Mannen schamen zich nog steeds om vegetarisch eten te bestellen

Onlangs, toen ik de bevindingen van een informeel Brits onderzoek naar de vleeseet-gewoontes van mannen las, moest ik aan een klassieke Seinfeld-aflevering ‘The Wink’ denken. In deze aflevering uit 1995 is Jerry een paar kilo aangekomen en daarom iets bewuster met zijn gezondheid bezig, waardoor hij overweegt vegetariër te worden. Helaas is de vrouw met wie hij op het moment datet een verstokte carnivoor, die Jerry lamsbout serveert en hem mee uit lunchen neemt naar een steakhouse. Gedurende de aflevering wordt Jerry verteerd door angst rond zijn ‘onmannelijke’ neigingen; tijdens de lunch informeert hij zijn date dat hij “niet echt een vleeseter is”, en ze reageert vol afgrijzen: “Je bent toch niet zo’n…” begint ze hem te vragen, zonder het ‘v-woord’ uit te willen spreken. Jerry ontkent vlug. Maar, wanneer hij erachter komt dat het lichtste gerecht op de kaart een hele gebraden kip gevuld met ham en gegarneerd met gorgonzola is, kan hij het gewoon niet over z’n hart verkrijgen – en terwijl z’n gezicht vertrekt bestelt hij een salade.

Dat is precies hoe een klein groepje Britse mannen, allen deelnemers aan een onderzoeksproject aan de University of Southampton, volgens onderzoekers hun vegetarisme ervaart. Het Man Food Project, geleid door Dr. Emma Roe en Dr. Paul Hurley, bracht tweeëntwintig mannen samen wiens voeding slechts een beperkte hoeveelheid vlees bevat, in drie categorieën: groene mannen, die vegetarisch eten omdat ze bezorgd zijn over het milieu, sporters, die spieren willen opbouwen zonder vlees te eten; en mannen die afhankelijk zijn van voedselbanken en daarom niet veel vlees in hun dieet hebben. Roe en Hurley hebben ontdekt dat deze mannen het moeilijk vinden om vegetarische opties te bestellen in het openbaar, rond andere mannen.

“Een aantal van hen beschreef ervaringen waar schaamte of conflictvermijdend gedrag, hen er toe had bewogen tóch vlees te eten, of vlees aan te bieden aan gasten bij hen thuis,” verklaarde Dr. Roe aan MUNCHIES.

Naarmate meer en meer van de beschikbare landbouwgrond bestemd wordt voor vee of hun voedsel, wat bijdraagt aan de uitstoot van broeikasgassen en klimaatverandering, zijn steeds meer milieudeskundigen gaan adviseren dat mensen de hoeveelheid vlees die ze consumeren verminderen. Vegetarische en veganistische opties zijn tegenwoordig wijd verkrijgbaar, maar het wereldwijde niveau van vleesconsumptie is volgens Roe de laatste decennia aanzienlijk toegenomen. Het team achter Man Food wilde onderzoeken welke sociale en culturele uitdagingen er bestaan die mensen, en met name mannen, ervan zouden kunnen weerhouden om vegetariër te worden.

Roe en Hurley brachten de deelnemers samen in een reeks informele workshops, waarin de onderzoekers en de proefpersonen samen een vegetarische, veganistische of vleesmaaltijd zouden bereiden, terwijl ze ondertussen praatten over hun eetgewoontes en de reacties van buitenaf. De onderzoekers dachten dat in deze ontspannen omgeving de mannen eerlijker zouden kunnen zijn over hun ervaringen dan in een rigide klinisch onderzoek of individuele interviews.

“Het is net als gesprekken die je thuis hebt terwijl je de afwas doet, waar je veel openhartiger kunt zijn dan wanneer je recht tegenover elkaar zit,” aldus Roe.

Terwijl de groep samen at, ging het gesprek vaak over de gevoelens die de mannen hadden terwijl ze probeerden vast te houden aan hun vegetarische dieet. Zonder ernaar gevraagd te zijn door de onderzoekers was er een moment waarop één van de ‘groene’ deelnemers - een vegetariër van 27 jaar - aan de groep vroeg of iemand zich wel eens schaamde dat ze vegetariër waren. Voor veel van hen was dat inderdaad het geval.

Vegetarisme - en veganisme nog meer - worden vaak gezien als een vrouwelijk dieet. Denk eens aan al die Instagram-influencers met hun groene sapjes en amandelboter: bijna allemaal vrouwen. Uit een studie uit 2016, gepubliceerd door de Vegan Society in het Verenigd Koninkrijk, blijkt dat 63 procent van de ondervraagde veganisten vrouwen waren, en slechts 37 procent van de veganisten waren mannen. Roe legt uit dat culturele verwachtingen diepgeworteld zijn, en het valt niet te ontkennen dat we mannen vaak zien als de slagers en de barbecuers, omdat ze door de geschiedenis heen die rollen hebben gespeeld.

“Het eten van dieren is een belangrijk kenmerk van de geschiedenis van de menselijke beschaving,” zei ze. “Het demonstreert het onderscheid tussen de maatschappij en de natuur; wij eten hen op, zeg maar. En mannen zijn de dominante kracht geweest in de menselijke beschaving, dus de associatie met vlees eten is sterker aanwezig bij mannen dan bij vrouwen.”

Hoewel de studie expliciet keek naar de attitude rond eten, zei Roe dat de bevindingen ook politieke implicaties hadden: van mannen wordt verwacht dat ze niet alleen de bron van hun voedsel domineren, maar ook hun omgeving.

“Dit is des te duidelijker geworden in onze huidige tijden van populistische politiek, en we hoeven alleen maar naar grote gebeurtenissen in de VS en Europa te kijken om te zien hoe seksisme, racisme en andere -ismes in de kern allemaal met macht te maken hebben.”

Uiteindelijk hoopt het team achter Man Food de bevindingen te gebruiken om naar de grote voedselproducenten te communiceren hoe mannen hun vegetarische en veganistische aanbod zien, en met die bedrijven te werken om hun aanbod beter aan de man te kunnen brengen – letterlijk – en de de Seinfeldiaanse schaamtespiraal te voorkomen die al sinds mensenheugenis op de loer ligt.

Volg MUNCHIES op Facebook, Instagram en Flipboard.