Hoe kun je een veganist zijn zonder een lul te zijn?

Ondanks het feit dat ik nu toch alweer een tijdje veganistisch leef, kan ik me de tijd waarin ik fervent vleeseter was nog goed herinneren. Mijn vader jaagde in zijn vrije tijd en mijn moeder is opgegroeid op een kleine boerderij, waar dieren werden gehouden die uiteindelijk geslacht werden. Ik werd opgevoed met het idee dat het eten van dierlijke producten absoluut nodig was om gezond te blijven.

Via een vriendin, die naar de Zuidpool trok met Sea Shepherd en daardoor veganist werd, kwam ik voor het eerst in aanraking met veganisme. Ik ging online op onderzoek uit. Toch stond ik, net als het overgrote deel van mijn medemens, niet te springen om mijn eetpatroon aan te passen. Dat veranderde in 2012, toen ik de nodige undercovervideo's van slachthuizen had bekeken. Ik besloot vegetarisch te gaan leven. Na twee jaar leek het me niet meer dan logisch om veganist te worden, want ik kon naar mezelf toe niet meer verantwoorden waarom ik het ene leed heel bewust boycotte, maar het andere leed actief bleef financieren. Omdat ik me hyperbewust was geworden van het onrecht dat dieren wordt aangedaan, veranderde ik al heel snel in een militante zeiksnor. Nou is dat op zich geen probleem wanneer je je geleuter weet te doseren, maar dat was niet iets waar ik erg goed in was, waardoor veel mensen me al gauw een onuitstaanbare lul vonden. Terecht, ook wel. Maar ik heb ervan geleerd. Mocht je ook ooit veganist willen worden, dan wil ik je graag behoeden voor een aantal veelvoorkomende valkuilen onder veganisten, en raad ik je aan onderstaande richtlijnen aan te houden.

Ik moet schoorvoetend toegeven dat ik me hier in het begin ook schuldig aan heb gemaakt. Op zich kun je best af en toe eens een foto van een zielig kijkend kippetje of een treurig varken in een te klein hok posten, maar een overkill van nare beelden zorgt er alleen maar voor dat mensen je mateloos irritant gaan vinden en zo snel mogelijk voorbij al je posts scrollen. Het feit dat ik destijds in korte tijd door meer dan dertig mensen ontvriend ben op Facebook, spreekt voor zich. Uiteindelijk bestaat je vriendenlijst enkel nog uit mede-veganisten, en is er niemand meer om te bekeren tot het veganistendom. De enige reacties die je nog zal krijgen, komen van mensen die al hun vrije tijd op de facebookpagina van Wakker Dier spenderen en je dingen zullen sturen als: "Voor elk speklapje dat jij niet eet, eet ik er twee, vieze linkse bomenknuffelaar!" Een vriendelijkere aanpak werkt een stuk beter. Ik post nog steeds over dierenrechten op Facebook, maar niet tien keer per dag en vrijwel altijd zonder gruwelijke beelden. Soms neem ik vrienden mee naar tentjes met vegan opties, zodat ze op een laagdrempelige manier kunnen kennismaken met plantaardig eten. Als mensen jarig zijn geef ik ze veganistische kookboeken cadeau. Soms koop ik vegan gebak om uit te delen. Zelfs de grootste dierenverslinder kan niet boos op je worden als je een taartje aanbiedt, en zo kun je toch je punt maken.

Vlak nadat ik veganist geworden was, ging ik uit eten met m'n ouders. Mijn vader bestelde een varkenshaasje, ik kreeg een gortige salade, en ik begon, na een korte discussie waar ik extreem gefrustreerd door was geraakt, tranen met tuiten te huilen en mijn favoriete scènes uit Babe: Pig in the City aan te halen. Achteraf gezien was dit natuurlijk niet het beste moment om over vleesconsumptie te beginnen, en deze aanpak zorgde voor beide partijen alleen maar voor een verhoogde bloeddruk en onderlinge frustratie. Niet doen dus. Kies in plaats daarvan een rustig moment uit waarop de vleesetende partij niet zit te eten, of bekijk samen eens een documentaire (Forks Over Knives, Cowspiracy: The Sustainability Secret of Vegucated). Met mijn vader is het weer goed gekomen, en hoewel hij vroeger het eetpatroon had van een neanderthaler, smult hij inmiddels vaak van zijn vegetarische spaghetti. Dat is tenminste een stap. (O ja, mocht iemand de aanval op jou openen, dan hoef je je hier natuurlijk niet aan te houden.)

De antivaccinatiebeweging bestaat niet alleen maar uit veganisten, maar naar mijn ervaring zijn opvallend veel veganisten ook anti-vaxxers (veel vaccinaties bevatten dierlijke stoffen en worden op dieren getest). Dit soort figuren spitten allerlei esoterische blogs door, en voeren voornamelijk als argument op dat vaccinaties "niet natuurlijk" zijn. (Gelukkig is doodgaan aan de mazelen wel heel natuurlijk.) Als deze mafklappers het voor het zeggen hadden zouden ziektes die decennialang uitgeroeid zijn geweest een comeback kunnen maken. Veganisme draait om het streven om zo min mogelijk dierenleed te veroorzaken, maar dat betekent niet dat je daarom maar je eigen gezondheid en die van anderen in gevaar moet brengen. Daar komt nog eens bij dat als je als veganistische anti-vaxxer uiteindelijk een levensbedreigende ziekte aan je macrobiotische broek hebben hangen, je je waarschijnlijk moet volstoppen met medicijnen die massaal op dieren zijn getest.

Ik neem nu even aan dat je niet al sinds je babytijd veganistisch bent opgevoed, want dat overkomt maar heel weinig mensen. Waarschijnlijk heb je pas op een bepaalde leeftijd de omschakeling gemaakt. Ik harkte vroeger iedere avond een stuk vlees naar binnen, het liefst belegde ik ook mijn brood 's middags met vlees en ik dronk vijf glazen melk per dag. Tegen een gebakken ei zei ik ook geen nee, en Nutella was mijn heilige graal. Probeer dat in je achterhoofd te houden, wanneer je je in een discussie mengt. Ook al lukt het misschien niet altijd, ik probeer mijn vleesetende medemens te zien als potentieel veganist, in plaats van de belichaming van het kwaad. Dat helpt ook enorm als je niet voor de rest van je leven als een intens verzuurd mens door het leven wil gaan.

YouTube barst van de beroemde vegan-vloggers, die soms goede tips geven, maar die er ook vaak hele vreemde ideeën op nahouden. Zo heb je Freelee the Banana Girl, door wie ik vaak zo hevig moet eye-rollen dat ik inmiddels meerdere keren de achterkant van m'n schedel heb mogen aanschouwen. Freelee eet dertig bananen per dag. Nou moet ze dat vooral lekker zelf weten, maar ze geeft haar (zeer beïnvloedbare) volgers tips over hoe ze een thigh gap kunnen creëren, vraagt zich publiekelijk af of vleeseters wel het recht hebben om te leven en geeft mensen in haar video's continu ongevraagd dieetadviezen. Een ander voorbeeld is Gary Yourofsky. Yourofsky heeft met zijn befaamde speech duizenden mensen veganist gemaakt, maar dat neemt niet weg dat hij nog steeds een lul van de bovenste plank is. Zelf is hij joods, en hij beweert in een van zijn video's dat " Palestijnen de meest psychotische mensen op aarde zijn", vanwege de hoeveelheid dierlijke producten die ze eten. Ook stelde hij met een stalen gezicht dat mensen die bont dragen het verdienen om verkracht te worden. Ze halen hun volgers dan misschien wel over geen dierlijke producten meer te eten, maar het doel heiligt echt niet alle middelen.

Sommige veganisten hebben als grootste hobby vegetariërs bashen. Ik snap het, dit was ooit een van mijn favoriete bezigheden als ik aan een glaasje sojamelk zat te nippen. Het is ook best hypocriet om tegen vleesconsumptie te prediken, maar ondertussen wel eieren te eten waarvoor eendagshaantjes levend door de versnipperaar worden gegooid. Maar vegetariërs snoeihard op de korrel nemen omdat ze hypocriet zijn, en vleeseters beschouwen als onwetende wezens, is dom. Complimenteer flexetariërs en vegetariërs: ze dragen hun steentje bij, ook al zijn ze er misschien nog niet helemaal.

Racisme komt ook binnen de veganistische en activistische gemeenschap voor. Toen recentelijk het Yulin Dog Meat Festival in China weer in de schijnwerpers kwam te staan, zag ik mijn vega-kennissen op Facebook de meest racistische reacties plaatsen, zoals "Die spleetogen motte uitgeroeid worde!!!!!111" (dit werd letterlijk gezegd). Ook Morrissey bleek een vegaracist. In een interview met The Guardian werd hem naar dierenwelzijn in China gevraagd, waarop hij zei: "Ik kan er niets aan doen, maar ik krijg toch echt het idee dat de Chinezen een minderwaardig volk zijn." Luister. Iedereen die zich een beetje in de Nederlandse bio-industrie verdiept heeft, weet dat dit niet onderdoet voor het dierlijke leed in verre continenten. Maar afgezien daarvan: racisme is in alle gevallen extreem dom, welk doel je ook voor ogen hebt. Mocht je van plan zijn om veganist te worden, dan hoop ik dat je bovenstaande tips ter harte neemt. Wees hoe dan ook in godsnaam geen onuitstaanbare lul, want daar is geen kip mee geholpen.