Hoe het is om voor je werk urenlang kinderporno te moeten kijken

Onze beste verhalen van 2018 vind je hier op één handzame hoop. Vera werkt sinds een aantal maanden bij het Meldpunt Kinderporno - het grootste meldpunt van Europa - en beoordeelt samen met zeven anderen vier dagen in de week video’s en foto's op kindermisbruik. Het Meldpunt adviseerde haar om niet haar echte naam te vermelden, om haar veiligheid te waarborgen. Lees hier haar verhaal.

“Mijn dag begint eigenlijk zoals die van ieder ander. Ik pak een kop koffie, klets wat met collega’s en zet mijn laptop aan. Het enige verschil: de gordijnen zijn dicht en de deur op slot. We willen namelijk niet dat voorbijgangers door de ramen kijken, of dat er zomaar iemand binnenloopt en shockerende beelden ziet. We bekijken immers beelden die strafbaar zijn.

Ik ga de meldingen af die we hebben binnengekregen via ons systeem, voornamelijk van sites die in Nederland worden gehost. Die meldingen komen op verschillende manieren binnen. Bijvoorbeeld via andere meldpunten over de hele wereld, die kinderporno van Nederlandse hosts hebben gesignaleerd op verschillende websites en dat in ons systeem zetten. Ook krijgen we meldingen van mensen die op een reguliere pornosite zitten, op een video klikken en dan opeens een kind in beeld zien. Of van mensen die op een normale website zitten, een pop-up van een pornoadvertentie zien, erop klikken, en worden doorgelinkt naar een kinderpornovideo.

Wat ook voorkomt, is dat gebruikers van reguliere pornosites twijfelen of iemand in een video wel volwassen is en voor de zekerheid een melding maken. Kinderporno gaat tenslotte om kinderen tot achttien jaar.

In alle gevallen sturen ze ons een url van het filmpje via onze website en die bekijken en analyseren we. Als het daadwerkelijk om kinderporno gaat, nemen we contact op met de host van de website en vragen we of ze het offline willen halen.

Ik had hiervoor een saai baantje in de communicatie, dat was niks. Ik zag deze vacature voorbij komen en het leek me een goed idee omdat ik hiermee direct de wereld een stukje beter kan maken. Maar het is geen normale baan, dat besef ik wel. We mogen bijvoorbeeld maar vierenhalf uur per dag werken en maximaal drie jaar, omdat we het risico lopen op een secundaire posttraumatische stressstoornis. Je wordt namelijk dagelijks geconfronteerd met kindermisbruik, wat je een trauma kan opleveren. Je hersenen maken geen onderscheid tussen de werkelijkheid en beeldmateriaal, waardoor je hersenen denken dat je bijstander bent en meekijkt. Als je dat elke dag veelvuldig doet, kan dat gevolgen hebben voor je mentale gezondheid.

M’n baas waarschuwde me tijdens mijn sollicitatie voor nachtmerries, die ik hoe dan ook zou gaan krijgen – een van de symptomen van traumaverwerking. Ik heb pas één nachtmerrie gehad. Dat was best heftig, maar ik heb het idee dat ik er goed mee om kan gaan. Ik wist waar ik aan zou beginnen. Je wordt erop voorbereid met speciale trainingen. We krijgen bijvoorbeeld een analysetraining om kenmerken van kinderporno te kunnen herkennen en we hebben psychologische ondersteuning. Er wordt regelmatig gecontroleerd hoe het met ons gaat en we kunnen altijd aangeven dat we behoefte hebben om met een psycholoog te praten. En wat helpt: we hebben een heel fijn team, dat maakt het makkelijker. We kunnen erover praten en hebben een goede band – we zitten allemaal in hetzelfde schuitje.

Hoe een filmpje bij je binnenkomt, ligt mede aan de week of dag die je hebt. Als je een slechte dag hebt, komt alles harder binnen. Meestal is de maandag het zwaarst, omdat je dan een paar dagen vrij bent geweest. Bij het Meldpunt letten ze gelukkig goed op wat je aankan: als het bijvoorbeeld thuis niet goed gaat, mag je niet naar kindermisbruik kijken, want dan is de kans natuurlijk groot dat je je nog veel slechter gaat voelen.

Het is weleens voorgekomen dat ik niet meer verder wilde kijken. Ik wilde gewoon liever niet weten wat er met het kind zou gaan gebeuren. Toen heb ik een collega gevraagd of hij verder wilde kijken en dat heeft-ie toen gedaan. Als je niet verder kan, of wil kijken, dan hoeft dat niet. Soms lopen mensen weg om even op adem te komen, maar dat iemand gestopt is met z’n baan omdat het te intens werd, heb ik nog niet meegemaakt.

Als je een pornofilmpje kijkt, staan er natuurlijk geen leeftijden bij. En leeftijd is vooral bij tieners behoorlijk lastig in te schatten. Sommige kinderen zijn lichamelijk gezien sneller ontwikkeld dan anderen, dus die scheidslijn is moeilijk. Soms zegt je gevoel: veertien. Maar als je dan naar de kenmerken kijkt, bijvoorbeeld de grootte en vorm van de borsten, het schaamhaar, de lengte van het lichaam, en die lijken volgroeid te zijn, dan laat je het erop staan. Dat is wel frustrerend, omdat je gevoel het zeker lijkt te weten, maar je je aan richtlijnen moet houden. Bij ons is dat de Tannermethode, waarin de verschillende groeifases van de puberteit worden aangegeven. Als we het echt niet zeker weten, kunnen we contact opnemen met de politie om te vragen wat zij ervan vinden. Als zij beoordelen dat het gaat om kinderporno, sturen we de host alsnog een verzoek om het te verwijderen.

Hoeveel kinderporno er precies wordt gehost in Nederland is moeilijk te traceren. Het Meldpunt kreeg in 2016 ongeveer 100.000 meldingen binnen, in 2017 ongeveer 155.000. Het aanbod van kinderporno groeit volgens de politie, maar ze kunnen het ook beter herkennen door verbeterde digitale technologie.

Ik merk dat ik steeds beter kan inschatten of het wel of niet gaat om kinderporno. En de video’s bekijken is steeds minder shockerend. Gewenning zou ik het niet noemen – ik denk eigenlijk elke dag na over de mensen die zo’n kind misbruiken: wat is er in hemelsnaam mis met zo iemand?

Gelukkig heb ik geleerd om onderscheid te maken tussen mijn werk en bijvoorbeeld porno kijken voor plezier. Toch is mijn visie op de wereld wel anders geworden. Je maakt andere associaties. Mijn neef heeft net een dochter gekregen en hij zette meteen een foto van haar op sociale media, naakt. Het eerste wat je denkt is natuurlijk: oh, wat een schattige baby – niks geks of ergs aan. En dat is ook zo, maar zodra je dat op internet zet, kan het op een pornosite belanden. Zelfs een foto van een kind met kleren aan in een speeltuin kan op een pornosite belanden. En dan kun je er geen melding van maken, omdat het niet strafbaar is.

Als zo’n beeld eenmaal offline is gehaald, geeft dat veel voldoening. We zijn daar dagelijks mee bezig: hoeveel pagina’s zijn er nu weer opgedoekt? Hoeveel video’s zijn er offline gehaald? Daar haal je energie uit. Zo nu en dan komt het voor dat een host het er niet af wilt halen. Dat is frustrerend, want wij kunnen niet meer doen dan een bericht sturen met een verzoek om het eraf te halen. Als het niet gebeurt, maken we een melding bij de politie. Zij pakken het dan op en houden ons op de hoogte.

Het is moeilijk te behappen dat wat wij controleren nog maar het topje van de ijsberg is. Wij kunnen alleen dingen verwerken die we zelf binnen krijgen en mogen niet op zoek gaan naar kinderporno – dat is strafbaar. Het is eigenlijk maar weinig wat we mogen doen. Het darkweb bijvoorbeeld – dé plek waar kinderporno wordt verspreid – daar hebben we niks mee te maken. We hebben alleen vrijstelling voor het bekijken van de beelden die via het Meldpunt zijn binnengekomen.

We zijn op onze hoede voor providers of eigenaren die boos op ons kunnen worden, die onze profielen op sociale media zouden willen hacken, of ons willen chanteren. Daarom willen we bijvoorbeeld ook niet dat onze namen bekend worden. Een tijd geleden zijn er wat bedreigingen binnengekomen en er zijn hosters die vinden dat wij vervelend werk doen. Anderen gaan met ons in discussie over de inhoud van de content en dat het allemaal wel meevalt. Dat soort dingen willen we het liefst voorkomen.

Het stereotype beeld van de oude, eenzame pedofiele man op z’n donkere zolderkamertje is niet heel accuraat. Vijftig procent van de mensen die kinderporno kijken zijn 'gewone' mensen die nooit seksuele relaties met kinderen zouden willen. Je oom, je vader, je broer, je leraar. Het kunnen mensen zijn die zich in een sociaal isolement bevinden en die de online community van kijkers prettig vinden. Of mensen met een verzameldrang die honderden afbeeldingen van hetzelfde meisje verzamelen. Of mensen die het ‘strafbare’ opwindend vinden en het daarom kijken. We weten dat een hele grote groep het liefst pubermeisjes van zo’n veertien jaar bekijken. Dat is wel echt anders dan kijken naar prepuberale kinderen. Ik wil maar zeggen: het heeft zeker niet altijd te maken met seksuele oriëntatie, of waar je op ‘valt’. Vrouwelijke kijkers of misbruikers komen we niet vaak tegen. En als ze er zijn, is dat meestal samen met een man. Waarom weten we niet precies.

Uiteindelijk doe ik dit werk veel liever dan een of ander saai kantoorbaantje. Daar zou ik vreselijk ongelukkig van worden. Het is natuurlijk soms frustrerend dat je niet de politiepet kan opzetten en zowel de makers als de hosts kan vervolgen. Maar ik lever toch een bijdrage. En hopelijk worden mensen zich er wat meer van bewust wat je doet als je kinderporno kijkt: aanbod creëren. Ik blijf dit nog wel een tijd doen, want elke kinderpornovideo die offline gaat, draagt bij aan het verminderen van misbruik. En dat voelt goed."

Heb je pedofiele gevoelens of kinderporno gedownload, dan kun je Stop it Now! gratis en anoniem bellen via 0800 – 2666436 (0800-anoniem). Voor meer informatie kijk je op www.stopitnow.nl.

Vermoed je dat je kinderporno bent tegengekomen? Dan kun je dat hier melden.