Nostalgische foto’s van de allereerste Belgische skaters

Meer over alle manieren waarop ons vaderlandse beton in de vernieling wordt gereden vind je in de VICE-reeks 'SKATEN IN BELGIË' .

Een tijdje terug stuitte Marco Lagona op honderden oude foto's van Belgische skaters toen hij rondliep op een rommelmarkt. Als fervente verzamelaar van oude foto's besefte hij meteen hoe uniek zijn vondst was. Hij wilde deze herinneringen aan de beginjaren van de Belgische skatecultuur delen met het grote publiek, en besloot een boek te maken: ‘Primitive Skateboarding Belgium 1978’.

Daarvoor werkte hij samen met grafisch ontwerper Fil Plastic en nam hij contact op met Pascal Mitevoy, die in ‘77-’78 op de tedere leeftijd van elf jaar Belgisch kampioen ‘Rolplank’ was geworden, en op veel foto's stond die Marco had gevonden.

Eind jaren zeventig was skaten nog zo’n recent fenomeen dat kranten het nog niet altijd over het ‘skate-board’ hadden, maar soms ook kozen voor termen als ‘schaatsplank’, ‘rolplank’ of ‘rolsurf’. “De uit de Verenigde-Staten afkomstige skate-board of rolplank kent ook bij ons een toenemend sukses. Overal ziet men jongeren op deze rolplanken allerlei gekke toeren uithalen”, schrijft Het Laatste Nieuws bijvoorbeeld op 22 mei 1978.

In ‘Primitive Skateboarding' zie je jonge gastjes in ongelofelijk korte broekjes en hoog opgetrokken witte sokken vol overtuiging van hun zelfgemaakte rampen scheuren. De helmen, kniebeschermers, armbeschermers en zelfs handschoenen laten zien dat veel van deze eerste skaters nog niet helemaal vertrouwd waren met die 'schaatsplank' onder hun voeten - of gewoon heel strenge moeders hadden.

Ik ging in gesprek met verzamelaar Marco en oud-skater Pascal om meer te weten te komen over de good ol’ days van de Belgische skatescene.

VICE: Hey Marco en Pascal. Hoe hebben jullie elkaar ontmoet?
Marco: Het is eigenlijk grappig: Pascal was, en is nog steeds, een legende in Brussel. Ik kende hem niet persoonlijk, maar ik wist wie hij was. Hij is erg aanwezig in het boek, zeker in het eerste deel.
Pascal: Ik moet elf jaar oud zijn geweest toen deze foto's werden gemaakt. Marco heb ik leren kennen via gemeenschappelijke vrienden en kennissen: Brussel blijft toch een soort microkosmos waar iedereen iedereen wel kent.

Hoe voelde het om al die oude foto’s van jezelf te zien?
Pascal: Verloren fotos van jezelf als kind zien, 40 jaar later… dat is heel emotioneel.

Zeg Marco, hoe kwam je op het idee om een boek te maken met de foto’s?
Marco: Ik ben oorspronkelijk muzikant, maar ik regisseer ook videoclips, kortfilms en langspeelfilms. Ik was dus altijd al geïnteresseerd in beeld. Daarom begon ik ook gevonden foto's te verzamelen. Tegelijkertijd fascineren subculturen en rebelse actiegroepen onder jongeren me enorm. Deze twee cassettes met ongeveer 400 dia’s waren voor mij dus een absolute goudmijn.

Pascal: Tijdens onze eerste afspraak gaf hij me de foto's. Toen hebben we samen de mensen en locaties die op de foto's te zien waren ontcijferd. Enkele maanden later kwam hij opnieuw langs, met het boek dat hij ondertussen al had gemaakt.

Wat was het moeilijk om dat boek te maken, Marco?
Marco: Het moeilijkste was een uitgever vinden. Voor de rest ging het vrij vlot.

Weet jij wie al de foto's heeft gemaakt?
Marco: Ondanks al ons onderzoek hebben we de fotograaf nog steeds niet gevonden. Het moet een fotograaf zijn geweest van Skate Magazine België. Ik heb veel e-mails gestuurd, maar er is nog niemand naar voren gekomen.
Pascal: Uiteindelijk is het dankzij Marc dat we dit boek hebben. Het was bijna alsof de foto's op hem lagen te wachten op die rommelmarkt.

Het zijn beelden uit een ander tijdperk. Hoe groot is verschil tussen de skatecultuur van toen en nu?
Pascal: In het jaar dat ik het Belgisch kampioenschap won, kon ik als prijs kiezen tussen tien boards of een vliegticket naar Los Angeles. Het spreekt voor zich dat ik op elfjarige leeftijd niet alleen naar de Verenigde Staten zou vertrekken, dus nam ik de boards. Daarna werd skaten een hele rage en plots werden wij gezien als opkomende sterren. We hebben er alles aan gedaan om skaten te promoten in heel België, maar ik had nooit gedacht dat we zover zouden komen. Vandaag de dag zijn er jonge mensen die er gewoon van kunnen leven!

Marco: In die jaren zijn ook de eerste skateteams ontstaan. In het boek zie je dat die teams heel divers waren, ook al waren het geen pro-teams zoals vandaag. Skateboarden is altijd al een sport voor rebellen geweest, en dat zal het ook blijven, maar tegelijk werd de skatecultuur ook volledig overgenomen door merken – dat is bijna tegenstrijdig.

Wat is jullie lievelingsfoto?
Marco: "De figuur".
Pascal: Die is geweldig. Absoluut alles aan die foto is perfect. Die pose doet ook echt niemand meer. Vandaag skaten mensen niet meer op dezelfde manier als toen.

Is er nog een foto die jullie echt heerlijk vinden?
Marco: Er zit een hallucinante foto bij waarop je ziet hoe jongeren zelf een ramp hadden gebouwd, met hele simpele, alledaagse spullen.

Pascal: Dat klopt. Wanneer we ergens wilden skaten, moesten we eerst alles zelf opbouwen. Na het skaten braken we alles af en namen we het materiaal weer mee naar huis. Er waren toen nog geen aangelegde plekken, geen skateparks.

Hoe werd het boek ontvangen door het publiek?
Marco: Heel goed, denk ik. Weet je wat dit project zo sterk maakt? Het is het eerste boek dat het prille begin van de skatebeweging in Europa laat zien. Dat had nog niemand gedaan, toch zeker niet voor die eerste fase vóór de jaren tachtig. Daar ben ik heel trots op.

Wat zijn je plannen voor de toekomst?
Marco : Ik heb nog steeds veel foto's, dus ik speel met de gedachte om een tweede deel te maken, indien de uitgeverij dat ziet zitten. En ik wil ook graag contact opnemen met alle mensen die op de foto's staan. Hun ouders hebben waarschijnlijk nog veel meer foto's van hen gemaakt tijdens deze wedstrijden en demonstraties, en daar ben ik benieuwd naar. De foto’s zijn misschien niet perfect, maar ze zijn authentiek.

Het boek ‘Primitive Skateboarding Belgium 1978’ is nu te koop via Editions du Caïd.

Krijg elke week een mail met onze 10 beste verhalen en fotoreeksen over skaten en meer.

Volg VICE België op Facebook, Twitter en Instagram voor meer originele verhalen over alles wat ertoe doet in de wereld.