Een avondje zuipen op de veerboot tussen Denemarken en Zweden

In de reeks 'Grenzen van Europa' brengen we verhalen die laten zien welke invloed de landsgrenzen die Europa verdelen en omringen hebben op de levens van de mensen die er wonen. Want je leven kan totaal anders zijn, afhankelijk van aan welke kant van een grens je bent opgegroeid - zelfs binnen de EU.

Schommelt die boot nu echt overdreven, of ligt het aan mij? Het is moeilijk te zeggen. Ik sta in de bar van de veerboot tussen Denemarken en Zweden, en de zee is zo wild dat je amper kunt inschatten of je al een slok te veel op hebt of niet.

We steken de Sont over richting Zweden, waar ik langzamerhand de haven van Helsingborg zie opdoemen. Een middeleeuwse toren, met wat modernere bouwwerken eromheen. Niet dat ik hier van boord ga – ik ben Deens en heb mijn paspoort niet bij. En belangrijker: de sfeer is hier zo goed dat ik het liefst gewoon nog een paar uurtjes blijf.

De bar waarin ik me bevind – of ja, de boot dus – maakt deel uit van Sundbusserne, een vloot transportschepen. Het is een kleinschaliger alternatief voor de grotere veerbootmaatschappij Scandlines, dat tussen Helsingborg in Zweden en Helsingør in Denemarken vaart. De reis duurt twintig minuten en de boten gaan tot tien uur ’s avonds.

Ik heb een dagkaart gekocht voor 69 Deense kronen, zo'n 10 euro. Ik ben hier om te observeren hoe de sfeer is als Denen en Zweden elkaar ontmoeten op neutraal gebied, en hoe de twee culturen elkaar vinden in bier, wijn en dans.

“Ik neem de boot al twintig jaar op vrijdagen en zaterdagen na mijn werk,” zegt de 71-jarige Zweed Lennart Peterson. “Ik ga om vijf uur ’s middags aan boord. Dan drink en dans ik wat, en ga ik om negen uur ’s avonds weer van boord in Helsingborg.” Lennart zit aan een van de vele tafels in de grote eetzaal, waar een coverbandje optreedt.

Een vrouw van middelbare leeftijd in een leren broek gaat los op Proud Mary, en daarna op Dancing Queen van ABBA en This Is My Life van Kim Larsen.

Iedereen lijkt het naar zijn zin te hebben. “Ik maakt altijd een heleboel Deense vrienden op deze boot,” zegt Lennart.

“De Denen zijn goede drinkers,” zegt Glenn Sillrén, een andere Zweed. “Maar uiteindelijk maakt het niet uit waar je vandaan komt: we zijn allemaal broers. We proosten op elkaar en vermaken ons uitstekend. De eerste keer dat ik aan boord ging was in 2010, en sinds de laatste drie jaar ben ik echt vaste klant.”

“Het duurde even voordat het kwartje bij hem viel,” zegt Lennart plagend.

Als er een ding is waar de Zweden de Denen mee plagen, is het wel dat ze Zweeds niet goed begrijpen – al lijken de talen in de kern vrij veel op elkaar. “Het is alsof jullie ons niet wíllen begrijpen,” zegt Per-Eric Henningsson uit Zweden, die als kind Deens leerde door films te kijken. “Wij begrijpen Deens over het algemeen wel goed. Dat komt waarschijnlijk doordat wij jullie grote broer zijn en jullie een klein-broertje-complex hebben.”

Het gesprek neemt een wending naar de politiek. Ze bespreken de Deense premier, die een hard immigratiebeleid voert. De Zweden zijn het erover eens dat ze hem verkiezen boven hun eigen premier.

Het is eigenlijk wel ironisch dat we hangen met bierdrinkende Zweden die sceptisch over immigratie zijn. Het stereotype rondom Denen is namelijk dat ze opschepperig en nationalistisch zijn en zeggen wat ze maar willen. Zweden beschuldigen hun zuiderburen vaak van seksisme en zouden zelf een stuk ingetogener zijn.

De Denen zien de Zweden daarentegen als te politiek correct. Ze zouden veel te naïef zijn geweest wat het toelaten van vluchtelingen betreft. Daarnaast is alcohol in Zweden heel duur: het staatsbedrijf Systembolaget heeft een monopolie op de verkoop van alcohol boven de 3,5 procent.

Mensen uit Kopenhagen maken weleens grapjes over “dronken Zweden”, omdat die vaak enkel en alleen naar Denemarken afreizen om zich te pletter zuipen. Daar mag je gewoon op straat drinken, en kunnen dorstige Zweden terecht bij iedere kiosk, winkel of bar die ze maar tegenkomen – zonder dat ze hun identiteitskaart moeten te laten zien. Dat verklaart waarschijnlijk ook waarom er nu meer Zweden aan boord zijn dan Denen.

Een paar reizigers nemen afscheid van de feestmuziek en gaan een verdieping lager naar de voormalige rokerssalon met bar. De mahoniehouten bar en blauwe dinertafels zien eruit alsof ze uit een film noir uit de jaren dertig komen.

Een Deens echtpaar geniet ondertussen van een paar Tuborgs. Ze gaan regelmatig aan boord om te ontspannen en wat lol te trappen. “We komen hier zo vaak als we kunnen – minstens een keer per week,” zegt Dorte Petersson. “Soms gaan we gewoon even snel op en neer en gaan we daarna naar huis.”

Dorte heeft jarenlang in Zweden gewoond en pendelde heen en weer naar haar baan in de IT-sector. Ze was een tijdje getrouwd met een Zweedse man, waar ze ook de Zweedse achternaam van heeft overgenomen. Nu woont ze in het Deense Helsingør, met haar huidige man Michael.

“We houden van de veerboot,” zegt Michael, die naar eigen zeggen twee of drie jaar was toen hij voor het eerst met zijn opa en oma aan boord ging. “Een fijne sfeer, livemuziek in het weekend – het is geweldig. Beter dan een oud café, dat is zeker. En de meeste mensen kennen elkaar.”

De boot vertrok voor het eerst in 1958, met als voornaamste functie om mensen te vervoeren. Pas sinds de laatste decennia varen mensen ook puur mee voor de gezelligheid.

Aan de horizon gloort het vijftiende-eeuwse kasteel Kronborg. Het is de plek waar Hamlet van Shakespeare zich afspeelt, waarin de bekende zin “Something is rotten in the state of Denmark" wordt uitgesproken.

Het kasteel stamt uit de tijd dat Denemarken en Zweden met elkaar in oorlog waren. Ze vochten al sinds de vroege middeleeuwen om Skåne in handen te krijgen, een gebied in het zuiden van Zweden dat tot 1658 Deens grondgebied was. Een van de weinige rode draden in deze oorlogen was dat de Zweden altijd wonnen.

Sinds de napoleontische oorlogen, waarbij Zweden in 1814 Noorwegen terugveroverde van Denemarken, is er altijd vrede geweest tussen de twee buren. Een verhaal dat aan beide kanten van het water vaak wordt verteld, gaat over de Tweede Wereldoorlog. Zweden ving veel Deense joden op die in vissersboten wegvluchtten uit Denemarken, dat door de nazi’s werd bezet.

Momenteel zijn er plannen om een onderwatertunnel van Helsingør naar Helsingborg te bouwen – eentje die groot genoeg is voor zowel treinen als auto’s.

Het Deense koppel denkt niet dat Denen en de Zweden enorm van elkaar verschillen, afgezien van de uiteenlopende karikaturen die er van ze worden geschetst. “De Zweedse stereotypes zijn vooral van toepassing op mensen uit Stockholm, en nauwelijks op die uit bijvoorbeeld Skåne,” zegt Dorte. “We waren zo lang één land, het voelt nog steeds alsof we bij elkaar horen.”

Ze zegt dat ze nog nooit ruzies aan boord heeft meegemaakt. Michael beaamt dat. “Er zijn nooit echt problemen. Er is wel een keer iemand overboord gesprongen, maar veel verder dan dat gaat het niet.”

Het is etenstijd.

In de langwerpige zaal krijgen tweehonderd mensen eten geserveerd dat ze van tevoren hebben besteld. Voor 39 Deense kronen (5 euro) krijg je twee røde pølser (gekookte varkensworst) met brood. Een luxe plateau kost 139 Deense kronen (18 euro) en bevat meerdere porties smørrebrød. Dat is een smakelijk plakje roggebrood met kaas, vlees of vis. Een flesje Tuborg, het op een na grootste biermerk van Denemarken, kost 28 Deense kronen (3 euro).

Pia Vexmar gaat vaak met de boot en is nu samen met haar vriendin Lotte Andersson. "Het is veel goedkoper om uit te gaan in Denemarken,” verklaart ze. “Denen zijn eigenlijk best vaak een beetje tipsy. Wij Zweden drinken slechts af en toe, maar als we dat doen, zuipen we ons echt kapot."

Veel Zweedse passagiers ook zijn exact dat van plan als ze straks van boord gaan in Helsingør. Een paar nodigen me uit om in een barretje naar een Kim Larsen-coverband te gaan kijken.

We varen de Deense haven in, en het voelt alsof we dat al voor de tiende keer doen. De bemanning vertelt dat dit in ieder geval de laatste stop is. Ik ren snel naar binnen om mijn fotograaf te halen en we komen net op tijd van de boot af. Eenmaal aan wal zie ik de boot aan de horizon verdwijnen richting Zweden, waar hij de nacht zal doorbrengen.

We vinden de bar waar het concert is. Het is er propvol met zowel Denen als Zweden, en veel van hen herken ik van de boot. Iedereen zingt mee met de klassiekers van Kim Larsen, in het Deens. Onze stemmen echoën gezamenlijk door de ruimte.

Wil je elke week een overzicht van onze beste verhalen toegestuurd krijgen? Schrijf je dan nu in voor onze newsletter.

Volg VICE België razendsnel op Instagram: