Ik trek de favela’s van Rio in om drugs te halen voor witte, rijke mensen

In onze serie Hey, You Around? vragen we drugsdealers niet alleen wat ze verkopen en hoe hun baan eruitziet, maar ook hoe het met ze gaat.

De 28-jarige Rodrigo* uit Brazilië koopt coke en wiet in de favela’s van Rio de Janeiro, en verkoopt het weer door aan klanten uit de middenklasse. De favela’s hebben weinig te maken met de stranden en carnavalsfeesten waar Rio bekend om staat – er worden oorlogen uitgevochten tussen drugsbendes, de politie en burgermilities vol onbetrouwbare agenten. Rodrigo werkt voor de bende Comando Vermelho (het ‘rode commando’) in de wijk Tijuca.

Hé, wat verkoop je?
Ik verkoop niks, ik bezorg het alleen. Ik ben een ‘vliegtuig’, wat betekent dat als je me geld geeft, ik naar mijn morro [‘heuvel’, een andere term voor ‘favela’ in Rio] om te halen wat je wilt. We hebben alle drugs.

Ik kan je coke verkopen voor 30, 40 of 50 real [40 real is ongeveer 9 euro, red.], wiet, crack en xtc. De Braziliaanse wiet is wel gore troep, die meestal uit Paraguay komt. Voor vrienden heb ik een vaste prijs, voor onbekende klanten verschilt het. Ik verdien zo’n 10 à 15 real commissie per keer [2 à 3 euro].

Hoelang deal je al en hoe ben je erin verzeild geraakt?

Drugs verkopen in de morro is een cultuur op zich. Ik ben ermee opgegroeid, dus het is niks geks voor me. Mijn grootvader verkocht drugs, mijn oom, mijn moeder ook – mijn hele familie. Mijn moeder heeft drie mensen neergeschoten en moest de gevangenis in. Ze kende Fernandinho Beira-Mar ook persoonlijk [ook wel bekend als Seaside Freddy, de leider van Comando Vermelho die wapens verhandelde met de FARC]. Tot mijn 22ste had ik er nooit iets mee te maken. Toen vroegen mijn vrienden uit Tijuca [een wijk in Rio waar vooral de witte middenklasse woont] of ik niet iets voor ze kon regelen. “We zullen je ervoor betalen.”

Ze willen er zelf niet komen omdat ze bang zijn om beroofd te worden – en dat gebeurt ook soms – maar een andere reden is dat het er best vreemd uitziet als je uit de favela komt gelopen, maar daar overduidelijk niet vandaan komt omdat je rijk en wit bent. Voor de politie kan daar maar een reden voor zijn: je wil drugs kopen. En dus schakelen ze mij in om het te doen, als vliegtuig.

Het is niet makkelijk rondkomen in de favela, dus arme mensen als ik gaan al snel dit soort werk doen. Ik heb het verder nooit als misdrijf gezien.

Hoe is het om in de favela te wonen?
Ik hou ervan. Iedereen kent elkaar en heeft respect voor elkaar. Je moet gewoon geen rotzooi achterlaten – als je de regels overtreedt, word je daarvoor gestraft. Je kunt hier niet zomaar iets jatten of ergens op schieten zonder toestemming; anders zul je de consequenties ondervinden. Dan wordt er bijvoorbeeld door je hand of voet geschoten.

Wat doe je als je niet aan het ‘vliegen’ bent?

Overdag poets ik schoenen voor rijke buitenlanders in Copacabana. Mijn andere werk is meestal ‘s nachts.

Wat vind je van de rijke mensen die gewoon comfortabel thuis zitten, terwijl jij je leven op het spel zet om ze hun spul te bezorgen?

Sommige klanten vind ik heel walgelijk. Die kijken op je neer, en doen alsof geld het belangrijkste ter wereld is. Zelf zou ik het liefst al het geld verbranden – ik ben een beetje een anarchist. Ik heb ook klanten die ik echt als mijn vrienden beschouw. Zoals een theaterdocent van middelbare leeftijd, of een zeventigjarige man die nog nooit een slok bier heeft gedronken, maar wel altijd wiet met me rookt.

Heb je weleens problemen gehad met de politie?

Een keer werd ik aangehouden met een klant. Ik dat ik gay was en de klant mijn vriendje. Ze hebben me meerdere keren meegenomen naar het bureau, maar nooit iets gedaan. Dit is Rio, je hoeft ze alleen maar te vragen hoeveel ze willen. Hoeveel je betaalt hangt af van hoeveel je bij je hebt, maar als je niet zoveel bij je hebt laten ze je wel gaan voor 300 à 500 real [70 à 110 euro]. Nu ik een paar van dat soort gevallen heb gehad zijn de meeste agenten heel vriendelijk, en vragen ze me zelfs weleens om wat voor ze te kopen.

Sinds dit jaar heeft Rio een nieuwe gouverneur, Wilson Witzel, die bevriend is met president Bolsonaro. Witzel voert een drugsoorlog, en de politie schiet nu op mensen vanuit helikopters. Als je de échte boeven wil pakken moet je eigenlijk naar Ipanema of Leblon gaan, de rijke wijken aan de kust.

Hoe is je contact met andere bendes?

Er zijn wel gebieden waar ik niet kom, zoals Morro dos Macacos, omdat een andere bende daar de macht heeft. Daar ga je alleen naartoe als je problemen zoekt. De twee grootste kartels zijn Comando Vermelho en Terceiro Comando. Dan is er ook nog Amigos dos Amigos, maar daar gaat het niet zo goed mee. Ze hebben nog drie gemeenschappen in de hele stad. Wel heb ik gehoord dat ze de militie betalen om ons problemen te bezorgen.

Hoelang zie je jezelf dit nog doen? Denk je er weleens aan om een andere baan te nemen?

Mijn vrouw is nu zes maanden zwanger, dus als ze straks gaat bevallen wil ik wel een stabieler inkomen. Toen ik eens bij het politiebureau was kwam er een agent naar me toe die ik kende. Hij vroeg me waarom ik niet iets anders zou doen met mijn leven. “Wat kun je eigenlijk nog meer?” Ik zei dat ik kan tekenen. Mensen, landschappen. “Oké, laat maar zien dan,” zei hij, en hij gaf me een stuk papier en een potlood. Nadat ik klaar was keek hij er even naar, en zei hij: “Het is oké, je hebt nog tijd om te oefenen.”

* Het interview werd ter plekke afgenomen in een favela in het noorden van Rio, en de naam van Rodrigo is aangepast

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE US.