Waar LGBTI-liefde verboden is

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op i-D NL

In 2014 ontmoette fotojournalist Robin Hammond tijdens een opdracht in Nigeria vijf jonge homoseksuele mannen die gevangen werden genomen, werden mishandeld en bedreigd met de doodstraf vanwege hun seksualiteit. Hoewel de aanklacht tegen de vijf werd ingetrokken, waren de mannen doodsbang. Hammond legde aan ze uit dat hij hun verhaal met de wereld wilde delen. "We spraken af in een hotelkamer omdat ze zo verschrikkelijk bang waren. Ze vertelden me hun verhalen over marteling en mishandeling. Wat me het meest raakte was dat de fysieke wonden weliswaar helen, maar dat de pijn die voortkomt uit het feit dat ze volledig zijn verstoten door hun families blijvend is."

De mannen legden uit dat het nemen van foto's voor hen gevaarlijk was, omdat dat tot verdere vervolging zou kunnen leiden. "Ik moest ze dus echt hun verhaal laten vertellen onder hun eigen voorwaarden," zegt Hammond. "Ze wilden niet dat hun gezichten zichtbaar zouden zijn en ik mocht hun namen niet gebruiken." Deze beelden vormden de eerste portretten op het foto- en verhalenplatform Where Love Is Illegal, een project dat probeert schendingen van LGBTI-rechten te stoppen door overlevenden van discriminatie aan te moedigen om hun verhaal te vertellen en naar buiten te treden. Op de website staan inmiddels verhalen en beelden van mensen uit Maleisië, Kameroen, Israël, Amerika, China, Oeganda en India.

"De statistieken over homorechten wereldwijd zijn schokkend," zegt Hammond. "Er zijn meer dan 2,8 miljard mensen die in landen wonen waar homoseksuele seks als een misdrijf wordt gezien. Wanneer je iemands persoonlijke verhaal hoort en hun foto's ziet, voel je een emotionele band - dat is wat je naar mijn idee overtuigt om voor verandering te willen zorgen."

Hoe kwam dit project tot stand?
Toen ik in Afrika was, werd ik me bewust van de toenemende homofobie en transfobie in bepaalde delen van het continent. Hoe meer onderzoek ik deed, hoe meer ik het begreep en hoe meer ik me realiseerde dat een groot deel van de discussie rondom LGBTI-rechten draait om verachtelijke mensen die homofobe uitspraken doen of homofobe wetten proberen te maken. We horen amper van de mensen die te maken hebben met deze discriminatie.

Mijn werk bestaat voor een groot deel uit het humaniseren van deze mensenrechtenkwesties, die anders heel abstract kunnen lijken. Ik wil de mensen ontmoeten over wie ik heb gehoord en hun verhalen aan de wereld laten horen.

Ik fotografeerde deze mensen en vroeg ze hun verhaal aan me te vertellen, onder hun eigen voorwaarden. Hoe meer ik dat deed, hoe meer ik de controle over het vertelproces in hun handen legde. We werkten samen aan de foto's en spraken over de manier waarop ze verbeeld wilden worden. Ik liet iedereen zijn eigen verhaal opschrijven zodat de woorden op de website van henzelf zijn. Voor velen van hen is dit de eerste keer dat ze de controle hebben over hoe ze gezien en gehoord worden.

Hoe breidde het project zich uit?
Naar mijn idee komt discriminatie vooral voor in gebieden waar de overlevenden ervan het zwijgen wordt opgelegd. Het enige wat er over ze te horen is, is dat LGBTI'ers onnatuurlijk en immoreel zijn. Het verdrietigste hieraan is nog wel dat veel mensen uit de LGBTI-gemeenschap in die gebieden dat zelf ook geloven, omdat het het enige is dat ze horen. Dit is een manier om hun verhalen naar buiten te brengen, en social media zijn tegenwoordig de beste manier om een zo groot mogelijk publiek te bereiken.

Hoe overtuigde je de mensen om zo openlijk over discriminatie te praten?
Ik werkte voornamelijk met lokale NGO's. Zelfs in landen waar het enorm gevaarlijk is om openlijk homo of transgender te zijn, zijn er LGBT-organisaties - ondanks het feit dat ze zich niet altijd zo kunnen noemen. Het was enorm belangrijk dat ik een hechte band met deze mensen had omdat zij me als enige toegang konden geven tot slachtoffers van discriminatie. Bovendien had ik zelf ook wat begeleiding nodig.

Waren er mensen met wie je sprak die uiteindelijk toch geen onderdeel wilden zijn van het project?
Ja, maar over het algemeen gingen ze akkoord. Iedereen had andere voorwaarden. Verrassend genoeg waren mensen in landen waar ik de meeste problemen verwachtte, zoals in Oeganda, enorm open. Ze leven nu eenmaal in een land waar ze toch al als abnormaal worden gezien.

Bekijk ook: Ontmoet de paaldansers die het stigma rond strippen wlilen doorbreken.

In Oeganda was er een campagne waarbij jonge mannen werden opgezocht op social media en hun foto's in de kranten werden geplaatst. Veel van deze jongens dachten dus: weet je wat, wat maakt het ook uit. Mensen weten het toch al. Dit is de kans om mijn verhaal op mijn manier te vertellen.

Er is ook een fondsenwervingsprogramma gekoppeld aan het project. Wat wordt er met de opbrengsten daarvan gedaan?
Ik ben al vijftien jaar fotojournalist en het is erg frustrerend om te zien dat het creëren van bewustzijn niet altijd leidt tot verandering. Daarom heb ik een organisatie opgezet met betrekking tot LGBTI-werk, Witness Change. Er zijn drie organisaties - een in Oeganda, een in Nigeria en een in Zuid-Afrika - waar we geld voor inzamelen. Ze doen erg hard hun best maar hebben nu eenmaal niet de middelen om zo effectief te zijn als ze zouden kunnen.

Wat kunnen mensen doen om te helpen?
Deel de verhalen. Het vereist veel moed om je zo open te stellen tegenover de wereld. Ze hebben steun nodig. Het zou ook geweldig zijn als mensen de organisaties wereldwijd zouden steunen. De International Lesbian Gay Association is de grootste organisatie, en als mensen naar de ILGA-site gaan, kunnen ze zien dat er in hun buurt ook organisaties zijn. Als mensen naar onze site gaan en geld doneren, gaat dat geld naar de drie organisaties die we proberen te helpen.

Welke successen heb je geboekt sinds de start van het project?
Een paar maanden geleden kregen we een dringend telefoontje van een van de groepen die we steunen. Ze vertelden ons dat vier jonge mannen waren gearresteerd in Nigeria en dat ze hun borgsom niet konden betalen. Ik wist hoe moeilijk ze het zouden krijgen in de gevangenis, dat ze zouden worden gemarteld en mishandeld, dus hebben we snel een post op Instagram gezet zodat mensen de mannen konden steunen. Binnen 24 uur hadden we genoeg geld ingezameld om de borgsom te betalen en werden ze vrijgelaten. Het was niet veel geld, maar het feit dat mensen over de hele wereld inzagen dat het belangrijk was en ze hielpen was geweldig om te zien. Dat zouden we graag vaker doen.

whereloveisillegal.com