Mensen op Kroeshaar Festival vertellen hoe ze van hun haar leerden houden

Kijken mag, aankomen niet. Bewonderen daarentegen mocht absoluut wel. Vorig weekend keken we onze ogen uit op het Kroeshaar Festival in Antwerpen. Headwraps, vlechtjes, braids en de afro werden er liefdevol gevierd. Natural hair werd warm omarmd. Regen of geen regen, elke bezoeker blonk van trotsheid met zijn of haar unieke kapsel, en er werden workshops gegeven om te leren omgaan met je kroeshaar. Na afloop werd er een modeshow gehouden waarin alle modellen nappy (een samentrekking van het Engelse woord ‘natural’ en ‘happy’) haar hadden. De tijd waarin zwarte vrouwen hun haren onvermijdelijk ontkroesden met chemicaliën en gloeiend hete stijltangen heeft stilaan plaats gemaakt voor een grotere variëteit aan kapsels.

Het accepteren van kroeshaar, zowel door zwarte mensen zelf als door de maatschappij, heeft al een lange weg afgelegd, maar toch zijn we er nog niet. Dat bleek ook uit de gesprekken die we met enkele bezoekers hadden. We legden de meest bijzondere kapsels vast en gingen met de dragers ervan in gesprek over natuurlijk haar, maar ook over de culturele toe-eigening ervan.

VICE: Hey Meantha, vind je het noodzakelijk dat er een event als Kroeshaar wordt georganiseerd?
Meantha: Ja, heel noodzakelijk. Er zijn ook donkere mama’s die niet weten hoe ze met hun haar moeten omgaan of welke producten ze moeten gebruiken. Het is allemaal kroeshaar, maar daarin zijn er nog eens allemaal verschillende haartypes. Een festival speciaal voor kroeshaar is niet alleen belangrijk voor donkere mensen, maar ook voor adoptieouders die kinderen met kroeshaar hebben.

Zijn er daarvoor voldoende producten te vinden in de winkels? Of is er nog verbetering mogelijk?
Ik zou graag producten willen zien zonder chemicaliën. Maar vroeger was er helemaal niets voor dit soort haar in de winkels, dus we gaan niet klagen…

Heb je je haar hier laten invlechten?
Hiervoor had ik gewoon mijn afro. De vlechtjes heb ik afgelopen donderdag laten doen om tijd te winnen, de kraaltjes en sieraden hebben ze hier gedaan. Er stonden vandaag zeventien mensen model, waaronder ikzelf. Zo’n kapsel duurt ongeveer een uur als je goed doorwerkt.

Wanneer was je trots op je natural hair?
Ik was er altijd blij mee en trots op, maar omdat ik niet wist hoe ik ermee moest omgaan deed mijn moeder er op mijn zeventiende relaxer in, om mijn haar zo glad mogelijk te krijgen. Lekker makkelijk ‘s ochtends, even kammen, in een bolletje en dan ben je weg. Maar na zes jaar relaxen breekt je haar af door alle chemische stoffen die erin zitten. Toen heb ik de stap gezet. Op YouTube staan er veel filmpjes die je leren hoe het moet.

Heb je ooit moeilijkheden met je kroeshaar ervaren?
Kijk, ik heb in Suriname gewoond. Daar is het heel normaal om met je natuurlijke haar rond te lopen. Ik heb er nooit het gevoel gehad dat ik niet met mijn eigen haar mocht rondlopen.

En hier in België?
Ja, hier in Europa wel. In 2013 ben ik naar hier verhuisd. Ik weet nog goed dat ik in een Belgisch restaurant werkte en iemand de opmerking maakte: “wat is dat op je hoofd?” Ik reageerde dat het gewoon mijn eigen haar was. Ik heb daar niet lang gewerkt. Maar ik snap ook wel dat je niet weet wat het is als je het nog nooit bent tegengekomen.

Raken mensen je afro soms aan?
Nee, maar bij mijn dochter doen ze dat wel.

Vind je dat moeilijk?
Dat hangt ervan af. Soms wil je iets zeggen en dan hebben ze je afro al aangeraakt. Ik kan het snappen. Of nee, ik wil het snappen.

Wat vind je van witte mensen die braids dragen?
Waarom niet? Om eerlijk te zijn hoor ik nu pas dat dat een probleem kan zijn. Normaal zou ik dat persoonlijk niet erg vinden, omdat het maar een haarstijl is. Als je dat wil dragen, dan mag dat. Zolang je het geen andere naam geeft, zoals boxer braids, of denkt dat het van Kim Kardashian afkomstig is. Da’s namelijk niet waar, mijn oma en overgrootmoeder deden het al, en toen was het absoluut niet populair. Je bent vrij, je hebt haar op je hoofd, dus doe ermee wat je wil.

VICE: Hoi Kilow, hoe was je haar hiervoor?
Kilow: Het was een beetje hetzelfde, gewoon niet afgelijnd. De vlechtjes heb ik er vorige week laten inzetten. Het is de eerste keer dat ik vlechtjes heb, normaal heb ik altijd een afro. Soms heb ik ook soort van dreadlocks, zelf gedraaid met m’n vingers maar dan met gel gedaan.

Heb je ooit relaxer gebruikt?
Ja, vroeger wel. Dat was de grootste fout van mijn leven, want het maakt je haar helemaal kapot.

Wanneer was je voor het eerst trots op je natural hair?
Altijd al, maar vanaf mijn twaalfde ben ik het echt beginnen appreciëren. Het is toch ook speciaal. Je kan veel met ons haar doen. Je kan het hard of zacht maken, een afro laten groeien of er rasta in draaien. En het groeit makkelijk terug. Als je het opfokt, wacht je gewoon een maandje en dan kan je weer opnieuw beginnen.

Je komt uit Nederland. Merk je een verschil tussen Nederland en België?
Cultureel gezien wel ja. Nederlanders staan meer open voor dingen en ik vind dat ze toch meer ontwikkeld zijn op dat vlak. Ik vind dit een heel goed event, maar in Nederland zou dit echt bomvol mensen zitten. Regen of geen regen. Het is goed om ergens je cultuur te zien. Mensen ontmoeten van dezelfde cultuur of andere culturen is altijd belangrijk. Zeker voor kinderen, en vooral in de tijd waarin we nu leven. Het is belangrijk dat ze weten dat de wereld waarin ze opgroeien ook positieve kanten heeft.

Wordt je haar vaak aangeraakt?
Nu ik die vlechtjes heb wel, ja. Maar altijd op een positieve manier.

Vind je het kunnen dat witte mensen braids dragen?
Ja, natuurlijk. Waarom niet? Het is haar. Je moet met je haar kunnen doen wat jij mooi vindt. Niets is eigendom van een bepaalde cultuur. We hebben allemaal haar en we moeten ermee kunnen experimenteren.

VICE: Hey Zaïda, wanneer was je voor het eerst trots op je natural hair?
Zaïda: Toen ik het zelf begon te accepteren en mensen om me heen me er ook mooier mee vonden. Eerst droeg ik vlechtjes en extensions, tot mijn moeder, mijn vriend en zussen m’n natural hair complimenteerden. Dat was op mijn zestiende.

Nog helemaal niet zo lang, dus?
Nee. Meisjes met een lichte huid krijgen meer aandacht omwille van hun steil haar en hun huidskleur. Ik wil daar een beetje verandering in brengen, daarom dat ik ook meedoe aan dit festival.

Heb je ooit negatieve commentaar over je haar gekregen?
Ja, dat mijn haar te kort was of te dik. Of dat ik mijn haar moest veranderen. Allemaal reacties van mensen waarvoor ik werkte. Een modellenbureau vertelde me zelfs dat mijn lichaam te exotisch was.

Word je haar vaak aangeraakt?
Ja. Daarom stond er op de T-shirts van de modellen: 'Don’t touch my hair'. Toen ik een korte afro had, gooiden klasgenoten balpennen in mijn haar.

Wat vind je van witte vrouwen die braids dragen?
Ik vind het gewoon leuk. Je wilt het ook hebben, dat begrijp ik. Als jij je haar stijlt, wil ik dat ook doen. Ik heb er niets tegen. Als het je leuk staat, staat het je leuk. Gewoon jezelf blijven. Als je dingen wil uitproberen, doe maar. Maar maak er geen misbruik van.

Hoe kan je er misbruik van maken?
Iedereen heeft zijn cultuur. Ik heb wat Aziatische vrienden, zij kunnen heel goed noedels maken. Ik ben er gek op. Ikzelf ben een trotse Surinamer. Ik heb nu een pangi op m’n hoofd. Alle Afrikanen kennen het hier, het is niet nieuw. Als een wit iemand naar me toekomt en het ook wil, dan mag dat. Het is leuk, dat toont aan dat je ook een kijkje wil nemen in onze cultuur.

VICE: Hi Henna, wat brengt jou hier?
Henna: Ik woon in het Verenigd Koninkrijk, maar ben op bezoek bij mijn zoon in Krommenie in Nederland. We gaan met z’n allen vier dagen naar de camping in Nieuwpoort.

Ga je vandaag iets speciaals met je haar doen?
Nee, we moeten ons op tijd aanmelden op de camping. We mogen niet te laat komen, weet je.

Ben je altijd trots geweest op je natural hair?
Het is de tijdsgeest die heerst. Je gaat mee met de stroom. Als iemand relaxer gebruikt, doe je dat. Zie je iemand met krullen, dan ga je dat een keer proberen.

Droeg je je haar altijd natural?
Jaren geleden had ik curly hair, maar ik ben een beetje ouder geworden. Straks word ik zeventig, dus ben ik weer voor de natural look gegaan. Die bewustwording moest eerst komen, dat je eigen haar ook mooi kan zijn. Ik volgde gewoon de modetrends. Wanneer steil haar in was, had ik dat. Het is nu ook gewoon praktischer. Je hoeft niet iedere keer uren bij de kapper te zitten. Ik kan het nu allemaal zelf doen.

Dit kapsel ook?
Ja, dat doe ik allemaal zelf.

Vind je het belangrijk om kroeshaar te vieren?
Ja, eigenlijk wel. Ik heb het idee dat mensen blonde haren nog steeds het mooist vinden. Dat ideaalbeeld moet verdwijnen. We zijn allemaal even belangrijk. Er moeten verschillen zijn, toch?

Heb je ooit moeilijkheden gekend? Tijdens sollicitaties bijvoorbeeld ?
Nee, ik ben een gepensioneerde lerares en er is altijd veel vraag naar onderwijs.

Wat denk je als je witte mensen ziet rondlopen met braids?
Het moet kunnen. We mogen toch dingen van elkaar overnemen? Maar je moet wel de oorsprong ervan kennen. Niet dat ze denken dat ze iets nieuws hebben ontdekt, dat vind ik niet leuk.

VICE: Hey Ibrahim, hoe ben jij hier beland?
Ik ben hier op bezoek bij mijn familie. Mijn zusje heeft hier een standje met kleding.

Ga je iets doen met je haar?
Oh, kan je dat hier doen? Dat wist ik niet. Ja, misschien wel.

Wanneer was je voor het eerst trots op je natuurlijke haar?
Als ik heel eerlijk ben, was dat pas zo’n zes jaar geleden. Daarvoor vond ik mijn haar niet zo leuk. Ik wist niet hoe ik ermee moest omgaan. Toen ben ik YouTube-filmpjes beginnen checken en mijn zus leerde mij ook het een en het ander. Als je niet weet hoe je je haar moet behandelen, kan het heel frustrerend zijn. Maar eens je het onder de knie hebt, ga er je eindelijk van genieten en het leuk vinden om je haar te doen.

Sinds wanneer heb je je afro?
Sinds 2016 ben ik mijn haar aan het laten groeien. Soms draag ik het gewoon zo, soms in een dotje en soms heb ik plaits of braids.

Krijg je veel commentaar?
In Londen niet, omdat er heel veel mensen zijn met hetzelfde haar. Nu krijg ik veel complimenten.

En hoe is het in België?
Het is helemaal anders, want sommige mensen hebben nog nooit zo’n kapsel als dat van mij gezien of ze begrijpen niet wat ik ermee doe. Veel mensen staren, maar zeggen niets.

Wat denk je als witte mensen met braids ziet rondlopen?
Ik vind het soms wat vreemd, maar iedereen heeft zijn eigen stijl dus ik zal nooit iemands haar veroordelen. Ik denk dat sommigen het gewoon niet zo goed begrijpen. Als Afrikaanse vrouwen pruiken of weaves dragen, zullen er ook mensen zeggen dat dat niet hun natuurlijke haar is. Maar wat mensen niet begrijpen, is dat veel vrouwen dat doen om hun natuurlijke haar te laten groeien zodat het dikker wordt. Ik denk gewoonweg dat heel veel mensen het nog niet begrijpen.

Wil je elke zaterdag een overzicht van onze beste verhalen toegestuurd krijgen? Schrijf je dan nu in voor onze newsletter.

Volg VICE België ook op Instagram.