Ex-gedetineerden vertellen hoe ze uit de gevangenis ontsnapten

Als je op de hoogte wil blijven van onze beste stukken zonder je suf te scrollen, schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief.

Gevangenissen zijn zo ontworpen dat ontsnappen bijna onmogelijk zou moeten zijn. Hoe komt het dan dat het toch zoveel mensen wel lukt?

In Engeland zijn er tussen 2017 en 2018 dertien mensen ontsnapt door fysieke barrières te doorbreken, en maar liefst 139 mensen ontsnapt zonder dat ze daarvoor iets door moesten knippen, uitgraven of laten ontploffen.

Om erachter te komen hoe gedetineerden hun ontsnapping voorbereiden sprak ik met drie ontsnapte ex-gedetineerden: de gereformeerde heroïnesmokkelaar David McMillan, gangster John Steel uit Glasgow en voormalig drugsdealer Scott White.

Ik zat in de Schotse gevangenis HMP Barlinnie, en had het plan opgevat om te ontsnappen, samen met mijn broer, Jim, en Archie, een vriend van ons. Er hing een soort metalen rooster aan het plafond waarmee ze de warmte van het water regelden. We besloten die door te knippen en zo het dak op te klimmen. We werden extra in de gaten gehouden omdat we al eerder bij een ontsnapping uit een andere gevangenis betrokken waren. Daardoor hadden we geen cel op de begane grond gekregen, voor het geval we via een tunnel wilden ontsnappen. En we mochten ook geen cel op de bovenste verdieping – om te voorkomen dat we via het dak zouden ontsnappen. Dus Jim en ik zaten beiden in een cel op de tweede verdieping, en Archie zat in een cel op de derde. We wisten dat we de aandacht van de bewakers zouden trekken als we allemaal tegelijk naar de bovenste verdieping zouden lopen.

Gelukkig was een kamer op een andere verdieping verbonden met de kamer met het rooster. Via een tunnel (van vijftig centimeter breed) kon ik zo stiekem op de bovenste verdieping komen. Jim en Andy trokken me van boven op en zo kropen we weg door een gat in het rooster. Die hadden we door andere gevangen laten uitzagen met een ijzerzaag die we de gevangenis in hadden gesmokkeld. We kwamen terecht in een ruimte tussen het plafond en het dak. Daar was een deur naar het dak, die ik open wist te krijgen.

We hadden geregeld dat een aantal vrienden van ons een auto klaar hadden staan, buiten de gevangenis, en een touw over de muur zouden gooien zodat we konden ontsnappen. Onze maten liepen nonchalant de tuintjes van de bewakers in en maakten de ene kant van het touw aan een paal van hun waslijn vast. Ik rolde een rol tape (die ik eerder uit de gevangenis had gestolen) af naar beneden die m’n vrienden aan het touw vastmaakten. Zo kon ik het touw omhoog trekken en konden we abseilend naar beneden. We sprongen snel in de auto en vertrokken.

De autoriteiten dachten dat we de gevangenisbewaarders hadden omgekocht, en zeiden dat we immuniteit zouden krijgen als we ze zouden vertellen wie van de bewakers ons had geholpen. Dat ze zo overtuigd waren dat we niet zonder hulp van een corrupte bewaker hadden kunnen ontsnappen, getuigt wel van wat een goed geregelde ontsnapping het was.

Dat ik besloot om te ontsnappen was niet alleen een kwestie van in vrijheid willen leven, maar om het onvermijdelijke te ontvluchten: executie. Ik zat in een gevangenis in Bangkok en mijn twee jaar durende proces liep op z’n eind. Mijn advocaat zei dat het proces binnen twee weken over zou zijn en dat ik dan tot de dood veroordeeld zou worden. Ik moest snel handelen.

Iets na middernacht zaagde ik m’n tralies door. Een vriend van me had me vier ijzerzagen gestuurd, verpakt in rollen papier met religieuze teksten, die weer in een zorgpakket zaten. Ik heb toen de linnen band van mijn bedframe als touw gebruikt en ben zo naar beneden gegleden. Daarna sloop ik naar de werkplaats, pakte wat gereedschap en bouwde twee ladders van houten lijsten, bamboestokken en ducttape.

Om bij de buitenmuur te komen met de ladder moest ik over zes binnenmuren en een open riool heen komen, uit het zicht van de beveiligingstorens. Het begon al licht te worden toen ik over het prikkeldraad van de buitenmuur heen klom. Ik kwam uit de gracht, maakte mezelf schoon en deed burgerkleren aan. Ik nam meteen een taxi naar een appartement dichtbij de gevangenis, waar een vriend een vervalst paspoort en wat bankpassen had verstopt.

Op het vliegveld bleek een van de pinpassen niet te werken, dus moest ik zo ver mogelijk zien te komen met 500 dollar. De deuren van het vliegtuig sloten net toen de gevangenisbewaarders op het vliegveld van Bangkok aankwamen om mij te zoeken. Toen ik twee uur later veilig in Singapore was, wisselde ik nogmaals van paspoort en checkte ik in bij een hotel. Daar ging ik meteen naar het zwembad op het dak. Dat was de lekkerste duik van m’n leven.

In 1988 was ik tot vier jaar gevangenisstraf in Koeweit veroordeeld. Die timing was niet slecht; twee jaar later viel Irak Koeweit binnen. In de heftige rellen die ontstonden in de gevangenis konden we allemaal ontsnappen. Op de dag van de inval was het helemaal stil toen ik wakker werd, wat abnormaal was. Ik vroeg mijn celmaatje, Ali, wat er aan de hand was. De Irakezen zijn Koeweit binnengevallen, antwoordde hij. Ik zette de radio aan en hoorde de nieuwslezer vertellen hoe 100.000 Iraakse troepen de grens over waren gekomen.

Ik begon me zorgen te maken, omdat de hoofdroute van de inval nog geen kilometer bij de gevangenis vandaan was. De spanning steeg totdat het kookpunt werd bereikt, waarna een gevangene de deur naar ons blok eruit trapte. Kort daarna werden de deuren naar het blok waar de politieke gevangenen vast zaten geopend. Hier zat ook de ‘Koeweit 17’, een groep terroristen die werd verdacht van de bombardementen op de Amerikaanse ambassade in Koeweit. Meteen nadat zij vrijgelaten waren coördineerden ze aanvallen op de beveiligers. Ik zit wat meer mellow in elkaar, dus ik heb alleen een ijsje gestolen en een wandelingetje gemaakt in de zon. Ik was al meer dan een jaar niet buiten geweest.

De andere gevangenen vernietigden al het papierwerk zodat er geen bewijs was van wie er gevangen had gezeten. Kogels vlogen door de lucht terwijl de bewakers de rellen onder controle probeerden te krijgen. Ze doodden twee gevangenen, maar zijn uiteindelijk gevlucht. We maakten een gat in de muur van de gevangenis en renden de wijde wereld in. Ali kende wat mensen die niet ver weg woonden dus ben ik met hem naar hun huis gegaan, en later ben ik naar vrienden gelift. De opwinding was nogal intens geweest; het ene moment zag het ernaar uit dat ik nog jaren tegen vier muren aan zou zitten kijken, en even later was ik betrokken bij een ontsnapping, de gevangenis uit en een oorlogszone in.