Is er een oplossing voor al dat milieuvervuilende gevlieg van internationale dj’s?

Dit artikel verscheen op onze muzieksite Noisey. Volg Noisey op Facebook, Instagram en Twitter.

Te lui om te lezen? Je kunt dit artikel hieronder ook beluisteren!

Een groot en vaak verheerlijkt deel van het rocksterrenbestaan dat internationaal bekende dj’s leiden, is het eindeloze reizen. Stillevens van vliegvelden, pina colada’s op witte stranden, en platenkoffers voor de Berghain komen dagelijks voorbij als je de glamoureuze levens van je favoriete artiesten een beetje volgt. Bekijk de instagramaccounts van Peggy Gou, Palms Trax en Antal maar eens: er wordt heel wat rondgevlogen om clubs te voorzien van goede muziek. Best gek eigenlijk, in een tijd dat we ons drukker dan ooit maken om het klimaat.

Job Sifre, onder andere resident-dj bij De School, viel dat ook op. Het was voor hem de reden om er een scriptie over te schrijven voor zijn studie muziekmanagement. Hij richtte zich specifiek op dj’s binnen zijn eigen scene, waarmee hij op affiches staat en draaitafels mee deelt. Hij pakte twee agentschappen (het Nederlandse Voyage Direct en het vergelijkbare Duitse Odd Fantastic) en telde hoe vaak zijn collega’s het vliegtuig namen voor een show. Het kwam neer op gemiddeld 32 keer per jaar. Dat zijn, heen en terug, 64 vluchten per jaar voor dj’s als Avalon Emerson, Tom Trago, Oceanic en upsammy. 39 procent van de ondervraagde dj’s kwam boven dat gemiddelde uit.

Toen Sifre vorig jaar meer internationale boekingen kreeg, vroeg hij zich af waarom er binnen zijn vakgebied nooit gesproken werd over milieuvervuilende vliegreizen. Voor dj’s lijkt het een noodzakelijk kwaad. “Het is een beetje een taboe,” vertelt hij. “Niet omdat ze het bewust mijden, maar het is iets waar je liever niet over nadenkt. Je wil liever met een schoon geweten je werk doen. Toen dacht ik: ik wil niet ook iemand zijn die dit onderwerp mijdt. En omdat ik toch een scriptie ging schrijven, besloot ik het hierover te doen.” Voor zijn onderzoek vroeg hij artiesten om mee te doen aan een enquête waarmee hij wilde onderzoeken of ze bereid waren om iets te doen tegen de CO2-uitstoot van hun reizen.

Die scriptie heeft hij inmiddels met succes afgerond, en op dit moment is hij bezig zijn bevindingen te vertalen naar een project waarmee de muziekindustrie het klimaat minder belast met tours. Door zijn onderzoek kwam hij erachter dat er binnen zijn scene bereidheid is onder dj’s, clubs en agenten om hun gedrag aan te passen, bijvoorbeeld door hun CO2-uitstoot te compenseren. In zijn conclusie schrijft hij dat dj’s en agenten een leidende rol zullen moeten nemen voor CO2-compensatie, omdat zij in het boekingsproces eisen kunnen stellen.

CO2-compensatie kan bij veel vliegtuigmaatschappijen vrij makkelijk worden toegevoegd aan de aankoop van een vliegticket. Vaak wordt het geadverteerd als bijvoorbeeld een bijdrage aan het planten van nieuwe bomen, en kost dat je vijf tot vijftien euro per vlucht. Maar hoe zo’n compensatie vervolgens in z’n werk gaat verschilt. KLM doet het bijvoorbeeld met projecten waarbij vervuilende ovens van mensen Ghana worden vervangen, of door het aanplanten van bossen. Of dat de beste manieren zijn om CO2-uitstoot te compenseren is soms lastig om te ontdekken, en daarom ging Sifre op zoek naar een manier om het iets inzichtelijker te maken, bijvoorbeeld door het schrijven van een handleiding voor mensen uit de dance-industrie die veel vluchten moeten boeken. “Je hebt bedrijven zoals Atmosfair en Green Seat die zich als derden bezighouden met de compensatie. Je kunt een certificaat voor je vlucht kopen via hen, zodat je niet bij elke vliegtuigmaatschappij opnieuw hoeft uit te zoeken of ze compensatie aanbieden en waarin ze dat geld dan investeren.”

Tekst gaat verder onder de video.

Maar dan rest nog de vraag: wie gaat die certificaten kopen? Is het de dj die zijn CO2-uitstoot zelf moet compenseren, of moeten de andere betrokkenen, zoals de agent, boeker of bezoeker hier ook een rol in spelen? “Vooral de agenten willen liever niet meebetalen, terwijl het beste zou zijn als de hele industrie bijdraagt. Een CO2-compensatie voor een vlucht tussen Barcelona en Amsterdam is bijvoorbeeld vijftien euro. Dan zouden de dj, agent en club ieder vijf euro in kunnen leggen. Maar omdat agenten maar vijftien procent commissie ontvangen voelt dat al een beetje oneerlijk, dus ik ben nog op zoek naar de beste verdeling.”

Sifre kwam erachter dat hij in 2018 meer dan 4 ton aan CO2 uitstootte voor 20 internationale shows. Een gemiddeld Nederlands huishouden stoot 6,3 ton uit in een heel jaar. Om die uitstoot vervolgens te compenseren via certificaten zien sommige critici als het afkopen van je schuldgevoel. Je zou hiermee namelijk geen verschil maken in je verbruik als consument. Een systematische aanpak in de luchtvaartindustrie zelf zou bijvoorbeeld een veel groter verschil maken. “Als jij als individu en met andere individuen over dit probleem praat en actie onderneemt, dan gaan de alarmbellen op meerdere plekken rinkelen: ook bij de industrie en de politiek,” legt Sifre uit. “Mensen houden vaak hun handen af van dingen die met het klimaat te maken hebben, omdat ze toch maar een kleine spil in het grote geheel zijn. Dan maak je het jezelf wel heel makkelijk.”

Binnen de wereld van de elektronische muziek zijn er een aantal grotere organisaties bezig met de impact die de dance-industrie maakt op het klimaat. ADE Green organiseert als onderdeel van het ADE-programma een conferentie waarin onder meer over het gebruik van plastic gesproken wordt, en DGTL wil in 2020 het eerste “circulaire” festival zijn, wat inhoudt dat ze geen afval willen produceren door materialen te hergebruiken. Maar de invloed op het klimaat door vliegreizen wordt een stuk minder besproken. “Toen ik tijdens het ADE Green-programma naar een talk over Into The Great Wide Open ging, verwachtte ik heel veel van dat gesprek. De titel was The Elephant in the Room en ik dacht: eindelijk, iemand gaat het hebben over hoe groot dit probleem is en hoe weinig mensen het erover hebben. Uiteindelijk ging het alleen maar over hoe ze met zeilboten de drank voor het festival naar Vlieland brengen. Dat is interessant, maar het gesprek ging niet inhoudelijk in op milieuvervuiling door vliegtuigen.”

Ook bij andere initiatieven – zoals DJs For Climate Action – wordt er een hoop over het milieu gepraat, maar blijven vliegreizen volgens Sifre onbesproken. ”Ik denk dat deze projecten met de beste bedoelingen worden opgezet, maar het is helaas niet altijd voor iedereen duidelijk hoe je groener kunt worden.” De makkelijkste oplossing daarvoor lijkt het stoppen van het organiseren van internationale festivals waar per definitie – niet alleen door artiesten maar ook door publiek – veel voor gevlogen wordt. Maar daar kan Sifre zich nog niet helemaal in vinden: “Je hebt wel dj’s zoals Joe van Hessle Audio, die proberen om niet te vliegen als ze touren, maar dan moet je wel accepteren dat je een stuk minder gaat verdienen als artiest. Je wordt gewoon niet elk weekend geboekt in Nederland, Engeland of België. Misschien als je je tour zo plant dat je telkens met de trein kunt reizen dat je het dan nog wel haalt. Ja, een soort interrail voor dj’s. Dat is natuurlijk ook een optie.”

Dat er in 2019 nog geen oplossing is voor de problemen rondom het oneindige rondreizen van dj’s, is schrijnend, maar ergens ook logisch. We organiseren klimaatmarsen, scholieren spijbelen voor het milieu en we eten langzaam aan steeds minder vlees, maar zolang we onze favoriete internationale artiesten willen zien draaien en daar niet te veel bij willen nadenken, gaat er niets veranderen. Certificaten opnemen in de gage van een artiest is dan geen directe oplossing – vliegen blijft immers slecht voor het milieu – maar enige verantwoording nemen voor die tientallen vluchten per jaar is een stap in de goede richting. Zet eens zo’n certificaat op je rider, in plaats van een fles vodka.