De Drone Survival Guide zou wel eens je redding kunnen worden

Amerikaanse aanvallen met onbemande drones hebben vorig jaar aan zo’n 361 mensen in Pakistan, Jemen en Somalië het leven gekost – landen waarin de Verenigde Staten actief drones inzetten bij hun spionagepraktijken. Westerse overheden zien gewapende drones als een noodzakelijk kwaad, en claimen aanvallen op Hakimullah Mehsud, leider van de Pakistaanse taliban, en Abu Yahya al-Libi, tweede man van al-Qaida, als succesverhalen. Ook al zijn de aanvallen in theorie bedoeld om de taliban te verzwakken, wordt er gezegd dat bij minder dan twee procent van de aanvallen met drones ook daadwerkelijk een prominente terrorist wordt uitgeschakeld. Een veel groter deel raakt in plaats daarvan kinderen, burgers en vermoedelijke strijders.

Met deze informatie in het achterhoofd bedacht de Nederlandse ontwerper Ruben Pater de Drone Survival Guide. In de gids vind je silhouetten van de meest gebruikte drones – zoals de Reaper of de Killer Beer – met daarbij handige informatie over hoe je ze bijvoorbeeld kan kapen, hacken of verblinden. De gids is verkrijgbaar in zevenentwintig talen.

"Veel mensen zijn gefascineerd door of bang voor drones,” zegt Pater, "maar weten niet welke mogelijkheden de technologie biedt, of waar de zwakke plekken zitten. Als we eenmaal begrijpen wat een drone allemaal kan doen, kunnen er manieren bedacht worden om onszelf te beschermen.”

De Drone Survival Guide bestaat uit twee delen: hoe je drones kunt hacken en hoe je je voor drones kunt verstoppen. Zo staat er bijvoorbeeld in dat je met stukjes reflecterend of spiegelend materiaal op je dak, je de camera’s van drones kunt verwarren. En dat het contact tussen de drone en de piloot kan worden verbroken door op verschillende frequenties uit te zenden. Ook al ziet Pater de gids meer als kunstproject om mensen bewust te maken van drones dan als praktische tips om daadwerkelijk aan een drone te ontsnappen, was hij bij het samenstellen toch voorzichtig – uit angst dat het in handen zou vallen van mensen die er narigheid mee willen uithalen. “Ik heb heel bewust informatie verzameld bij openbare nieuwssites,” zegt hij. “De technieken die ik voor de gids gekozen heb gaan over het ontwijken van spionage en knoeien met de sensoren – het gaat niet om ze naar beneden te halen.”

Pater vertelt dat hij jihadisten zijn gids via sociale media heeft zien verspreiden. Maar het is onwaarschijnlijk dat ze heel veel nieuwe informatie uit de gids kunnen halen, aangezien een deel van de instructies uit documenten komen die zijn gevonden in Mali, in een gebouw van al-Qaida. Daar stond veel meer technische informatie in dan je in de gids kunt vinden.

Maar er valt wel in de gids te lezen hoe je drones bijvoorbeeld in een zelfvernietigingbaan kan sturen of zelfs hoe je ze kaapt. Als ik dat Pater tegenwerp moet hij lachen. “Goed punt. Er bestaat een hele moeilijke techniek die je kan gebruiken om een drone te kapen door de GPS te foppen. Er wordt gezegd dat de Iraniërs in 2011 op die manier een Amerikaanse drone gekaapt hebben, maar de kans is veel groter dat het nog nooit iemand is gelukt. Maar het idee is interessant – dat je door de GPS bij de neus te nemen gewoon een drone over kan nemen.”

Dit lijkt hier in het westen misschien een ver-van-je-bed-show, maar zoals Pater aangeeft, voorspelt de Amerikaanse Federal Aviation Administration dat er tegen 2020 alleen al boven de Verenigde Staten dertigduizend binnenlandse drones rondvliegen. Dat vooruitzicht maakt de Drone Survival Guide dus tot een soort vogelgids van de 21e eeuw. Alleen kunnen deze vogels met behulp van lasergestuurde bommen lukraak mensen opblazen.

Eén drone uit Paters gids is opvallend angstaanjagend. Hij vertelt dat hij zich pas nadat hij de gids aan een vriend had gegeven, realiseerde hoe gevaarlijk de in Europa gebouwde Barracuda is. “Mijn vriend heeft ooit gewerkt voor het bedrijf dat de remmen van de Barracuda maakt,” zegt hij. “Hij vertelde me dat die is ontworpen om alles zelfstandig te kunnen doen. Je zegt gewoon wat hij moet vermoorden en hij klaart de klus voor je. Behoorlijk eng.” Volgens het bedrijf dat de Barracuda maakt kunnen nieuwe missies vanaf de grond in het systeem geüpload worden – instructies waar het bij een testvlucht in 2012 onmiddellijk op reageerde.

Door geheimzinnige overheidsprogramma’s zijn drones niet alleen het perfecte middel voor potentiële nieuwe proxy-oorlogen, maar blijft de toekomst van drones behoorlijk onduidelijk. In een poging te voorspellen wat we in de toekomst kunnen verwachten, vertelt Pater over een nieuw type drone dat niet in zijn gids is opgenomen. “De SR-72 is een supersonische drone die met zes keer de snelheid van geluid het snelste ding in de lucht is. Lockheed zegt liefdevol op hun website dat het vliegtuig zo snel is, dat een doelwit geen tijd zou hebben om te reageren of zich te verbergen.

“Stel je voor dat je controle verliest over een drone die zo snel vliegt,” zegt Pater. “Een robot die zo snel is, dat wij hem niet eens kunnen vangen als hij de verkeerde kant op gaat. Geweldig idee.”

Nu deze zeer geavanceerde dronetechnologieën realiteit worden, hoopt Pater dat zijn Drone Survival Guide ook daadwerkelijk bruikbaar wordt. “Het doel is om bewustzijn te creëren over waar drones toe in staat zijn,” zegt hij, “en hopelijk kan ik een discussie op gang brengen over de vraag of we drones wel of niet moeten inzetten voor spionage en militaire doeleinden. Veel regeringen maken daarvoor al gebruik van drones, betaald met ons belastinggeld. We hebben het recht om te weten waar deze technologieën toe in staat zijn, zodat we kunnen bepalen of het correct (gebruikt) is of niet.”

Hier vind je de complete Drone Survival Guide.