Moeten we in Nederland al bang zijn voor flakka?

Sinds in de VS horrorvideo's opdoken waarin mensen als terrorzombies door de straten zwierven nadat ze de relatief nieuwe drug flakka hadden gebruikt, is de angst voor flakka ook naar Nederland overgeslagen. De politie Den Haag meldde vorige maand dat de drug in de stad zou zijn opgedoken, en nu trekt ook het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht aan de bel: in juli zou twee keer iemand onder invloed van flakka zijn binnengebracht. Na het incident in Den Haag was Tibor Brunt, research associate bij het Trimbos-instituut, kritisch. Volgens hem was van flakka waarschijnlijk geen sprake. "Het kan net zo goed een psychiatrisch patiënt zijn geweest," zei hij destijds tegen de krant.

Flakka is een designerdrug die vooral in Amerika voor bezorgdheid zorgt. Gebruikers verliezen alle controle, gedragen zich vaak agressief en zijn voor geen rede vatbaar.

In het ziekenhuis in Dordrecht was sprake van twee afzonderlijke gevallen. De eerste was twee weken geleden, het andere incident deed zich afgelopen zondag voor. In beide gevallen kwam de patiënt agressief, met verhoogde temperatuur en een zeer hoge hartslag het ziekenhuis in. Bovendien hadden de patiënten het zelf over flakka, waarop de artsen besloten een waarschuwing voor de drug op de site van het ziekenhuis te plaatsen. In dat bericht worden de gevaren van flakka in duidelijke bewoording omschreven:

Volgens perswoordvoerder Frank van den Elsen van het Albert Schweitzer Ziekenhuis staat vast dat het om flakka gaat, zo laat hij weten in een telefoongesprek. Hij is daarvan overtuigd "omdat het patiënten zijn die een beeld vertonen dat past bij een flakkagebruikers. Daarnaast hebben ze allebei in het ziekenhuis aangegeven dat ze de drug gebruikt hadden. De één riep voortdurend 'flakka, flakka,' en de ander was nog genoeg bij kennis om gericht te zeggen dat hij de drugs gebruikt had." Bij beide patiënten werden echter geen drugs aangetroffen. Ook is niet via een bloedtest vastgesteld dat het daadwerkelijk om flakkagebruikers gaat.

Tibor Brunt, die die eerder zijn vraagtekens zette bij de 'flakkahype', is er ook na de incidenten in Dordrecht nog niet bepaald van overtuigd dat de zombiedrug voet aan de grond heeft gekregen in Nederland. "Het is voor mij weer niet bevestigd dat het hier om flakka gaat. Er zijn weer geen middelen aangetroffen die getest kunnen worden, dus het klinkt voor mij toch weer heel erg opgeklopt," zo laat hij aan VICE weten. Volgens Brunt is flakka vrijwel niet in omloop op de Nederlandse drugsmarkt. "We zijn het heel af en toe tegengekomen als bijproduct in 4fa, maar we komen het eigenlijk niet tegen op de gebruikersmarkt. Het is inmiddels ook in heel Europa verboden, dus als er al enige aanvoer was, dan stopt die waarschijnlijk binnenkort helemaal."

Brunt vindt het raar dat het Dordtse ziekenhuis heeft besloten een publiekswaarschuwing uit te sturen, zonder dat met zekerheid vaststaat dat de twee patiënten echt flakkagebruikers zijn. "Je kunt het natuurlijk nooit uitsluiten, maar wij hebben geen enkel signaal dat het middel in Nederland is, en wij monitoren de drugsmarkt wekelijks."

Ook Jaap Jamin, die op de afdeling preventie van Jellinek werkt, heeft zijn twijfels bij de flakkaverhalen uit Dordrecht. "Wij hebben een drugsmonitoringssysteem, waarmee we kunnen zien wat er op de Nederlandse drugsmarkt rondgaat. Nieuwe middelen pikken we er zo uit. We zien geen flakka, en ook in prevalentieonderzoeken komt flakka niet naar boven," zegt hij tegen VICE. "Met andere woorden: ik betwijfel ten zeerste of dit echt aan de hand is, en bestempel het als een hype. Je ziet dat vaker, als er op een gegeven moment iets wordt geroepen over een nieuw middel. Dan gaan mensen daar naartoe denken."

Flakka is heel heftig, maar we hebben het idee dat het gevaar in deze video misschien wat extra is aangezet om je angst voor God aan te wakkeren.

Jamin en Brunt zijn allebei niet bepaald te spreken over de keuze van het Albert Schweitzer Ziekenhuis om met een publieke flakkawaarschuwing te komen. "Ik vind dat je de feiten goed moet controleren. Voordat je dat doet moet je het zeker weten. Voordat wij gaan waarschuwen is er echt wat aan de hand," zegt Jamin. Ook Brunt is kritisch: "Het is raar dat artsen op basis van signalen zo'n diagnose stellen, dat doen artsen zelden of nooit. Die zouden uit moeten gaan van hun eigen expertise. Ik vind dit zeer onprofessioneel. Het is mij een raadsel waarom ze dat zo in het nieuws brengen. Vooralsnog is het commotie om niets," aldus Brunt.

Frank van den Elsen van het ziekenhuis is het niet eens met de kritiek. Volgens hem heeft een bloedtest bijvoorbeeld helemaal geen zin. "Die amfetaminen komen in meerdere varianten. Als je voor al die varianten moet testen, dan schiet je je doel voorbij." Volgens van den Elsen is de waarneming van de artsen belangrijker. "Het gaat ons erom wat we zien: mensen die ziek zijn, die in gevaar binnenkomen, en die ook een gevaar voor anderen vormen." Daarom heeft het ziekenhuis besloten het publiek voor flakka te waarschuwen, "om te voorkomen dat er de komende weken nog meer mensen overlijden of ernstig ziek worden binnengebracht. Wij zien intoxicaties binnenkomen die extremer zijn dan we ooit gezien hebben, die passen in het flakkabeeld en waarbij de patiënten ook aangeven dat ze flakka gebruikt hebben. Dan is het voor ons 1+1+1=3."

Bekijk ook:

Ik slikte vreemde pillen en de volgende dag had ik een chronische ruis in mijn gezichtsveld

De jonge Canadezen die verslaafd zijn aan de levensgevaarlijke pijnstiller fentanyl

Wat vinden gebruikers eigenlijk van de steeds sterker wordende xtc?