We zijn gaan aperitieven met de vakbond van professionele sekswerkers

Hoe stel jij je een prostituee voor? Als je antwoord is : “Als een bodemloze put die nadenkt over al het geld dat ze aan haar pooier moet”, dan had je afgelopen vrijdag in het Rainbow House in Brussel moeten zijn. We kletsten er met Maxime Maes, de jonge woordvoerder van UTSOPI, een collectief dat de rechten van sekswerkers verdedigt en organisator van het gebeuren .

UTSOPI kun je nog het best omschrijven als een soort vakbond: een organisatie van prostituees, camgirls, strippers en andere nogal, euh, fysieke ambachten die besloten om samen voor hun rechten op te komen, het heersende beeld over sekswerk te veranderen en een veilige ruimte scheppen voor gesprekken onder professionals. “We willen laten zien dat we met velen zijn, en dat we sexy en innovatief zijn. Dus geven we een feestje om sekswerk in een nieuw daglicht te zetten en wat geld in het laatje te brengen”, legt Maxime uit, pint in de hand.

Net als velen hier is ook hij prostituee en lid van UTSOPI, de enige vereniging voor en door sekswerkers in België. “Er zijn veel hulporganisaties, maar geen enkele met sekswerkers. We wilden verbonden zijn met collega’s die ons begrijpen en geen indiscrete of lastige vragen stellen, zoals vrienden dat soms doen. Daarnaast geven we richtlijnen over hoe met klanten om te gaan en stellen we lijsten op van mensen die niet gevaarlijk zijn of een fobie voor prostituees koesteren.”

Er heerst hier een verlangen om de mentaliteit en de perceptie omtrent sekswerk te veranderen: “Mensen denken echt dat we idioten zijn. Ik word bijvoorbeeld vaak gevraagd of ik wat met mijn klanten praat voor ik aan de slag ga. Alsof ze zomaar toevallig op mijn deur kloppen en ik ze met open armen ontvang. Mensen zien ons ook veel te vaak als slachtoffers. Voor mij was prostitutie een non-keuze: ik deed het omdat ik 4 gram heroïne per dag nam. Vandaag ben ik geen drugsverslaafde meer en ben ik dolgelukkig, maar ik ben wel een prostituee gebleven. En toch zie ik mezelf niet als een slachtoffer. Ik vind praten over een jobkeuze in onze huidige maatschappij an sich vrij onzinnig. Iedereen trekt zijn plan volgens zijn eigen mogelijkheden.”

Voor sekswerkers is de situatie in België vaak nog erg complex. Er wordt de laatste tijd veel gepraat over Zweden, met dank aan de documentaire van Ovidie, “Waar hoeren niet bestaan”. Prostituees worden daar beschouwd als onverantwoordelijk, niet in staat om beslissingen te nemen of voor hun gezin te zorgen. In België is het in feite niet echt anders. “Hier hebben we in artikel 380 van het Strafwetboek. Het introduceert het begrip ‘moraal’ en laat duidelijk doorschemeren dat prostitutie afgeschaft dient te worden. Het komt er volgens dat artikel op neer dat sekswerk niet zou mogen bestaan en dat het als intrinsiek geweld tegen vrouwen geldt.”

Betalen voor seks is evenwel niet illegaal in België. Het verschil met Zweden is dat de overheid hier op dat vlak minder macht heeft, maar dat neemt niet weg dat er situaties ontstaan die ronduit belachelijk zijn. “Ik heb een collega wiens echtgenoot veroordeeld is wegens geweld tegen kinderen en familie, maar omdat ze prostituee was verloor ze de voogdij. De enige aanklacht tegen haar was dat ze haar lijf verkocht om eten voor haar kinderen te kunnen kopen.”

Volgens UTSOPI hoor je dat soort verhalen wel vaker, wat te wijten aan de wetgeving die hopeloos achterop hinkt: “Het is dezelfde wet die tot voor kort nog voor croupiers gold, omdat hun beroep in strijd is met de goede zeden. Maar moraal, wat is dat eigenlijk? Want wat ik OK vind en wat mijn buurman aanvaardbaar vindt, da’s een wereld van verschil, dat kan ik je verzekeren.”

Kortom, de Belgische politiek cultiveert een complexiteit en rechtsonzekerheid die typisch is voor ons land. Al is er op het niveau van de gemeenten wel de mogelijkheid om flexibeler met prostitutie om te gaan. In Antwerpen is er bijvoorbeeld Villa Tinto, die beschouwd wordt als het beste red light district van Europa omdat het onder strikt toezicht wordt gerund. “De wetgeving daar is opgesteld in dialoog met sekswerkers en hulporganisaties. In de Villa zelf wordt alles netjes gereguleerd en worden prostituees dus niet lastiggevallen. Straatprostitutie blijft er verboden en er wordt streng opgetreden tegen zij die de regels met de voeten treden. Meestal gaat het om immigranten die zich niet bij de gecontroleerde bordelen kunnen aansluiten omdat ze geen papieren hebben.”

In Wallonië is het moeilijker om een equivalent van Villa Tinto te vinden. Volgens Maxime heeft dat verschil meer te maken met economische problemen dan met een heersend respect ten aanzien van het beroep. “In Vlaanderen staan mensen niet per se vriendelijker tegenover sekswerkers, maak je geen illusies. Maar Vlamingen houden er een meer pragmatische en economische visie op na: sekswerk bestaat, dus het moet gereguleerd worden want dat brengt op. In Franstalig gebied overheerst de historische humanistische visie; het linkse idee dat we het welzijn van anderen voor hen moeten organiseren. En dus vertellen we hen wat hun waarden moeten zijn en hoe ze gelukkig moeten zijn.”

De muziek in de zaal wordt wat luider gezet en er stromen steeds meer geïnteresseerden, sympathisanten en sekswerkers toe in het Rainbow House. De sfeer illustreert wat Maxime over de huidige situatie in Brussel vertelt. De visie van de burgemeesters van Sint-Joost en van Brussel centrum lijkt meer op repressie dan op dialoog. “Ze hebben ons rechtuit gezegd dat 1000 Brussel niks te maken wil hebben met prostitutie. Om 8u ’s ochtends naar hun kantoor moeten gaan om dan dat soort uitspraken te moeten aanhoren, is verre van een ideale situatie. Bovendien beschuldigen sommigen ons ervan dat we de mensenhandel stimuleren. Dat heeft nochtans niks te maken met het sekswerk dan wij verdedigen. Wij veroordelen mensenhandel en de eerste die het tegendeel komt beweren, krijgt van mij een proces aangesmeerd.”

We vragen ons af of het bestaat, ergens, een apparaat dat prostitutie zou respecteren. Voor Maxime is het Nieuw-Zeelandse systeem het het meest progressieve. “Daar zijn de sekswerkers een deel van de arbeidsmarkt, net als iedereen, en krijgen ze zelfs voorrang om een opleiding te volgen als ze besluiten met hun werk te stoppen.”

Meer informatie over UTSOPI vind je op hun Facebookpagina .
Meer werk van Frédéric Oszczak vind je op zijn website .
Meer vlammende woorden van Lola vind je op haar Twitter .