Tech

Het echte overbevolkingsprobleem: te veel rijke mensen

Overbevolking de schuld geven van de klimaatcrisis betekent dat je de meest gemarginaliseerden de schuld geeft van een probleem dat door de rijken wordt gecreëerd.
Een druk metroperron
Robert Stainforth / Alamy Stock Photo

“Wat iedereen zich moet herinneren: dit zijn dingen die nu gebeuren,” zei prins Harry onlangs tegen primatoloog Jane Goodall in een interview voor de Britse Vogue. “We leven er nu al in. We zijn de kikker in het water en het water is al aan de kook gebracht. Het is angstaanjagend.”

De prins uitte zijn zorgen over de toekomst en zei dat hij en zijn vrouw Meghan Markle “maximaal twee kinderen” willen.

Advertentie

Het idee dat de klimaatcrisis mensen aan het denken zet over de vraag of ze kinderen willen of niet is niet nieuw, maar wel meer mainstream geworden. Dat komt omdat de omvang van de klimaatcrisis nu duidelijker is geworden en de oplossingen schijnbaar steeds minder haalbaar zijn.

Steeds meer wetenschappers zijn het erover eens dat mensen die nu geboren worden een moeilijker leven zullen hebben dan vorige generaties hadden. Grondstoffen zullen steeds schaarser worden en natuurrampen en extreme weersomstandigheden zullen steeds vaker voorkomen.

Dus is het nog steeds oké om kinderen te krijgen?

Op Reddit is er een grote groep mensen die het elke dag over deze vraag heeft. Een subreddit over antinatalisme – de filosofie die gebaseerd is op het idee dat mensen geen kinderen zouden moeten krijgen, omdat het leven vol pijn zit – heeft meer dan 34.000 leden. Een van de meest gelezen posts op dit moment heet: “Niets triggert me meer dan ouders die zeggen dat ze ‘zoveel hebben opgeofferd’, ondanks dat ze voorwaardelijke liefde geven.”

Het idee dat mensen geen baby’s zouden moeten hebben, sluit aan bij een ander concept dat regelmatig online opduikt: dat er nu al te veel mensen op de wereld zijn.

Ik zie dit vaak, omdat ik over het milieu schrijf. Op evenementen is het het onderwerp waar mensen me het vaakst vragen over stellen en ook in de reacties onder mijn artikelen gaat het er altijd over. David Roberts, de klimaatverslaggever van Vox, raakte zo geïrriteerd door het overbevolkingsargument dat hij een heel essay schreef waarin hij uitlegt waarom hij het niet in zijn werk bespreekt.

Advertentie

Overbevolking is een vrij simpel concept. Mensen veroorzaken klimaatverandering door broeikasgassen de lucht in te pompen. Als er minder mensen zijn, wordt die uitstoot ook minder. Daarnaast wordt er gedacht dat de planeet slechts een bepaalde hoeveelheid mensen kan ondersteunen. In een onderzoek uit de jaren negentig werd de optimale menselijke populatie – waarbij alle ecosystemen in stand blijven – op anderhalf tot twee miljard mensen geschat. Op dit moment zijn er meer dan 7,5 miljard mensen op aarde. De Verenigde Naties schat dat dit aantal in 2050 tot 9,7 miljard zal stijgen.

In een interview met de Telegraph uit 2013 zei David Attenborough: “Hoezo is er hongersnood in Ethiopië? Waar gaat dat over? Het gaat erom dat er te veel mensen op te weinig land wonen. Daar gaat het om. En we houden onszelf voor de gek. We zeggen: laat de Verenigde Naties zakken meel sturen. Dat is gestoord.”

Ten eerste: wauw. Ten tweede: wat Sir David hier negeert is een feit dat nog simpeler is dan het idee dat aan zijn opvatting ten grondslag ligt. Namelijk dat sommige mensen veel consumeren en anderen helemaal niet veel consumeren.

Als je een rijke man uit Hampstead bent die met kerst aardbeien eet, geniet van biefstuk die vanuit Brazilië wordt ingevlogen en elke maand businessclass naar Hongkong vliegt, zal je ecologische voetafdruk een stuk groter zijn dan die van een zelfvoorzienende boer op het platteland van Malawi.

Advertentie

Het feit dat het geboortecijfer hoger is in armere landen en over het algemeen daalt in de rijke wereld, is iets om over na te denken als mensen het weer eens hebben over het probleem van overbevolking. De VN schat dat slechts negen landen, waaronder India, Congo en Nigeria, tegen 2100 verantwoordelijk zullen zijn voor de groei van de helft van de wereldbevolking. De Verenigde Staten is het enige land van die negen landen dat lid is van de G7.

De klimaatverandering is de grootste crisis van onze tijd. Het zal de 21ste eeuw vormen zoals de Tweede Wereldoorlog de 20ste eeuw heeft gevormd.

We hebben al gezien dat het overbevolkingsargument ook in verband kan worden gebracht met de opkomst van het ecofascisme, de gewelddadige ideologie die deels de El Paso-schutter inspireerde. Zoals met elk geopolitiek probleem zullen de gemarginaliseerden en de achtergestelden de schuld krijgen van het veroorzaken van de klimaatverandering. Dit soort ideeën zullen altijd tot sommige mensen blijven doordringen. En ze zullen gevaarlijk en fout zijn, zoals ze altijd zijn geweest.

Hongersnood ontstaat niet omdat er niet genoeg land is om te bewerken, maar omdat de hulpbronnen van de wereld oneerlijk verdeeld zijn.

De wereld moet veranderen als we de klimaatverandering willen stoppen. Maar de manier waarop we grondstoffen gebruiken is de oplossing voor deze crisis – niet hoeveel mensen ze gebruiken. Vorige week verscheen er een nieuw rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change, waarin werd gewaarschuwd dat het voortbestaan van de mensheid wordt bedreigt door de manier waarop de wereld het land gebruikt. Wetenschappers onthulden dat 72 procent van het ijsvrije oppervlak van de wereld wordt gebruikt om mensen te voeden, kleden en ondersteunen. Toch wordt een groot deel van de wereldbevolking niet voldoende ondersteund.

Er zijn manieren om dat te veranderen. In plaats van enorme hoeveelheden land te gebruiken om gewassen te verbouwen om vee te voeden, zouden we minder vlees kunnen eten en het land kunnen gebruiken om mensen te voeden. In plaats van mensen aan te moedigen om met het vliegtuig te reizen door goedkope vluchten en kortingen door veelvliegers aan te bieden, zouden we kunnen investeren in treinen en andere vormen van CO2-arm vervoer. In plaats van boeren te stimuleren om bestrijdingsmiddelen te gebruiken, zouden we biologische landbouw kunnen stimuleren.

Als de wereld al een overbevolkingsprobleem heeft, is het dat te veel rijke mensen te veel dingen gebruiken.