Collectief La Fronde plakt Brussel vol radicaal feministische posters

"Smash the cis-tème", “Riots not diets” en “Stop rape culture” ,… Het zijn slechts enkele van de boodschappen die je sinds een half jaar in de Brusselse straten kan lezen op verschillende affiches. De beweging van wildplakkers is natuurlijk niet nieuw. Ook in Parijs, Berlijn, Londen en eigenlijk in heel Europa, kan je dit soort (handgeschreven) boodschappen terugvinden. Ze worden op 1 of meerdere naast elkaar gekleefde A4’s in de straten geplakt en stellen in verschillende talen de onrechtvaardigheden van het patriarchaat aan de kaak.

De Belgische plakkers, het collectief La Fronde, vertellen ons anoniem over hun beweging. Ze blikken terug op Internationale Vrouwendag en delen hun visie over radicaal en intersectioneel feminisme.

VICE: Hoe is jullie collectief ontstaan?
La Fronde : In Frankrijk waren ze begonnen met ‘wildplakken tegen feminicide’, maar in België nog niet. Hier is het aantal vrouwenmoorden niet officieel vastgelegd. Het zijn vrijwilligers die het nieuws van heel België doorzoeken en de lijst op stopfeminicide.blogspot.com updaten. Het leek ons hoog tijd om ook hier plakacties te doen om hulde te brengen aan de vrouwen wiens dood genegeerd wordt, maar ook om mensen te confronteren met onze boodschap, door die op straat te tonen. Beetje bij beetje gingen de slogans verder dan alleen vrouwenmoorden om zo nog andere problemen in de feministische strijd aan te pakken. En sinds de oprichting van La Fronde denken we ook na over andere manieren om actie te voeren dan posters plakken.

Met hoeveel zijn jullie in België?
Er zijn een tiental vaste leden en heel veel leden die vaak of één avond komen helpen met schilderen en lijmen. Iedereen moet in staat zijn om in actie te komen naarmate hun beschikbaarheid en hun goesting. Dus als er vaste plakkers zijn: des te beter. Als sommigen maar één keer komen, is dat ook prima!

Op welke gebieden zijn jullie actief?
Wij willen vooral zorgen voor een herbestemming van de openbare ruimte en informatie geven. We doen aan wildplak, demonstreren op straat en reageren op actuele problemen. Dat kan gaan over discriminerende evenementen, maar het kan ook de media-aandacht rond een evenement zijn die discrimineert. Wij maken dat zichtbaar. We nemen ook deel aan debatten en delen vaak activistisch nieuws of nieuws over feminisme op onze sociale mediakanalen. We praten alleen niet meer met de overheid. Die luistert toch niet en doet geen bal.

Zijn jullie al obstakels tegengekomen bij jullie acties? Zoals boetes, politie of andere?
Sommige leden werden al aangehouden door de politie of de beveiliging. Tot nu toe is het meer passief-agressief, zoals een combi die langskomt tijdens het wildplakken, maar ons laat voortdoen en dan later terugkomt om alles weg te halen. We hebben nog geen boetes gehad en er werd nog niemand gearresteerd (in tegenstelling tot veel plakkers in Frankrijk). We bereiden ons daar wel op voor, want het zou binnenkort ook zo bij ons kunnen worden. Het is stom dat we het nodig vinden om ons voor onze acties te verantwoorden. We hebben ook een spaarpot die we gebruiken om mogelijke boetes te betalen om solidair te zijn. Als er iemand van ons gearresteerd wordt, zal iedereen dat lid een beetje steunen.

Er zijn ook vaak kerels in hun auto, die er opgewonden van raken om 's avonds laat een paar meisjes te volgen, dus ze zoeken ons een beetje op. Op een avond vroegen twee jongens ons waarom we ‘free our sister’ op de muur kleefden tijdens de CHYPRE actie. We legden het hen uit. Dat kalmeerde hen en uiteindelijk zijn ze weer weggegaan.

Jullie beweging heette oorspronkelijk "Collage Féminicides Bruxelles" maar dat hebben jullie veranderd om af te stappen van de woorden van Marguerite Stern, voormalig lid van Femen en stichter van de beweging. Kunnen jullie dat eens uitleggen?
Marguerite Stern heeft publiekelijke uitspraken gedaan die transfoob, islamofoob en haatdragend tegenover sekswerkers waren. Dat is geen feminisme. Die opmerkingen waren rechtstreeks discriminerend voor enkele leden van La Fronde. Dat is latente onverdraagzaamheid en een gigantische belediging voor minderheden die al genoeg afzien. We hebben niet nog meer onderdrukking nodig binnen de feministische beweging en onder activisten.

De acties van La Fronde stoppen niet bij de strijd tegen feminicide, maar omvatten ook andere problematieken zoals transfobie, discriminatie op basis van gewicht, haat voor sekswerkers, racisme, menstruele onzekerheid, ongelijkheid… We willen een bondgenoot zijn voor sekswerkers, gesluierde vrouwen, transgenders, LGBTQI+, dikke mensen, mensen met een handicap, slachtoffers van racisme, enz.

Het kon voor ons dus niet meer om indirect verbonden te zijn met Marguerite. Ze heeft zich bovendien als leider benoemd van een beweging die vrij en anoniem wilde zijn. Je kan niet alleen vechten voor je eigen privileges. Als feminisme niet intersectioneel en inclusief is, heeft het geen nut.

En waarom de naam "La Fronde"?
Het staat voor de opstand van één groep tegen alle instellingen en tegen de samenleving. Maar ook kritiek op de macht - en gezagshebbers door te provoceren. La Fronde betekent ook ‘de katapult’ en een katapult is een wapen. Bovendien is het de titel van het eerste feministische dagblad ter wereld, bedacht en gerund door vrouwen in 1897.

Bekijk ook onze nieuwe episode van DIVERSIDEAS over seksuele intimidatie in het nachtleven:

Jullie hebben nog contact met wildplakkers uit andere landen. Hoe gaat dat dan?
We communiceren veel met andere plakkers uit België en Frankrijk op Instagram. Wanneer er een aanranding of arrestatie gebeurt, houden we elkaar op de hoogte. We geven persberichten door die ondertekend moeten worden, informatie over evenementen, we inspireren elkaar voor slogans,… De strijd die we voeren is dezelfde; we inspireren en ondersteunen elkaar.

Ook als jullie andere onderwerpen aankaarten, wordt La Fronde geassocieerd met feminicide. Feminicide wordt gedefinieerd als "de moord op een vrouw gepleegd door mannen, omdat ze vrouw zijn". Er is niets dat aantoont dat zo’n moorden plaatsvinden in de context van een relatie. Wat vind je van deze definitie?
Deze definitie lijkt simplistisch, maar jammer genoeg klopt ze. Het probleem is dat de meeste mensen het niet begrijpen. Feminicide vindt niet alleen plaats in echtelijke relaties. Een vermoorde sekswerker = feminicide. Een vermoorde transvrouw = feminicide. Een vrouw ontvoerd en vermoord = feminicide.

Het woord ‘feminicide’ verwijst naar extreem, maar vooral naar systematisch geweld. Mensen kunnen sterven simpelweg omdat ze vrouw zijn. Dat is het angstaanjagende hoogtepunt van al dat patriarchaat.

Die definitie is redelijk binair. Kan een vrouw bijvoorbeeld feminicide plegen in een lesbische relatie?
Nee. Want de reden dat het woord feminicide bestaat, is om het systematische geweld tegen vrouwen door de dominante groep te benadrukken. Dus als een vrouw een andere vrouw doodt, is het moord. Geen feminicide.

Maar het is moeilijk. Plegen cisvrouwen feminicide als ze een transvrouw vermoorden? Het is dezelfde vraag, maar dan omgekeerd. En dat is de moeilijkheid in deze strijd. Wanneer een vrouw een andere vrouw in een lesbische relatie vermoordt, zou je kunnen denken dat het gaat om het individu, op microniveau en niet om het systeem. Maar het feit dat je een vrouw bent, betekent natuurlijk niet dat er geen onderdrukking kan zijn binnen je relatie met een andere vrouw. Of het nu gaat om een heteroseksuele, lesbische of wat voor relatie dan ook.

Een goede definitie van ‘feminicide’ zou een definitie zijn die de complexiteit van de moord op een vrouw weergeeft. Of ze nu cis of trans is, of de moord nu thuis, op de werkplek of op een publieke plek gebeurt. Ja, er is een individuele verantwoordelijkheid, maar er is ook de verantwoordelijkheid van de maatschappij, die nog steeds signalen stuurt zoals: "Alleen mensen met een vagina zijn vrouwen" of "Ik hou van je dus je hoort bij mij. Je hebt geen recht om weg te gaan. Als je weggaat, vermoord ik je". Twee boodschappen die op zich niets met elkaar te maken hebben, maar die op elkaar lijken omdat ze de ander vertellen wat ze zijn en hoe ze moeten leven.

Jullie definiëren jezelf ook als een radicaal feministisch collectief. Wat betekent dat voor jullie?
Het is radicaal omdat we de wortels van het kwaad willen aanpakken: het patriarchaat en het kapitalisme. We willen meer dan een vermindering van de ongelijkheid tussen vrouwen, mannen en non-binaire personen. We zijn het beu. Vrouwen sterven door toedoen van hun man of hun ex, omdat ze vrouw zijn. Wat we willen is de afschaffing van het patriarchaat. Dat is op zijn beurt een bijproduct van het kapitalisme. Het zijn niet zomaar een paar wetten die veranderd moeten worden, het is het hele systeem. Het is de hele samenleving die aangetast wordt en om dat te veranderen hebben we radicale maatregelen nodig. Een volledige herziening van ons machtssysteem en onze democratie.

Radicaal zijn in een feministische strijd is het zoeken naar sterk engagement en harde acties die het patriarchaat zo hard door elkaar schudden dat het uit elkaar valt. Het betekent ‘niets laten passeren’. Niet nóg een onderdrukking. We benaderen alles frontaal, direct. We proberen het niet mooier te verpakken. We verspreiden sterke, zelfs verontrustende slogans, omdat we denken dat het tijd is dat de maatschappij zichzelf eens een spiegel voorhoudt. Radicaal, want we gaan tot het einde van onze eisen. We denken dat als het niet allemaal uit elkaar valt, er niets zal veranderen.

Wat vonden jullie van 8 maart?
8 maart was erg sterk. Ondanks de regen stonden we er! Het is hartverwarmend om tussen je zusters te staan. We voelen ons minder alleen en dat geeft ons energie voor de toekomst. Onze stoet was super gemotiveerd: we riepen non-stop slogans en hielden de borden hoog in de lucht. Onze opstand was voelbaar. Onze sisterhood had dat ook nodig. Als we elk aan onze eigen kant blijven, is het makkelijk om het niet meer te zien zitten door hoe groot onze opdracht is. Dankzij deze momenten samen — ook al verandert het op zich niets aan de samenleving zelf — houden we onze verontwaardiging en woede in stand. Dat zijn onze drijvende krachten. Nu blijft het een geïnstitutionaliseerde mars die eigenlijk de situatie niet verandert. We moeten aan een meer revolutionaire organisatie denken als we vooruit willen.

Wat wel negatief was, was het politiegeweld. Agenten zijn eerder bereid om vrouwelijke wildplakkers tegen te houden of vreedzame demonstranten in elkaar te slaan dan een vrouw die om hulp roept te redden wanneer haar haar mishandelt… Daar is ook nog werk aan de winkel.

Bedankt voor alles.

Volg VICE België op Facebook, Twitter en Instagram voor meer originele verhalen over alles wat ertoe doet in de wereld.