FYI.

This story is over 5 years old.

Stuff

Waar houden genieën zich eigenlijk de hele dag mee bezig?

Niet iedereen met een extreem hoog IQ is de hele dag het universum aan het oplossen. De meesten zijn gewoon taxichauffeur of werken in een restaurant.

Afbeelding via flickrgebruiker Alper Çuğun

Als je aan een genie denkt, laten we zeggen iemand die bij een IQ-test boven het 98ste percentiel zit, denk je al snel aan onverslaanbare schaakgrootmeesters en succesvolle zakenmagnaten. Aangezien we het hier over de allerslimste mensen ter wereld hebben, verwachten we dat ze extreem moeilijke banen hebben en continu ingewikkelde dingen aan het oplossen zijn.

Data over clubs voor mensen met uitzonderlijk hoge IQ's – zoals Mensa en Triple Nine – laten echter zien dat je genieën overal tegen kan komen; het is even waarschijnlijk dat ze een restaurant managen als dat ze de mysteries van het universum ontrafelen

Advertentie

Hoewel het IQ niet langer gezien wordt als een allesomvattende maatstaf van intelligentie, blijft het de meest gangbare manier om mentale vaardigheden te meten. Omdat ik benieuwd was naar wat er nou wel en niet klopt aan het stereotype beeld van supergeniale mensen, sprak ik een boel extreme slimmeriken over hun levens, hun brein en de relatie tussen intelligentie en succes.

"Genieën vind je overal," vertelt Varun, een 35-jarig Mensa-lid die nadat hij afstudeerde in de scheikunde jarenlang in een supermarkt werkte. Toen hij zich op negentienjarige leeftijd aansloot bij Mensa, droomde hij van een leven in de kwantumfysica. Hij "kwam er echter al snel achter dat de assistent vaak slimmer was dan de meest doorgewinterde professor", vertelde hij.

Volgens Varun zijn andere factoren beslissend voor het levenspad van mensen met uitzonderlijk hoge IQ's, zoals de betaalbaarheid van een goede school, waar en met wie je opgroeit, en je zelfperceptie. Gelijke kansen zijn er volgens hem niet. "De maatschappij is geen meritocratie zoals je in films ziet, waar genieën eerst verstoten nerds zonder leven zijn en zich langzaam naar de top werken. Dat is bullshit," vertelde hij.

Een vrouwelijk lid van de exclusievere Triple Nine Society vertelde dat het stereotype voortkomt uit het idee van intelligentie dat je al op vroege leeftijd leert en van mensen zoals Bill Gates en Stephen Hawking, die zo beroemd werden dat iedereen hun verhalen kent. Anderzijds hoor je nooit iets van de meerderheid, die zich nooit op die manier ontwikkelt en gewoon een normale baan heeft.

Advertentie

"Je vindt geen obers bovenaan een lijst van mensen met de hoogste IQ's, want dat vindt niemand boeiend," vertelt ze. "Mensen zien een hoog IQ vaak als een garantie voor succesverhalen, dus ze willen er een lijn in kunnen trekken."

Weinig van de mensen die ik sprak hadden banen die je zou associëren met een uitzonderlijk IQ. De meesten hadden normale banen – in de administratie, dienstverlening, transport – en zullen nooit rijk, succesvol en beroemd worden.

Net als Varun dachten veel andere leden dat ze een uitzondering zouden zijn, binnen een gemeenschap van wereldberoemde academici, maar het gekke was dat iedereen dit gevoel had.

"Beroepskeuze en intelligentie zijn slechts voor een deel aan elkaar gerelateerd," vertelt Marie Hough, een Mensa-lid die met haar IQ bij de slimste 0,1 procent van de mensheid hoort. Ze werkte jarenlang als stewardess, voordat ze aan haar PhD begon. "Je hebt geen hoog IQ nodig om succesvol te zijn en andersom zal je het ook niet automatisch maken met een hoog IQ."

Veel leden vertelden dat ze hun lidmaatschap verbergen voor buitenstaanders en werkgevers, om vooroordelen te voorkomen. "Je hebt er alleen onder bepaalde omstandigheden wel eens voordelen van," aldus Marie, die vertelde dat het vooral juist ook tegen je kan werken.

"Om op een maatschappelijk gewaardeerde manier succesvol te worden – zoals door het winnen van een Nobelprijs – moet je keihard werken en je hele leven wijden aan één enkel, soms onlogisch onderwerp," zegt Mensa-lid Sebastian Maharaji. "Voor mijn gevoel hebben mensen die het echt per se willen maken vaak het gevoel dat ze iets moeten bewijzen, waardoor ze gewoontes ontwikkelen die succes in de hand werken. Maar mensen die altijd al geweten hebben dat ze bijzonder slim zijn hebben dat minder en ontwikkelen soms juist gewoontes die succes belemmeren."

Advertentie

"Ik gebruik het om namen, bestellingen en nummers te onthouden, zodat ik niet steeds alles op hoef te zoeken"

"Ik hou het stil omdat ik er niet op aangesproken wil worden; het is gewoon iets persoonlijks," vertelt Martin, een 43-jarige warenhuismedewerker en langdurig Mensa-lid. Veel van de leden gaven toe dat ze bijzonder goed zijn in dingen als schaken, het oplossen van kruiswoordpuzzels en velden als wiskunde, ongeacht hun beroep of opleiding.

"Ik gebruik het om namen, bestellingen en nummers te onthouden, zodat ik niet steeds alles op hoef te zoeken," vertelt Martin, die een zo goed als fotografisch geheugen heeft. "Maar ik pronk er niet mee; iedereen denkt gewoon dat ik een goed geheugen heb en dat ik hard werk."

Henry, een Mensa-lid van in de vijftig, ontdekte zijn uitzonderlijke IQ tijdens een test die hij in de gevangenis maakte, waar hij een lange straf uitzat voor medeplichtigheid aan een moord. Volgens hem toont dit aan "dat IQ absoluut geen indicatie van wijsheid is."

Een extreem hoog IQ kan juist sociale problemen veroorzaken, zegt hij. "Je ziet hoe de samenleving in elkaar steekt en daardoor kan het zomaar gebeuren dat je die soort van competitie juist wil vermijden." Uitzonderlijke intelligentie opent veel deuren, maar paradoxaal genoeg kan het er ook voor zorgen dat iemand die deuren juist zo veel mogelijk dicht wil houden. Veel leden gaven bovendien aan dat ze aan ADHD of een angststoornis lijden, hoewel dat niet zo is als je vaak op tv ziet.

Advertentie

Philip, een veertigjarig Mensa-lid met een IQ in de bovenste 0,5 procent van alle mensen ter wereld, werkte jarenlang als machinist, nadat hij zijn PhD in economie had gehaald. "Het betaalde beter dan de meeste financiële startersbanen en ik hoefde met niemand om te gaan," vertelde hij.

Een ander lid is afgestudeerd in de politicologie, maar werkt nu als taxichauffeur. Hij vertelde dat hij aangetrokken werd door een leven in de periferie, waar hij vanuit zijn bubbel de meest uiteenlopende mensen kon observeren.

Toen ik de genieën vroeg of ze eigenlijk toch niet het allerliefst iets zouden doen waar ze hun extreem hoge IQ voor moesten gebruiken, en of ze nooit het gevoel hadden dat het zonde was dat ze weinig met hun genialiteit deden, wuifden ze dit weg.

"Werk is werk. Dit is wat ik doe; het betaalt en ik kan tijd doorbrengen met mijn gezin. Het zou gek zijn als alle mensen met een hoog IQ per se een prestigieuze baan zouden willen," aldus Martin van het warenhuis.

Maar Philip en Martin spreken niet namens de gehele hoge-IQ-gemeenschap. Sommigen vervulden wel leidinggevende en academische functies, en gaven aan dat het vermelden van hun IQ veel geholpen heeft met het bereiken van deze posities.

"Werkgevers zien je IQ staan en ze worden er nieuwsgierig van. Ze denken: deze persoon is slimmer dan 98 procent van de mensheid," aldus een ander lid, werkzaam als advocaat op het gebied van intellectueel eigendom. De meerderheid die ik sprak benutte hun intelligentie vooral voor hun eigen plezier, net als elke andere vaardigheid.

"Een van de leukste dingen aan mijn werk als taxichauffeur waren de discussies met professoren en dat soort mensen, die het wilden hebben over hoe zonde het was dat ik niks met mijn hoge IQ deed," vertelt het eerder genoemde Mensa-lid. "'Nee, bedankt, daar hoef ik het niet per se over te hebben', zei ik dan."

Sommige namen zijn op verzoek van de geïnterviewden aangepast of weggelaten.