Letizia Battaglia legde twintig jaar lang de invloed van de maffia in Sicilië vast

Sinds 1971 legt Letizia Battaglia de levens van de inwoners van Palermo, de hoofdstad van Sicilië, vast. Jarenlang werkte ze als fotojournalist voor de inmiddels opgedoekte krant L'Ora, maar toen de krant er in de jaren negentig mee ophield, deed Battaglia dat ook.

Nu ze 81 jaar oud is, vond Battaglia het tijd om haar schitterende fotoarchief te delen in het nieuwe boek Anthology. Het boek, dat uit meer dan driehonderd pagina's aan foto's van haar thuisstad bestaat, zal vanaf 5 mei te koop zijn. Voor de release sprak ik Letizia over haar leven en de weerslag die het maffiageweld in haar thuisstadje op haar gehad heeft. Ook deelde ze een aantal exclusieve foto's uit het boek met ons.

VICE: Hoe is je werk door de jaren heen veranderd?
Letizia Battaglia: Ik heb twee decennia lang de onderwereld in Palermo vastgelegd, dus mijn stijl is daar uit voortgekomen. Ik fotografeerde met passie. Ik wilde alles vastleggen wat ik voelde, als een soort getuigenis tegen de maffia. Uiteindelijk stopte ik met misdaadfotografie omdat de heldhaftige krant L'Oraermee stopte, en ook omdat ik niet meer over de fysieke alertheid beschikte die je nodig hebt als verslaggever.

Palermo is een mooie stad met een rijke geschiedenis – denk je dat dit momenteel gevaar loopt?
Ik geloof dat er tegenwoordig sprake is van een groeiende en gevaarlijke obsessie met consumptie – het verleden wordt steeds meer gezien als een obstakel op de weg naar moderniteit en rijkdom. En dus is er geen geld om ons Arabisch-Normandische en barokke erfgoed te beschermen; er is geen geld om het prachtige, historische centrum van Palermo te herstellen; er is geen geld om het landschap en de oceaan te behouden en te beschermen.

In welke opzichten is Sicilië het meest veranderd sinds de jaren zeventig?
In de jaren zeventig was er sprake van een helse maffiaoorlog tegen de civiele samenleving, waarbij er heel veel slachtoffers vielen, en heel veel verdriet en armoede was. Tegenwoordig gaat de maffia op een subtielere manier te werk, veel beheerster. Er worden geen rechters, politici of politieagenten meer vermoord. De maffia is altijd al vooral gericht geweest op het verkrijgen van macht. En nu ze dat bereikt hebben, is het niet langer nodig om nog mensen neer te schieten. Het is nu voldoende om politieke vertegenwoordigers te verkiezen, die in staat zijn om de economische belangen van de maffia te beschermen.

Zal dit boek je laatste werk zijn, als een soort liefdesbrief aan de plek die je zoveel inspiratie heeft gegeven?
Ik heb foto's verzameld van mijn leven, van mensen om me heen. Ik heb mijn negatieven doorzocht voor dingen waarvan ik vergeten was dat ik ze had gefotografeerd. Ik heb geprobeerd om mijn liefde voor dit land over te brengen, dat niet lijkt te kunnen ontsnappen aan de tirannen die het in hun greep hebben. Ik heb naar schoonheid in de lelijkheid gezocht. Ik heb uren doorgebracht met Paolo Falcone, de curator van Anthology, op zoek naar een poëtische draad die de verschillende negatieven verbindt. Ik heb zelfs een aantal keer moeten huilen.

In hoeverre heeft de maffia macht buiten het zuiden van Italië?
De maffia is ontstaan in Sicilië, maar heeft nu overal een vinger in de pap. Door drugshandel hebben ze investeringen kunnen doen in het noorden van Italië en de rest van Europa. Het is gevaarlijker dan voorheen, omdat ze zich nu ook in de financiële wereld en de politiek begeven, waar ze dezelfde barbaarse tactieken gebruiken als in de drugshandel.

Als je langs de weg rijdt waar Giovanni Falcone, de beroemde anti-maffiarechter, in 1992 vermoord werd, wat voor een gevoel krijg je dan?
Ik hield veel van hem. We waren hem heel dankbaar voor wat hij deed; hij ging de strijd aan met Cosa Nostra, en wij kregen daardoor eindelijk hoop op een betere toekomst. Maar we waren niet in staat hem te beschermen, en de Italiaanse staat was dat ook niet. Maar hoe ik me dan voel? Ik voel me beschaamd, boos en vastberaden om niet op te geven. Al die gevoelens hebben echter niets met angst te maken.

Je hebt zo'n groot deel van je leven aan dit duistere onderwerp besteed – welke invloed heeft dat op jou gehad?
Ik heb veel geleden – zo veel zelfs, dat ik Palermo een aantal keer heb moeten verlaten. Maar ik ben altijd teruggekeerd. Ik heb werkelijk alles gedaan om geestelijk gezond te blijven: ik heb bomen geplant, ik heb mezelf omringd met jonge mensen, ik ben bij de politiek betrokken geraakt door Leoluca Orlando, een dappere en uitzonderlijke burgemeester [de huidige burgemeester van Palermo], ik heb veel liefde gegeven en ontvangen. Ik heb iedereen eraan herinnerd dat er ook nog steeds goede en mooie dingen gebeuren, aangezien ik toch vooral altijd op zoek ben naar schoonheid en die probeer te fotograferen.