Ik ging naar de grootste kunstbeurs ter wereld in een laatste poging om kunst te begrijpen

Een tijdje geleden schreef ik een artikel genaamd ‘Ik snap kunst niet’. In het stuk suggereerde ik dat het misschien een beetje gek was om een neonbord met daarop “mijn kut is nat van angst” kunst te noemen. Het bord kostte 75.000 euro. Mijn stuk werd door veel mensen gelezen; het grootste deel van de lezers was het niet met me eens. Ze waren boos, heel boos. Na het lezen van de feedback dacht ik: wellicht ben ik een beetje te hard geweest. Dus ik besloot kunst nog een laatste kans te geven. Ik ging naar Art Basel in Miami. En voor het geval je niet echt bij bent op kunstgebied: Art Basel is de grootste kunstbeurs ter wereld. Een heleboel galerieën van over de hele wereld verzamelen zich in een grote tentoonstelling in het centrum van Miami en pronken met hun beste stukjes kunst, zoals hierboven afgebeeld. Sommige galerieën houden ook feestjes en dat soort dingen.

Het eerste wat me opviel toen ik rondliep over de tentoonstelling was de krankzinnige hoeveelheid doeken die in één kleur waren geschilderd. Ik bedoel, ik snap het. Het laat ons nadenken over ‘wat kunst werkelijk inhoudt’ ofzo. Ik denk dat dit honderd jaar geleden best wel interessant zou zijn. Maar moeten we dit nu echt blijven doen? Ondertussen weten we wel wat kunst omvat, toch?

Wat ik dus niet begrijp: wie koopt dit spul in hemelsnaam? Is dit nu echt 15.000 euro waard? Ik begrijp dat de wereld zo werkt, natuurlijk. De computer waarop ik dit typ kost de fabrikant ook 1/50ste van wat ik ervoor heb betaald. Maar kom op man. Een zwart vierkant? Dat net zo veel kost als een complete school in een derde wereldland? Volgens mij ga je echt kapot van het lachen als je de man bent die zojuist de huur van een compleet jaar heeft verdiend door een canvas van 30 euro zwart te schilderen.

Hoe komen artiesten erbij om dit te gaan doen met hun leven? Het is net als dat mensen nu nog een singer-songwriter willen worden. Er is niks dat je kunt toevoegen aan die wereld. Waarom al die moeite doen? Ik denk dat er sprake is van het Blair Witch-syndroom—dat je iemand anders een hoop geld ziet verdienen met iets dat je zelf ook kunt, en dat je dan vervolgens tijdelijk je verstand verliest.

Misschien geldt dat wel voor de hele kunstwereld. Net zoals dat de technische wereld volledig bestaat uit mensen die eigenlijk Mark Zuckerberg hadden willen zijn, bestaat de kunstwereld uit mensen die balen dat ze zelf niet op een bepaald goed idee zijn gekomen. Eerst had je Tracey Emin, die een hoop geld heeft verdiend met haar stompzinnige uitspraken in neonverlichting, en nu is er een hele artistieke beweging die exact hetzelfde doet. Wat je hierboven ziet zijn slechts vier voorbeelden van de honderdmiljoenmiljard andere voorbeelden die ik zag. Allemaal gemaakt door mensen die nominale diepzinnige statements nemen en die vervolgens in een 3D-object gieten. Ze verkopen het voor meer dan ik in een jaar verdien.

Gek genoeg wordt Pharrell door mensen in Miami serieus genomen. Ik zag hem in verschillende shows en hij werd niet eens uitgelachen—geen enkele keer. Hij hield zelfs een toespraak over design, die ik jammer genoeg heb gemist. Ik weet zeker dat het goud was. Ook Kanye kwam nog even langs en ze hielden een discussie over moderne esthetiek. HAHAHAHAHAHA. Dit is dezelfde man die ‘Skateboard P’ genoemd wilde worden door iedereen, die stond te rijmen bovenop een politieauto. Of heb ik dat gedroomd? En nu betalen mensen dus om hem te horen praten over design? Oké.

Dit stuk was van een vrouw die in een donkere kamer de bijbehorende tekst beschreef als ‘monolithische structuur’. Ze was een ‘vertegenwoordiger van een archaïsch overblijfsel uit de pre-internettijden’ en het stuk ‘ving haar letterlijk in de fysieke wereld’. Terwijl het eigenlijk gewoon neerkomt op: vrouw ligt op de grond en is omringd door een hoop spullen. Ze speelde trouwens ook stomme liedjes van Megaupload af.

Ik had best een diepzinnige rechtvaardiging willen horen van de maker van dit kunstwerk: een plastic kind op een MacBook met een onderbroek op het hoofd en een sigaret in de mond.

Ik vraag me af of artiesten eerst een punt bedenken en vervolgens een kunstwerk gaan maken of andersom. Neem bijvoorbeeld dit canvasdoek waar “mother fucker” op staat. De kunstenaar redeneerde als volgt: “Rainer Ganahl introduceert zijn persoonlijke visie op een van de meest gerenommeerde kunstenaars van de 20ste eeuw: Lucio Fontana. De beroemde opengesneden doeken bevatten sporen van geweld, maar staan toch in dienst van een idealistische zoektocht. Rainer Ganahl houdt alleen het regressieve en sadistische aspect, waardoor Fontana’s werk verschijnt als iets schandaligs.” Denk je nu echt dat hij op een dag wakker werd en dat allemaal dacht? En vervolgens bedacht hoe hij die boodschap de wereld in kon slingeren? Het is net als met helderzienden en mediums. Zouden zij zelf geloven wat ze allemaal zeggen tegen mensen? Misschien maken kunstenaars wel kunst voor de grap en weten ze dat het helemaal niets betekent. Dat zou een soort van geweldig zijn.

Dat de gast die dit heeft gemaakt gewoon een beetje stoned was en dat een van zijn vrienden zei: “Als je kunt wegkomen met een op de muur gemonteerde vagina en daar ongeveer 10.000 euro voor krijgt, zou dat zo vet zijn.” Hij zou mijn held zijn.

“HAHAHAHA, je raadt nooit wat er net is gebeurd! Weet je nog dat canvas met die gekke blauwe graffitivegen? Nou, ik geef een rondje. Een of andere idioot heeft het gekocht!”

Een ruimte in de tentoonstelling kost 40 mille. Ja, 40.000 euro. Hoe pijnlijk moet het zijn voor een galeriehouder om dan heel de dag naar dit soort kunst te moeten kijken? Voor het geval het een beetje onduidelijk is: het is een bananendoos. Het was ook meteen het complete oeuvre van een galerie uit Zurich. Je moet je bedenken, die 40 mille is alleen maar om te mogen exposeren. Dan moet je nog rekening houden met het feit dat deze installatie ook nog ingevlogen is, samen met het bijbehorende personeel. En dan moet je daar heel de dag zitten, terwijl er mensen komen die weten dat je hiervoor 40.000 euro hebt betaald…

Door mijn bezoek aan Art Basel haat ik kunst eigenlijk nog meer. Vooral door het feit dat er een beurs is die exact onderstreept hoe belachelijk veel geld er omgaat in deze branche. Elke keer als ik iets zag dat ik wel leuk vond, kon ik alleen maar denken aan de verspilling van tijd en geld.

Nog iets anders dat mensen doen tijdens de expositie: exclusieve feestjes houden, zodat mensen die van kunst houden kunnen feesten met andere mensen die van kunst houden.

Vermoedelijk zijn de meeste mensen die dit lezen nooit uitgenodigd voor dit soort feestjes, dus ik zal even uitleggen hoe ze verlopen: Het begint bij de rij. Een rij die verdacht veel lijkt op de rij van een normaal feestje, behalve dan dat de mensen in de rij allemaal op de gastenlijst staan en allemaal vinden dat ze de belangrijkste persoon ter wereld zijn. Deze foto’s zijn gemaakt op een feestje waar ook Demi Moore en Martha Stewart waren. We stonden iets van dertig minuten in de rij en iedereen werd he-le-maal gek. Ik hoorde bijvoorbeeld een meisje de situatie vergelijken met Auschwitz. Een ander meisje schreeuwde herhaaldelijk dat ze het hotel ging aanklagen als ze gestoken zou worden door een mug.

Eenmaal binnen lijkt het op een normaal feestje, behalve dat de muziek erg zacht staat, de drankjes gratis zijn en de mensen geen plezier lijken te hebben.

Er zijn ook veel mensen die wel beroemd zijn, maar die je niet herkent. Net zoals het bovenstaande koppel. Iedereen wilde met ze op de foto, dus ik neem aan dat ze ‘iemand’ zijn. Aan hun kleding en huidskleur te zien zijn het huisvrouwen uit Miami.

Er waren ook veel mensen op het feestje die er zo uitzagen. Toen ik aan dit meisje vroeg of ik een foto mocht nemen, zei ze niets, knikte ze even en poseerde ze, om vervolgens weg te lopen alsof ze op het punt stond om in tranen uit te barsten. Hoezo ga je verkleed als chemo-Barbie naar een feestje om vervolgens iedereen aan te kijken alsof ze net je puppy hebben vermoord? Ze moet gearresteerd en aangeklaagd worden voor misleidende reclame.

Blijkbaar genereert Art Basel bijna één miljard euro voor de stad Miami. Maar ik ben maar tot één conclusie gekomen: