De Surinaamse Old Shatterhand vecht tegen onrecht met surrealistische videoclips

Je beseft het niet altijd, maar YouTube is misschien wel het allersickste antropologische project dat ooit heeft bestaan. Als je nagaat dat archeologen een volledige prehistorische dorpsstam kunnen reconstrueren aan de hand van één opgegraven vuistbijl, kun je je wel voorstellen hoe de tepels van de archeologen van over vijfduizend jaar zullen steigeren, als ze op een dag stuiten op alle miljarden uren aan youtubevideo's uit de eenentwintigste eeuw.

In deze rubriek vissen we elke keer één krent uit die enorme hoeveelheid pap, en bespreken we wat er zo fantastisch aan is. Dit is de tweede editie van_ Het youtubekanaal van de week, de eerste editie over de Groningse Peet vind je hier _terug. Deze week: Old Shatterhand oftewel Frank Smit.

Youtubekanaal:'Poelepantje2' aka Frank Smit aka Old Shatterhand
Wat is het: Een youtubekanaal van een man op leeftijd, met Surinaamse roots die hij niet onder stoelen of banken steekt. Frank is bijzonder muzikaal en politiek geëngageerd, en dit komt allemaal tot uiting in video's die aantonen dat hij ook de edit- en effectsoftware tot in de puntjes beheerst. Een lust voor het oog, een achtbaanrit die de zintuigen aangenaam prikkelt. Een soort Surinaams-Nederlandse David Liebe Hart, die je misschien kent van AdultSwim.
Hoeveel subscribers op het moment van schrijven: 47
Waarom dit fantastisch is: Je ziet dat Frank alle ellende die er in de wereld speelt niet over zijn kant kan laten gaan, en al deze onvrede kanaliseert in een ijzersterk youtubekanaal. Hij is een dag ouder, maar gaat niet bij de pakken neerzitten. In plaats van op de bank te blijven zitten en lelijke verwensingen in de richting van de televisie te slingeren, zet Frank zijn onvrede om in harmonieuze arrangementen voor nieuwe protestsongs. Hij bedenkt treffende teksten, vernuftige rijmschema's, en voorziet dit alles van een 3D-esthetiek waar de makers van A2 Racer jaloers op zouden zijn. Een beetje research op zijn pagina leert dat Frank een paar decennia terug in diverse bands als The Twinkle Stars, The Hunters en Disco Family zat, en ook onder zijn eigen titel Old Shatterhand hits scoorde. Een echte legende dus.

Om de stijl van zijn videokunst te ontleden wil ik beginnen met een illustratief voorbeeld uit het oeuvre van Frank aka Poelepantje aka Old Shatterhand. Hij heeft het in onderstaande video steeds over 'de crisis'. Juist, die ene crisis waar je buurvrouw het ook nog over heeft als ze zich verontschuldigt voor de karige hoeveelheid kleingeld die ze in de collectebus van het Reumafonds stopt. Die crisis die in 2008 ontzettend relevant was, maar die volgens Frank nog lang niet voorbij is.

(In het begin van de video zien we hoe Frank zich ontpopt als een echte trendsetter. Al in maart 2015, ver voor de populariteitspiek begin februari 2016 was de beste man al volop aan het dabben. Kijk maar op 25 seconden!)

De afgelopen Provinciale Statenverkiezingen was het volgens hem hét moment om uit die crisis te klimmen. Aan de oproep zal het in elk geval niet liggen, want er is zelden zo veel rock 'n roll toegeschreven aan iets tergend saais als de Provinciale Statenverkiezingen.

Oké. Dit is nog maar het topje van de ijsberg. Zijn surrealistische werk bestaat uit meer dan alleen het muzikaal aankaarten van misstanden in de hedendaagse politiek. Zo is er ook een filmpje waarin hij de dialoog aangaat met een levensgrote geanimeerde kikker die hem precies vertelt wat er allemaal niet pluis is met Rita Verdonk. Ook gebruikt Frank Smit zijn youtubekanaal om diverse beerputten over het slavernijverleden van de Nederlanders open te gooien.

Het klinkt misschien een beetje vies, maar toch zou ik de filmpjes van Frank Smit willen betitelen als kritisch geëngageerde kunst. In deze kunstvorm stellen artiesten misstanden aan de kaak, en gebruiken ze hun werk om hun publiek bewust te maken van politieke of sociaal-maatschappelijke wantoestanden. Zo ook Frank, die zijn kanaal gebruikt als voertuig van zijn opvattingen. Frank Smit bewijst dat je niet per se een celebrity als Leonardo DiCaprio hoeft te zijn om iets te zeggen over de alarmerende staat van ons klimaat. Je hoeft (gelukkig) niet per se bij DWDD aan te schuiven om te zeggen dat je het niet eens bent met de manier waarop Nederland omgaat met haar slavernijverleden. Je kunt ook, net als Frank, het heft in eigen hand nemen. Alles wat je nodig hebt is een videobewerkingsprogramma, een boodschap, wat fantasie en een functionerende internetverbinding.

Een middag op zijn kanaal voelt als een ritje in zijn emotionele rollercoaster, want in zijn video's wordt er niet alleen maar geageerd tegen allerlei misstanden. Frank belicht ook de warme, melancholische gevoelens die hij koestert voor switi Sranan, oftewel Suriname. Toch zou Frank Frank niet zijn als hij dat deed met de nodige maatschappijkritiek, en – ach, waarom ook niet – een vlammende snor.

(Wie het droog weet te houden tijdens het autotune intermezzo van de mevrouw die vanaf 1.35 haar opwachting maakt wint een gratis abonnement op het kanaal van Frank.)

Kritisch geëngageerd dus. We zien dit ook goed terug in de video De schreeuw van de slaaf uit 2010.

De motieven die je steeds in de muziek hoort, en het herhalen van de kernboodschap van het nummer, klinken als iets dat niet zou misstaan in een radiocommercial voor een kozijnenboer. Daar tussendoor horen we steeds hoe Frank in Sinterklaasrijm steeds een punchline gooit over het pijnlijke slavernijverleden waar de Nederlandse overheersers zich schuldig aan hebben gemaakt. Je ziet hoe naakte slaven dansen met zelfstandig bewegende zwepen, voordat ze in de fik vliegen. En wat betreft het doeltreffend inzetten van het echo-effect hoeft Frank Smit voor niemand, maar dan ook niemand onder te doen.

Kijk, Old Shatterhand heeft een goed punt wanneer hij aankaart dat de schreeuw van de slaaf zelden werd gehoord, en het is goed dat mensen hun nek uitsteken voor deze kwalijke zaak. Wel kun je je afvragen of deze nieuwe schreeuw goed aankomt, als er in de videoclip naakte mensen dansen met vliegende spookzwepen, waarna er een heel groot Windows-logo in de fik vliegt, of er met koeienletters in beeld staat dat Glenn de keyboardsolo heeft ingespeeld, gevolgd door een shout-out naar Dirk Scheringa. Gevolgd door een halfnaakte vrouw die op de rand van een bed zit met een CDA-poster op haar bil. Etcetera.

Misschien is het werk van Frank soms net iets te experimenteel voor een extreem groot bereik, maar hey: de wil is er in elk geval. Frank laat zijn mening horen, en wie de schoen past trekke hem aan. Aan Frank zal het in elk geval niet liggen – hij legt de vinger op de zere plek en maakt zich hard voor die betere dag van morgen.

Ik heb een verschrikkelijke grafhekel aan het woord 'infotainment', maar als ik door middel van een doorgedraaide, met autotune doorspekte bejaarde man met een passie voor WordArt af en toe op Nederlandse misstanden uit heden of verleden wordt gewezen, vind ik een stukje informatie helemaal niet erg. Frank, ik hoop stiekem dat er veel (kleine) dingen niet pluis blijven in Nederland, zodat je mooie video's blijft posten.

Abonneren kan hier.

Lees ook: Het youtubekanaal van de week aflevering #1: De absurdistische filmpjes van de Groningse Peet