Eerst en vooral: volg VICE België nu ook opInstagram.Op 24 januari 2017 wordt de kiem gelegd voor de oprichting van Schild & Vrienden vier maanden later. Op deze dag post ene Robin C. een bericht in de besloten Facebookgroep Ondergrondse Meme Markt (OMM). Hij deelt een screenshot uit een andere groep, Ronde Tafel van Socialisten, waarin wordt gewaarschuwd voor een raid vanuit OMM. “Ptn facking mollen,” schrijft hij er in zijn beste Nederlands bij. Robin C. had in een eerder bericht de leden van OMM namelijk opgeroepen om lid te worden van Ronde Tafel van Socialisten - die hij “echt de bron van aids” noemt - om die groep vervolgens van binnenuit lam te leggen.
Advertentie
In de reacties onder dat bericht ontstaat een discussie over wie de mol is die de socialistische groep heeft getipt over de raid vanuit OMM. Al snel roepen enkele leden op om een nieuwe groep te beginnen met enkel mensen “van wie we weten dat ze legit zijn.” Deze groep zal uiteindelijk Schild & Vrienden worden.
“Gasfleske kopen en de gangen laten onderlopen met gas."
In de zoektocht naar de mol schrijft Ruben W. dat zijn opa de beste manier kent om mollen te vangen: “gasfleske kopen en de gangen laten onderlopen met gas. Kvraag me af waar hij dat geleerd zou hebben,… 😉” Nochtans zijn lang niet alle OMM-leden radicaal-rechts. Wanneer de linkse Britt H. als mogelijke mol wordt aangeduid, mengt ook Schild & Vrienden-oprichter Dries Van Langenhove zich in het gesprek. Hij schrijft: “Escort Britt out and confiscate her coat.” Een verwijzing naar Donald Trump die demonstranten op een bijeenkomst wilde straffen door ze zonder jas de kou in te sturen.
Screencap uit de besloten Facebookgroep 'Ondergrondse Meme Markt'.
De verwijzing van Van Langenhove naar Trump is geen toeval. De Amerikaanse alt-right prijst zichzelf er namelijk om dat ze Trump in het Witte Huis hebben gekregen dankzij een leger aan zogenaamde shitposters en trollen. Schild & Vrienden is de Vlaamse vertolking van de Amerikaans alt-right, ze gebruiken op dezelfde manier online propaganda om politiek incorrecte ideeën mainstream te maken. De snelle opgang van Schild & Vrienden dankzij memes is op Vlaams niveau erg vergelijkbaar met die van de Amerikaanse alt-right. Of zoals de neo-nazistische stamvader van alt-right Richard Spencer het zou formuleren: “We memed alt-right into existence."
Advertentie
Zoals de ophefmakende Pano-reportage ‘Wie is Schild & Vrienden echt?’ al aantoonde, heeft Vlaams radicaal-rechts de tactieken van de Amerikaanse alt-right succesvol gekopieerd. De meest duistere ideeën worden al grappend en grollend verspreid. Net daarin schuilt het gevaar. Ico Maly is professor aan de universiteit van Tilburg en houdt de Vlaamse ridders van alt-right al veel langer in de gaten. Volgens hem is de strijd van alt-right vooral een metapolitieke strijd. Memes plaveien de weg voor radicale politieke verandering. Ze worden ingezet om bepaalde ideeën uit de marge te halen en zo langzaamaan de grenzen van het toelaatbare op te schuiven.
Sam L. stelt voor om de Facebookgroep in te ruilen voor een van de politieke borden op internetforum 4chan, “waar alles anoniem is…”
Een goed voorbeeld van hoe memes en radicaal-rechts het klimaat in de samenleving verzieken is het Congo-incident op Pukkelpop deze zomer. Enkele blanke Vlaamse jongens zongen daar tijdens een optreden van Kendrick Lamar twee zwarte meisjes het volgende toe: “Handjes kappen, de Congo is van ons.” Terwijl iedereen zich afvroeg waar dit grove racisme vandaan kwam, lag het antwoord op het internet voor het rapen.
De alt-right trollenlegers verzamelen zich in het afvalputje van het internet: 4Chan. Op 4Chan spreken de trollenlegers zonder enige schroom, zowel groepen als Schild & Vrienden als hun ideologische en strategische voorbeeld, de Amerikaanse alt-right. In de reacties op de mollenpost in OMM oppert Sam L. de Facebookgroep in te ruilen voor een van de politieke borden op het internetforum “waar alles anoniem is…”
Advertentie
Screencap van een post op het controversiële internetforum 4chan.
Waar die anonimiteit toe leidt, wordt duidelijk op 11 mei 2018 wanneer een alt-right-activist op 4Chan een meme plaatst van een koloniaal die wordt rondgedragen door Afrikanen met daarbij een tekening van een Congolees met afgehakte handen. Begeleidend commentaar: “Doe het opnieuw, Leo.” Een verwijzing naar de vele handen die in Kongo-Vrijstaat werden afgehakt toen het privé-eigendom was van de genocidale Belgische koning Leopold II.
Niet lang nadat de tekst van het Congo-lied wordt gepost, wordt die weer offline gehaald, maar niet alvorens ik er een screenshot van kon maken.
Schild & Vrienden-oprichter Dries Van Langenhove noemde het Congo-liedje vergoelijkend “een edgy studentenliedje dat bijna op elk feestje wordt gezongen.” Een liedje dat echter uit het niets lijkt te komen, aangezien een journalist van De Standaard het in geen enkele studentencodex terugvindt. De tekst van het nummer verschijnt wel op Make Vlaenderen Great Again, een Facebookgroep die meer dan vijfduizend leden heeft." Niet lang nadat de tekst van het Congo-lied wordt gepost, wordt die weer offline gehaald, maar niet alvorens ik er een screenshot van kon maken.
Screencap van een post van de Facebookgroep Make Vlaenderen Great Again.
Make Vlaenderen Great Again is net als De Fiere Vlaamse Meme een Facebookgroep waar de ‘bravere’ memes van het ranzige en anonieme 4Chan op worden geplaatst. Zo werd na het Congo-incident een schijnbaar onschuldig afbeelding van Plons de kikker met de meer dan elfduizend leden van De Fiere Vlaamse Meme gedeeld. De tekst daarop? “Rozen zijn rood, viooltjes zijn blauw. Kikkertje doet plons, Kongo is van ons.”
Advertentie
Congo wordt in deze memes altijd met een ‘K’ gespeld, zoals in de koloniale tijd, niet met een 'C' zoals de Congolezen het verkiezen.
Als je deze meme in je feed ziet, schiet je waarschijnlijk eerst in de lach, dat was ook mijn eerste reactie. De boodschap is echter niet onschuldig. Racisme en blanke superioriteit worden gebanaliseerd aan de hand van een kinderfiguurtje. Na het incident op Pukkelpop heeft ‘Kongo is van ons’ de status van een geuzenleus verworven. Congo wordt hier trouwens altijd met een ‘K’ gespeld, zoals in de koloniale tijd, niet met een 'C' zoals de Congolezen het verkiezen.
Screencap van een post van de Facebookpagina De Fiere Vlaamse Meme.
Het Congo-verhaal toont goed aan hoe alt-right politieke incorrecte ideeën als gif in onze samenleving injecteert. Van laffe anonieme posts op 4Chan, over minimaliseren door S&V-oprichter Van Langenhove tot de ‘humoristische’ memes in populaire Facebookgroepen. De vraag of hier kwaad opzet in het spel is, kan niet langer worden beantwoord met de dooddoener dat het allemaal maar om te lachen is.
Wie kijkt naar de postgeschiedenis, ziet dat de acties van Schild & Vrienden en memepagina's De Fiere Vlaamse Meme en Make Vlaenderen Great Again gecoördineerd verlopen.
Dat de acties van Schild & Vrienden enerzijds en De Fiere Vlaamse Meme en Make Vlaenderen Great Again gecoördineerd verlopen blijkt wanneer we de postgeschiedenis van deze pagina’s doornemen. De steunbetuigingen aan Schild & Vrienden op De Fiere Vlaamse Meme stapelen zich op. Op 3 september 2018, nog voor de Pano-reportage werd uitgezonden, repost de Fiere Vlaamse Meme een racistische tweet van Van Langenhove.
Een tweet reposten is op zich geen reden tot verdachtmaking. De opeenstapeling aan oproepen om Schild & Vrienden te steunen en te volgen zijn dat wel: een aansporing om Schild & Vrienden te volgen op Instagram, een steunoproep om stickers te kopen en een foto van hun actie aan het Gravensteen waarbij het hoofd van Van Langenhove vervangen werd door dat van Pepe. Pepe the Frog is een foute nonkel van Plons die al in 2008 een internetmeme werd, maar hij kwam in opspraak toen hij in 2016 werd opgeëist als symbool van de Amerikaans alt-right.
Screencap van een post van de Facebookpagina De Fiere Vlaamse Meme.
Screencap van een post van de Facebookpagina De Fiere Vlaamse Meme.
Screencap van een post van de Facebookpagina De Fiere Vlaamse Meme.
Dat Make Vlaenderen Great Again en de Fiere Vlaamse Meme onmiskenbaar verbonden zijn aan Schild & Vrienden blijkt eens te meer na de Pano-reportage. Op 19 september delen de pagina’s op exact hetzelfde tijdstip, 18u05, het filmpje waarin Van Langenhove de VRT beschuldigd van framing en leugens. Professor Maly stelt dat dit soort Facebookpagina’s een netwerk vormen en passen binnen de metapolitieke strijd van Schild & Vrienden. Ze creëren een soort algoritmische bubbel die actief wordt ingezet om Schild & Vrienden gericht te steunen.
Screencaps van de Facebookpagina's 'De Fiere Vlaamse Meme' en 'Make Vlaenderen Great Again'. Rode onderlijning door VICE.
Wat is nu het doel van die meta-politieke strijd die de Vlaamse alt-right van Schild & Vrienden zelf zegt te voeren? Niet per se macht, maar wel beïnvloeding van de macht. Hoewel Dries Van Langenhove tot voor zijn schorsing als studentenvertegenwoordiger in de Raad van Bestuur van de UGent zat en S&V’ers in de Vlaamse Jeugdraad zetelen, willen ze dus vooral hun gedachtengoed verspreiden. En dat lijkt te lukken.
Advertentie
Theo Francken wordt nu afgeschilderd als deel van het kosmopolitische globalistische complot. De nieuwe wonderboy van de alt-right is Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken.
Theo Francken, die nochtans over asielzoekers spreekt met de hashtag #opkuisen, is ondertussen al te soft voor radicaal-rechts. Na de onthullingen door Pano en de distantiëring van Schild & Vrienden door prominente N-VA’ers zoals Francken, viel op 4Chan te horen dat de N-VA haar ware, te softe, gelaat liet zien. Francken, die in dezelfde tweet waarin hij afstand nam van S&V ook schreef dat de Vlaamse jeugd “best weerbaarder’ mag zijn, wordt op 4Chan afgeschilderd als deel van het kosmopolitische globalistische complot: “at some point you have to see the facts and admit that N-VA is just another globalist stooge party,” schrijft een andere anonieme 4Channer al in 2016.
De nieuwe wonderboy is Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken. Van Grieken komt gematigder over dan Filip de Winter, zijn voorganger uit het tijdperk van het voor racisme veroordeelde Vlaams Blok. Dat lijkt tegenstrijdig, maar zoals de Pano-reportage liet zien, is het kenmerkend voor alt-right om zich voor de schermen softer voor te doen dan er achter.
Screencap van een post van de Facebookpagina Make Vlaenderen Great Again.
De liefde tussen alt-right en Van Grieken is wederzijds. De VB-voorzitter retweet openlijk tweets van een zekere @_X_acerbation (inclusief Pepe-emoji in de usernaam). Deze Twitteraar omschrijft zichzelf als een ‘redpilled poltergeist in brussels’ en een ‘Kekistani expat’. ‘Redpilled’ is een verwijzing naar The Matrix en wilt zeggen de denkbeelden van alt-right te hebben geaccepteerd en de 'realiteit' onder ogen zien zoals ze is: de Islam wilt ons overheersen en ‘wij’ zullen de laatste blanke generatie zijn. Kekistan is dan weer een fictief land dat zijn oorsprong vond op 4Chan: een soort postmoderne virtuele wederopstanding van het derde rijk.
Deze meme-pagina's masseren het maatschappelijke bewustzijn richting rechts extremisme.
Dankzij de Pano-reportage hebben de meeste politici zich - voor de camera althans - gedistantieerd van de radicaal-rechtse trollen die vanuit de Vlaamse onderbuik en de krochten van het internet steeds meer aan invloed wonnen. Zoals het Congo-incident aantoonde, zijn de memes niet onschuldig of humoristisch. Ze masseren het maatschappelijke bewustzijn richting rechts extremisme. Volgens professor Maly moeten we blijven uitkijken voor dit soort fenomenen. Het is niet omdat radicaal-rechts niet openlijk met hakenkruizen zwaait dat het niet flirt met het fascisme. Om het in de woorden van Van Langenhove te zeggen:
Beeld via Pano / VRT.
Volg VICE België razendsnel opTwitterenFacebook- en mis niets meer van alles wat we maken.
Door je in te schrijven voor de VICE nieuwsbrief ga je ermee akkoord dat je elektronische communicatie van VICE ontvangt die soms advertenties of gesponsorde content kan bevatten.
