Ο αντιδήμαρχος Διδυμοτείχου, Γιάννης Τοπαλούδης, ενημερώθηκε στις 3 τα ξημερώματα της Τετάρτης για τη μεγάλη πυρκαγιά που κατέκαιγε ανεξέλεγκτη το ιστορικό τέμενος Βαγιαζήτ στο κέντρο της εβρίτικης πόλης. «Όταν έφθασα στο σημείο, ξεπηδούσαν τεράστιες φλόγες. Ο μεταλλικός σκελετός που έχει τοποθετηθεί γύρω από το μνημείο για τα έργα αναστήλωσης είχε θερμανθεί τόσο, που οι πυροσβέστες δεν μπορούσαν να πλησιάσουν, παρά έριχναν νερό με γερανό και μάνικες από απόσταση», είπε. «Το πρωί αντικρίσαμε το μέγεθος της καταστροφής. Πιστέψτε με, όλοι οι κάτοικοι στο Διδυμότειχο έχουμε βυθιστεί στη θλίψη», πρόσθεσε ο ίδιος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το τέμενος Βαγιαζήτ εγκαινιάστηκε το 1420 και είναι το πρώτο και πιο σημαντικό μουσουλμανικό μνημείο στην Ευρώπη. Εκτός από την ανυπολόγιστη πολιτιστική καταστροφή, η πυρκαγιά κατέστρεψε ένα μνημείο με υψηλό συμβολισμό και μάλιστα σε μια συγκυρία που οι ελληνοτουρκικές σχέσεις διανύουν την πλέον ευαίσθητη περίοδο. Δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο ότι την πορεία των ερευνών για τα αίτια της πυρκαγιάς παρακολουθεί από την πρώτη στιγμή και το κλιμάκιο της ΕΥΠ στον Έβρο. Όλα τα μέχρι τώρα γνωστά στοιχεία πάντως, φέρεται να δείχνουν ότι η φωτιά προκλήθηκε από αμέλεια των μελών του συνεργείου, που εκτελούσε εργασίες αναστήλωσης στο τέμενος.
Το μεσημέρι της Τρίτης, περίπου 12 ώρες προτού ξεσπάσει η μεγάλη φωτιά, η Πυροσβεστική κλήθηκε για μικρή εστία στο ίδιο σημείο, που είχε προκληθεί πιθανόν από σπίθα ηλεκτροσυγκολλητή. Από την επίσημη αναφορά προκύπτει ότι το περιστατικό αντιμετωπίστηκε άμεσα. «Όταν έφθασαν στο τέμενος οι δυνάμεις μας, το μεσημέρι της Τρίτης, διαπιστώθηκε ότι τη μικρή εστία είχαν ήδη σβήσει οι εργαζόμενοι, οι οποίοι παρέμειναν στον χώρο και τις επόμενες δυο-τρεις ώρες», υποστήριξε ο επικεφαλής της Πυροσβεστικής, αρχιπύραρχος Ναθαναήλ Ρήγας.Ωστόσο, μετά τα μεσάνυχτα της ίδια μέρας ξέσπασε η καταστροφική πυρκαγιά, η οποία έγινε αντιληπτή στις 3 τα ξημερώματα, όταν πλέον η κατάσταση ήταν μη αναστρέψιμη. Η κινητοποίηση ήταν τεράστια και στο σημείο έφθασαν δυνάμεις από την Αλεξανδρούπολη, ακόμη και την Κομοτηνή (54 πυροσβέστες και 16 οχήματα), ενώ για λόγους ασφαλείας χρειάστηκε να εκκενωθούν τα γειτονικά κτίρια. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, δύο φέρονται ως τα πιο πιθανά σενάρια: είτε η σπίθα να σιγόκαιγε από το μεσημέρι και να αναζωπυρώθηκε πολλές ώρες αργότερα, είτε να προκλήθηκε βραχυκύκλωμα σε κάποιο από τα μηχανήματα που χρησιμοποιούν τα συνεργεία. Την προανάκριση επιβλέπει από την πρώτη στιγμή η Εισαγγελία Ορεστιάδας.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Είναι το πρώτο ιστορικό τέμενος όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στα Βαλκάνια»
Το φως της ημέρας αποκάλυψε το μέγεθος της καταστροφής. Η ξύλινη οροφή του τεμένους καταστράφηκε ολοσχερώς, το ίδιο και όλα τα ξύλινα μέρη του μνημείου (το βάρος τους υπολογίζεται σε περίπου 800 τόνους). Η οροφή τελούσε υπό κατάρρευση και η ανακατασκευή της ήταν προτεραιότητα στις υπό εξέλιξη εργασίες αναστήλωσης του μνημείου. Ενδεικτικό της μοναδικότητας του τεμένους Βαγιαζήτ είναι ότι αντίστοιχη με τη σκαλιστή αναπαράσταση στην οροφή του, υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο μόνο στη Δαμασκό – η πυριμαδοειδής στέγη του τεμένους στο Διδυμότειχο θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία από ξύλο στον κόσμο. Σε ό,τι αφορά την καταστροφή στο εσωτερικό του πέτρινου κτιρίου, δεν υπάρχουν ακόμη ασφαλείς εκτιμήσεις. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι λόγω της τεράστιας θερμοκρασίας που αναπτύχθηκε, έλιωσε μέρος της μεταλλικής κατασκευής που είχε τοποθετηθεί για την προστασία του τεμένους και τα έργα συντήρησης.«Έχουμε όλα τα στοιχεία και όλες τις πληροφορίες για να το αποκαταστήσουμε πλήρως, να το αποδώσουμε στην κοινωνία με τον καλύτερο τρόπο. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε, είμαστε σε ετοιμότητα και είμαστε αποφασισμένοι γι' αυτό», δήλωσε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, η οποία βρίσκεται στο Διδυμότειχο.
Ανακοίνωση εξέδωσε και η μητρόπολη Διδυμοτείχου Ορεστιάδος και Σουφλίου: «Με βαθιά θλίψη η χριστιανική μας κοινότητα εκφράζει τη συμπαράστασή της στους μουσουλμάνους συμπολίτες μας, που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της κοινωνίας μας και με τους οποίους συμβιώνουμε ειρηνικά και αρμονικά (…) Τα μνημεία μας, αδιακρίτως χρήσεως και θρησκευτικού προσανατολισμού, είναι ανεκτίμητος πολιτιστικός θησαυρός ενός τόπου και κληρονομιά ολόκληρης της ανθρωπότητος», σημειώνεται.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Θλιβερό γεγονός για του μουσουλμάνους πιστούς και πλήγμα στην πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, χαρακτήρισε σε δήλωσή του στην Καθημερινή την πυρκαγιά ο τοποτηρητής της μουφτείας στο Διδυμότειχο, Χαμζά Οσμάν. «Αυτό το τέμενος δεν έχει μόνο ισχυρούς συμβολισμούς και τεράστια λατρευτική σημασία για τους μουσουλμάνους, αλλά αποτελεί και ένα σημαντικό πολιτιστικό μνημείο για τη χώρα μας, είναι το πρώτο ιστορικό τέμενος όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στα Βαλκάνια», ανέφερε.
Το Μεγάλο Τέμενος του Διδυμοτείχου ιδρύθηκε τον Μάρτιο-Απρίλιο του 1420, προς το τέλος της διακυβέρνησης του σουλτάνου Μεχμέτ Α΄, του επονομαζόμενου Τσελεμπί
Η αρχιτεκτονική και ιστορική αξία του τεμένους Βαγιαζήτ αποτυπώνεται σε έγγραφο, το οποίο διαβίβασε στη Βουλή, στις 21 Ιουλίου 2016, ο τότε υπουργός Πολιτισμού, Αριστείδης Μπαλτάς, στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου και συγκεκριμένα έπειτα από ερώτηση του βουλευτή Νίκου Νικολόπουλου για το κόστος των έργων αποκατάστασης.Από το έγγραφο προκύπτει ότι το Μεγάλο Τέμενος του Διδυμοτείχου ιδρύθηκε τον Μάρτιο-Απρίλιο του 1420, προς το τέλος της διακυβέρνησης του σουλτάνου Μεχμέτ Α΄, του επονομαζόμενου Τσελεμπί, γιου του Βαγιαζήτ του Κεραυνού (Yildirim). Την ανέγερσή του, κατά την επιγραφή της δευτερεύουσας νοτιοδυτικής εισόδου, είχαν αναλάβει ο καδής (Οθωμανός δικαστής) του Διδυμοτείχου Σεγγίντ Αλή Εφέντη και οι γνωστοί από τη συμμετοχή τους στην ανέγερση σπουδαίων κτιρίων της εποχής, αρχιτέκτονες Ντογάν και Χατζή Ιβάζ. Το τέμενος στην επιγραφή της κύριας εισόδου προσδιορίζεται ως μεστζίτ (ευκτήριος οίκος), ενώ ο Εβλιγιά Τσελεμπί (1666) το χαρακτηρίζει ulu (μεγαλοπρεπή υπόστυλη αίθουσα).
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
