Το Μεγάλο Καζίνο Δίπλα στην Απελπισία της Ειδομένης

Αμέσως μετά τους Ευζώνους, αν δεν στρίψεις αριστερά για την Ειδομένη φτάνεις στο επίσημο μεθοριακό πέρασμα Ελλάδας-ΠΓΔΜ. Αμέσως μετά τα σύνορα, ξεχωρίζει δίπλα στον δρόμο ο φωτεινός όγκος του καζίνο Flamingo. Μόλις δύο χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή από τη «μαύρη τρύπα» του προσφυγικού δράματος, όπου βρίσκονται εγκλωβισμένοι τα τελευταία 24ωρα περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι, η ζωή φαίνεται ότι κυλά κανονικά στον περίφημο ναό του χρήματος. Ένας μεταλλικός φράχτης χωρίζει δύο ολωσδιόλου διαφορετικούς κόσμους: τη σκοτεινιά του καταυλισμού της Ειδομένης και το σκληρό φως της μαρκίζας του καζίνου. Στην είσοδο της Γευγελής, εξάλλου, λειτουργούν τέσσερα καζίνα, κι έτσι εδώ είναι «το Λας Βέγκας των φτωχών».

Στην ΠΓΔΜ ακούς κόσμο να μιλάει ελληνικά ήδη από το αστυνομικό φυλάκιο στα σύνορα. Εννιά στα δέκα αυτοκίνητα έξω από το καζίνο έχουν βορειοελλαδίτικες πινακίδες. Ο πατριωτισμός πηγαίνει περίπατο όταν πρόκειται για διασκέδαση, φθηνό φαγητό ή αρρωστημένη εξάρτηση από τον τζόγο. Στο κέντρο του πάρκινγκ του καζίνου υπάρχει τοποθετημένο σε μπάρα, μέσα σε σιντριβάνι, ένα αυτοκίνητο, τυλιγμένο σαν δώρο, διότι μπαίνει σε λοταρία. Εναλλακτικά, κληρώνονται 30.000 ευρώ σε κάποιον τυχερό παίκτη. Όλες οι επιγραφές στην είσοδο του καζίνου, το οποίο λειτουργεί και ως πολυτελές ξενοδοχείο, είναι γραμμένες στα ελληνικά. Ελληνικά μιλούν τα σποτάκια στις οθόνες και τα διαφημιστικά μπάνερ, σπαστά ελληνικά μιλούν οι εργαζόμενοι στη ρεσεψιόν. Σε γιγάντια video walls εκατομμύρια φωτεινά πίξελ λανσάρουν μάρκες του πόκερ και πλούσια δώρα. Μικρότερες οθόνες μεταδίδουν χωρίς ήχο ποδόσφαιρο κι ένα βίντεο-λούπα των παράλληλων εκδηλώσεων ψυχαγωγίας: έναν ταχυδακτυλουργό, οριεντάλ μπαλέτο, χορευτικό ντυμένο με στολές εξωγήινων κ.ά.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που περνούν δίπλα μου είναι άνω των 50. Υπάρχουν πολλά ζευγάρια και επίσης πολλές ηλικιωμένες γυναίκες, αλλά και οικογένειες. Αρκετοί από αυτούς έφθασαν ως εδώ με λεωφορεία του καζίνου που ξεκινούν από τη Θεσσαλονίκη. Εργαζόμενοι χαιρετούν πολλούς με το μικρό τους όνομα. Έπειτα, κάρτα στο μηχάνημα κι ένα κουπόνι για δωρεάν γεύμα και ποτό.

Δεν υπάρχει dress code. Υπολογίζω δέκα τραπέζια ρουλέτα, 12 blackjack και πόκερ, και αμέτρητα μηχανήματα με «φρουτάκια» που γουργουρίζουν. Οι περισσότεροι είναι κολλημένοι στις οθόνες, αμίλητοι και με ρυθμό στα δάχτυλα. Μόνο μία ηλικιωμένη γυναίκα πατά νευρικά το κουμπί και μουρμουρίζει. Θα ορκιζόμουν ότι ο τύπος που φωνάζει ότι κέρδισε στα «φρούτα» και χαϊδεύει από ευγνωμοσύνη την οθόνη, είναι ο ίδιος που εμφανίζεται στο διαφημιστικό σποτ της εισόδου να κερδίζει στη μεγάλη κλήρωση.

Γράφτηκε ότι το καζίνο έχει μηνιαίο κέρδος 1 εκατ. ευρώ. Το βέβαιο είναι ότι τα Σαββατοκύριακα οι επισκέπτες μπορεί να ξεπερνούν τις 2.500. Ελάχιστοι από τους πελάτες είναι «μεγάλα ψάρια», κυρίως Ισραηλινοί, Τούρκοι και Σέρβοι. Οι περισσότεροι είναι κάτοικοι των ελληνικών μεθοριακών χωριών, αγρότες, μικροέμποροι, συνταξιούχοι, άνεργοι. Πολλοί από αυτούς έπαιξαν στη ρουλέτα και στα μηχανάκια μια ολόκληρη περιουσία, ένα εφάπαξ ή τις αγροτικές επιδοτήσεις. Δεν υπάρχει άνθρωπος στην πλευρά του ελληνικού τελωνείου που –αλήθεια ή ψέματα– δεν έχει να διηγηθεί μία ιστορία κάποιου ο οποίος τίναξε μια ζωή στον αέρα. Μια επίσης μεγάλη κατηγορία είναι οι εντελώς «στεγνοί», όσοι έρχονται για βόλτα, για να ξεχάσουν ή για να κάνουν μια φθηνή εκδρομή από τη Θεσσαλονίκη με δωρεάν φαγητό.

Τους παρατηρώ έναν-έναν. Συμπεριφέρονται σαν μη συμβαίνει ακριβώς δίπλα τους η μεγαλύτερη προσφυγική κρίση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ειδομένη είναι εγκλωβισμένοι χιλιάδες άνθρωποι πίσω από έναν συρμάτινο φράχτη, βουτηγμένοι στη λάσπη, νηστικοί και απελπισμένοι. Υπάρχουν δεκάδες τηλεοπτικά συνεργεία από όλο τον κόσμο, ζωντανά λινκ, μαύρη αγορά και αλληλεγγύη. Δεν φθάνει στο καζίνο ο αχός μιας υπαίθριας προσφυγούπολης, που βουλιάζει σε απόσταση δυο χιλιομέτρων; Υπάρχουν δύο κόσμοι. Δεν είναι ο ένας ηθικός και ο άλλος ανήθικος, ούτε είναι κακό να είσαι από εκεί ή από εδώ. Είναι απίστευτο, όμως, ότι όλα στη Γευγελή συνεχίζονται σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Σαν να μην υπάρχουν πίσω από τον φράχτη 10.000 εγκλωβισμένοι άνθρωποι, αλλά οι καλλιέργειες σιτηρών και οι ηλίανθοι που έσπερναν τα προηγούμενα χρόνια οι χωρικοί στην Ειδομένη.

Περισσότερα από το VICE

Φωτογραφίζοντας τους Εγκλωβισμένους Πρόσφυγες της Ελλάδας

Η Σκληρή Πραγματικότητα Όταν Είσαι Μητέρα και Φυλακισμένη

Οι Έλληνες Πρόσφυγες του '90 Δεν Καλωσόρισαν τους Νέους Πρόσφυγες στα Διαβατά