Κανείς δεν θα Αντικαταστήσει τον Gene Wilder

To άρθρο δημοσεύτηκε αρχικά στο VICE US.

O Gene Wilder, ο θρύλος της υποκριτικής που οι περισσότεροι θυμούνται από τον κλασικό του πλέον ρόλο στο Ο Willy Wonka και το Εργοστάσιο Σοκολάτας του 1971, απεβίωσε σε ηλικία 83 ετών, όπως επιβεβαίωσε η οικογένειά του, νικημένος από επιπλοκές της νόσου Alzheimer. Ο Wilder δεν ήταν ιδιαίτερα δραστήριος ηθοποιός –με δικούς του υπολογισμούς είχε πάρει μέρος μόλις σε 15 με 18 ταινίες– ενώ τις τελευταίες δύο δεκαετίες είχε αποσυρθεί εντελώς από τον χώρο.

Όταν όμως οι υποκριτικές του δυνάμεις ήταν στο απόγειό τους, από τα τέλη της δεκαετίας του '60 μέχρι τις αρχές του '80, συνεργάστηκε με μια σειρά από σκηνοθέτες και συμπρωταγωνιστές εξίσου θαυμάσιους με εκείνον, δημιουργώντας το ένα περίεργο αριστούργημα μετά το άλλο. Η παρουσία του Wilder στις ταινίες ήταν λες και κάποιος είχε καταφέρει να δαμάσει έστω και για λίγο έναν κεραυνό, κάτι που ποτέ δεν θα μπορούσε να χαλιναγωγηθεί ξανά. Θα μπορούσες, για παράδειγμα, να αφαιρέσεις τον Cary Grant από μια ταινία του και να τον αντικαταστήσεις με τον σύγχρονο «συνεχιστή» του, τον George Clooney. Κάτι τέτοιο όμως είναι αδύνατο με τον Gene Wilder. Δεν υπάρχει πουθενά ο σύγχρονος Gene Wilder.

To εύρος των υποκριτικών ικανοτήτων του Wilder μπορεί να φαινόταν πραγματικά περιορισμένο: μπορούσε να είναι ο νευρικός καθηγητής ή να το πάει μέχρι τρελός επιστήμονας. Αλλά μέχρι εκεί. Εντούτοις, αντί να παραμείνει μέσα σε αυτό το μονόχνοτο πλαίσιο, ο Wilder «χρωμάτισε» τους ρόλους του με έντονες πινελιές αισιοδοξίας και ζεστασιάς –πάντα όμως κρυμμένος πίσω από ένα πέπλο τρέλας– και αυτός ο συνδυασμός με κάποιον περίεργο τρόπο τον μετέτρεψε σε κινηματογραφικό αστέρα.

Η μεγάλη του ευκαιρία στον κόσμο του κινηματογράφου ήρθε τέσσερα μόλις χρόνια πριν από τον ρόλο του ως Willy Wonka, όταν τον εντόπισαν σε μια παράσταση στο Broadway και του ανάθεσαν να παίξει έναν νεκροθάφτη που πέφτει θύμα απαγωγής στο Bonnie και Clyde του 1967. O σκηνοθέτης Arthur Penn του είχε πει τότε ότι o τρόπος που είχε ζωντανέψει αυτό τον μικρό ρόλο τον είχε εκπλήξει. «Τον ρώτησα τι εννοούσε και μου είπε ότι ποτέ δεν τον είχε φανταστεί τόσο αστείο», έγραψε ο Wilder στο αυτοβιογραφικό Kiss Me Like a Stranger, το 2006.

Ο Wilder έγινε πασίγνωστος από τη μια στιγμή στην άλλη (σχεδόν) στα 34 του χρόνια, αφού κατάφερε την επόμενη μόλις χρονιά να πάρει ένα ρόλο στην ταινία Οι Παραγωγοί, την πρώτη από τις πολλές κωμωδίες του Mel Brooks. Ανάμεσα στις ταινίες στις οποίες συνεργάστηκαν ο Brooks με τον Wilder υπάρχουν και δύο ακόμα κλασικές δημιουργίες: το Μπότες, Σπιρούνια και Καυτές Σέλες και το Φρανκενστάιν Τζούνιορ, που ενίσχυσαν ακόμα περισσότερο τη φήμη του Wilder ως κωμικού ταλέντου, μια ετικέτα που ο ίδιος ο ηθοποιός θεωρούσε παράξενη. Σε μια συνέντευξη που έδωσε στον Robert Osborne το 2013 είχε πει πως «δεν θεωρώ τον εαυτό μου αστείο. Κάνω τη γυναίκα μου να γελάει μια ή δυο φορές μέσα στο σπίτι, αλλά δεν θεωρώ τον εαυτό μου κάτι συναρπαστικό».

Παρότι ο ίδιος δεν θεωρούσε τον εαυτό του αστείο, συνέχισε να εμφανίζεται σε κωμωδίες, αν και δεν είχαν όλες την ίδια επιτυχία. Μαζί με τον Richard Pryor αποτελέσαν ένα δίδυμο που πρωταγωνίστησε σε μια τριλογία κωμωδιών την δεκαετία του '70 και του '80. Εμφανίστηκε και στην κομεντί Στη Φωλιά της Τρέλας, του 1982, η οποία μπορεί να μη γνώρισε μεγάλη επιτυχία, αλλά του έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσει την τρίτη του γυναίκα, την εξίσου θρυλική Gilda Radner, ένα από τα αυθεντικά μέλη του θιάσου του SNL.

Έξω από τον κόσμο της κωμωδίας, ο Wilder έδειχνε να αισθάνεται καλά όταν συμμετείχε σε οικογενειακές ταινίες – ειδικά σε περίεργες και αλλόκοτες οικογενειακές ταινίες. Έβρισκε τον τρόπο να συνδυάζει τη ζεστασιά και το σκοτάδι στον ίδιο ρόλο, κάτι που του επέτρεψε να μας παρουσιάσει χαρακτήρες όπως ο Willy Wonka. Στην αρχή του Εργοστασίου Σοκολάτας, ο Wonka του Wilder μοιάζει ένας συναισθηματικά αποκομμένος σαδιστής ο οποίος ίσως και να έχει κάποια ψήγματα ψυχής. Αργότερα, όταν αποκαλύπτει πως τα περί βασανισμού των παιδιών ήταν ένα τέχνασμα και ότι ο πραγματικός του σκοπός ήταν να δώσει τα κλειδιά της ζαχαρένιας αυτοκρατορίας του στον Charlie, το κοινό αισθάνεται μια φοβερή χαρά και ανακούφιση, η οποία βέβαια ενισχύεται από το γεγονός ότι ο Wilder μας είχε παρασύρει αρχικά σε φοβερά και σκοτεινά βάθη.

Ο Wilder όμως έφτασε στην κορυφή των συναισθηματικών ερμηνειών με τον Μικρό Πρίγκιπα του 1974, που η αλήθεια είναι πως ήθελε να είσαι λίγο «ακουσμένος» για να τον καταλάβεις. Εκεί, έπαιξε τον χαρακτήρα της Αλεπούς ως ένας απλός τύπος με καφέ κοστούμι –για να καταλάβετε κάπως τι είδους ταινία ήταν– αλλά η σκηνή όπου αποχωρεί από τη ζωή του Πρίγκιπα είναι πραγματικά σπαραξικάρδια και εντέλει αξίζει να δεις την ταινία μόνο γι' αυτήν.

Με το πέρασμα του χρόνου, ο Wilder άρχισε να απογοητεύεται με τον κινηματογράφο. Παραπονέθηκε στον Osborne ότι το Hollywood είχε πλέον «πολλές βρισιές» και πολλές «βόμβες». «Αν προκύψει κάτι που είναι πραγματικά καλό, στο οποίο θα μπορώ να είμαι κι εγώ καλός, θα το κάνω με χαρά. Αλλά δεν έχουν προκύψει πολλά τέτοια», έλεγε χαρακτηριστικά.

Η καριέρα του Wilder ουσιαστικά σταμάτησε τη δεκαετία του '90, αν και εμφανίστηκε σε μια σειρά από τηλεοπτικές ταινίες προτού τα παρατήσει οριστικά. Το 1999, όταν το NBC αποφάσισε –περιέργως– να κάνει μια διασκευή της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων διάρκειας δυόμιση ωρών, ο Wilder δέχτηκε να παίξει τον ρόλο της Ψευτοχελώνας. Σε μια σκηνή, ο Wilder στέκεται φορώντας το καβούκι και τραγουδά το Beautiful Soup, ένα ποίημα του Lewis Caroll.

H σκηνή είναι παντελώς τρελή. Στα χέρια οποιουδήποτε άλλου ηθοποιού, θα ήταν επιπέδου τόσο-χάλια-που-είναι-τέλεια. Ο Wilder όμως παραμένει αστείος, αλλά ταυτόχρονα σε κάνει να αισθανθείς κάτι. Όπως πάντα, πρέπει να κοίταξε τη σελίδα του σεναρίου και να είδε έναν θεότρελο χαρακτήρα, έναν χαρακτήρα που θα μπορούσε κάλλιστα να βγάλει στον «αυτόματο».

Όπως πάντα όμως, ο Wilder κατάφερε κι εδώ να αγαπήσει τόσο τον χαρακτήρα όσο και το τραγούδι. Το ακόμα πιο δύσκολο; Κατάφερε να μας κάνει να τα αγαπήσουμε κι εμείς. Αυτήν τη στιγμή δεν μπορώ να σκεφτώ κάποιον άλλο ηθοποιό που θα μπορούσε να καταφέρει κάτι τέτοιο.

Περισσότερα από το VICE

Τα Ναρκωτικά που Κάνουν το Πουλί σου να «Εξαφανίζεται»

Η Ελλάδα Eίναι για Πρώτη Φορά Υποψήφια σε Βραβεία για Πορνοστάρ

Αυτός ο Άντρας Έκανε Σεξ με 365 Άντρες Μέσα σε 365 Μέρες στο Όνομα της Τέχνης