Δέκα Ερωτήσεις που Πάντα Ήθελες να Κάνεις σε μια Έγκλειστη σε Ψυχιατρείο

Το 2005, η Laurie Kramer ήθελε να αυτοκτονήσει. Είχε σχέδιο. Αυτό αρκούσε, για να τη στείλει ο ψυχίατρός της για μιάμιση εβδομάδα στην ψυχιατρική κλινική ενός νοσοκομείου, ώστε να βρίσκεται υπό παρακολούθηση. Την επόμενη χρονιά, στη διάρκεια ενός μανιοκαταθλιπτικού επεισοδίου, την έστειλε και πάλι, αυτήν τη φορά όμως σε μια δομή αποκλειστικά για άτομα με ψυχικές παθήσεις.

Παρά τα πρόσφατα βήματα που έχουν γίνει για την απενοχοποίηση και τον αποστιγματισμό των ψυχικών νοσημάτων και των ανθρώπων που πάσχουν από αυτά, οι μυστηριώδεις δομές στις οποίες αντιμετωπίζονται αυτές οι παθήσεις συχνά κουβαλούν ένα αρνητικό πρόσημο. Με τις αναπαραστάσεις της ποπ κουλτούρας αυτών των χώρων να ξεφεύγουν σπάνια από το κλισέ του βικτωριανού ασύλου που είναι γεμάτο με σκουριασμένα κρεβάτια και άκαρδες νοσοκόμες, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί συμβαίνει αυτό.

Μίλησα με την Kramer για το διάστημα που πέρασε στις ψυχιατρικές πτέρυγες, για να δω πώς ήταν η εμπειρία της και κατά πόσο η κατάσταση είναι τόσο δραματική όσο την παρουσιάζουν.

Η συνέντευξη έχει υποστεί επεξεργασία για λόγους συντομίας και σαφήνειας.

VICE: Πώς ήταν μια κλασική μέρα στην κλινική; Διασκέδαζες καθόλου; Βαριόσουν;
Laurie Kramer: Σηκώνεσαι το πρωί, ντύνεσαι, στρώνεις το κρεβάτι σου και τρως πρωινό. Μετά, κάνεις group therapy για ένα δίωρο και ύστερα τρως μεσημεριανό. Μετά, ακολουθεί και άλλο group therapy. Τη δεύτερη φορά, δεν έκανα ομαδικές θεραπείες. Δεν προβλεπόταν. Η κλινική είχε διαφορετική διαχείριση και η συμμετοχή στις ομαδικές ψυχοθεραπείες δεν ήταν υποχρεωτική. Αυτό το προτιμούσα, επειδή σιχαινόμουν το group therapy. Δεν ήθελα να ακούω τις φλυαρίες όλων των άλλων. Στο δεύτερο νοσοκομείο, υπήρχε ένας χώρος καλλιτεχνίας και χειροτεχνίας και ένα ποδήλατο γυμναστικής. Αυτό υποτίθεται ότι ήταν η «ψυχαγωγία». Εγώ βαριόμουν συνέχεια, όμως.

Μπορούσες να φύγεις, όποτε ήθελες; Αν όχι, πότε και πώς ήξεραν οι γιατροί σου ότι είχες αρκετή βελτίωση, για να πάρεις εξιτήριο;
Όχι, δεν μπορούσα - και τις δύο φορές ήμουν έγκλειστη. Δεν μπορείς να φύγεις, αν δεν σου δώσουν εξιτήριο. Την πρώτη φορά, μου συνέστησαν να συμμετάσχω σε ομαδικές ψυχοθεραπείες. Κερδίζεις πόντους, όταν κάνεις πράγματα και οι συνεδρίες αυτές σου χάριζαν πόντους. Τους ήθελες αυτούς τους πόντους, μιας και χάρη σε αυτούς μπορούσες να φύγεις. Την πρώτη φορά, το σιχαινόμουν που βρισκόμουν εκεί και ήθελα να φύγω. Νομίζω ότι κατάφερα να εξηγήσω καλά στον ψυχίατρο, γιατί ήμουν έτοιμη να φύγω και η αλήθεια είναι ότι ήμουν πολύ καλύτερα.

Αυτό που με θεράπευσε, τελικά και που με βοήθησε να μην χάσω τα λογικά μου τα τελευταία δέκα χρόνια, είναι ένα συγκεκριμένο αντιψυχωσικό φάρμακο. Σύντομα, οι γενετικοί έλεγχοι θα κάνουν πολύ πιο εύκολη τη συνταγογράφηση φαρμάκων, όμως για τώρα απλώς γίνονται πειραματισμοί. Αυτήν τη στιγμή, παίρνω δύο αντικαταθλιπτικά και δύο αντιψυχωσικά, τα οποία κάνουν δουλειά. Έπαιρνα λίθιο για ένα διάστημα, όμως οι παρενέργειες είναι ανυπόφορες.

Όσο ήμουν άρρωστη, επισκεπτόμουν τον ψυχίατρό μου μία ή δύο φορές την εβδομάδα. Έπειτα, μετά από όλα αυτά, τον έβλεπα ανά μερικές εβδομάδες. Τώρα, πηγαίνω ανά λίγους μήνες, απλώς για να δώσω το «παρών».

Σου έκαναν ηλεκτροσόκ; Αν ναι, πώς είναι; Νιώθεις να σε βοήθησε;
Μου έκαναν θεραπεία με ηλεκτροσόκ τρεις φορές την εβδομάδα: Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή. Συνέχισα τις θεραπείες και για μερικές εβδομάδες, αφότου βγήκα.

Παίρνεις ένα λεωφορείο που πηγαίνει ακριβώς απέναντι και σε μεταφέρει σε κάτι εγκαταστάσεις για τις ημερήσιες συνεδρίες. Ήμασταν περίπου έξι με οκτώ άτομα, που πηγαίναμε εκεί. Αλλάζεις ρούχα και ξαπλώνεις σε ένα τραπέζι. Πρώτα έρχεται ο αναισθησιολόγος και σε ναρκώνει και μετά έρχεται ο ψυχίατρος και σου κάνει ηλεκτροσόκ στο κεφάλι. Καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας, δεν έχεις τις αισθήσεις σου. Ούτε πόνος, ούτε τίποτα.Όταν συνερχόμουν, βρισκόμουν σε σύγχυση και όσο περισσότερο ηλεκτροσόκ μου έκαναν, τόσο μεγαλύτερη ήταν η σύγχυσή μου.

Δεν με βοήθησε. Όπως έμαθα, την πρώτη εβδομάδα μου έδιναν αντιψυχωσικά φάρμακα, τα οποία μερικές φορές χρησιμοποιούνται για ψυχιατρικά προβλήματα. Αυτό με βοηθούσε να μην παθαίνω κρίσεις, πράγμα που είναι και ο σκοπός του ηλεκτροσόκ – να μειωθούν τα επεισόδια.

Σου έβαλαν ποτέ ζουρλομανδύα ή σε έκλεισαν σε κελί απομόνωσης με τοίχους επενδυμένους με αφρολέξ;
Όχι, αλλά σε κάποια στιγμή, με έδεσαν χειροπόδαρα. Θα αφήσω τον άνδρα μου να σας τα πει, μιας και εγώ δεν θυμάμαι τίποτα.

[Ο σύζυγος της Laurie , Phillip , μπαίνει στη συζήτηση.]

Phillip Kramer: Με πήραν τηλέφωνο, για να μου πουν ότι ήταν αρκετά ταραγμένη και ότι την είχαν δέσει και με ρώτησαν αν ήθελα να πάω και εγώ. Είμαι γιατρός, οπότε ήθελα να είμαι παρών, πράγμα που φάνηκε να τους προκαλεί έκπληξη. Όταν έφτασα, της είχαν δέσει μόνο τα πόδια και το ένα χέρι, οπότε το άλλο της χέρι ήταν ελεύθερο. Εξακολουθούσε, όμως, να είναι πολύ ταραγμένη.

Οι τοίχοι του δωματίου, πάντως, δεν είχαν αφρολέξ. Το μόνο που υπήρχε ήταν ένα άνετο κρεβάτι με λουριά, για να δένονται τα άκρα. Έχω παραγγείλει ένα αντίστοιχο για έναν ασθενή στο κανονικό νοσοκομείο. Προσπαθούμε να το αποφεύγουμε και υπάρχουν πολλοί κανονισμοί, όμως αυτό είναι ό,τι πιο κοντά στα κελιά απομόνωσης των ψυχιατρείων στις μέρες μας.

Αντάλλαξες ποτέ φάρμακα με άλλους ασθενείς ή προσποιήθηκες ποτέ ότι καταπίνεις χάπια, για να ξεγελάσεις τις νοσοκόμες;
Laurie Kramer: Ποτέ δεν έκανα ούτε είδα κάτι τέτοιο. Πρέπει να το κάνεις μπροστά στις νοσοκόμες και σε βλέπουν να τα παίρνεις. Δεν είδα ποτέ κανέναν να προσπαθεί να τα κρύψει μέσα στο στόμα του.

Πόσο σοβαρή ήταν η κατάσταση των υπόλοιπων ασθενών; Ένιωσες ποτέ να κινδυνεύεις κοντά τους;
Κάποιοι ήταν πολύ άρρωστοι. Ούτε εγώ ήμουν καλά, όμως. Υπήρχαν πολλοί διαφορετικοί χαρακτήρες και τις δύο φορές. Είχαμε μια γυναίκα που ήταν ξεκάθαρα ψυχωσική.
Phillip Kramer: Στο πρώτο νοσοκομείο, οι άνθρωποι που είδα εκεί έδειχναν πάντα φυσιολογικοί και μπορούσες να συζητήσεις μαζί τους. Στο δεύτερο νοσοκομείο, καταλάβαινες κατευθείαν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά μαζί τους. Η κατάστασή τους ήταν διαφορετική και ήταν εμφανώς ψυχικά άρρωστοι.
Laurie Kramer: Όμως, και εγώ το ίδιο. Ήμουν πολύ πιο άρρωστη τη δεύτερη φορά. Μου έκαναν ηλεκτροσόκ, το οποίο σου προκαλεί σύγχυση. Δεν ξέρω αν ήμουν ποτέ ψυχωσική, όμως είχα ψευδαισθήσεις. Νόμιζα ότι «ήθελαν να με πιάσουν».

Κατάφερες να κάνεις φίλους;
Ήταν δύσκολο. Οι περισσότεροι σε εκείνο το ψυχιατρείο δεν ήταν –πώς να το θέσω;– εξίσου έξυπνοι με εμένα. Την πρώτη φορά, έγινα φίλη με δυο-τρεις γυναίκες και ταιριάξαμε πάρα πολύ. Είχαμε κάνει κάτι σαν κλίκα για μια εβδομάδα. Τη δεύτερη φορά, δεν είχα κανέναν γύρω μου που να μπορώ να αποκαλέσω φίλο. Οι μέρες ήταν ατελείωτες τότε.

Είχες στιγμές διαύγειας, όπου μπορούσες να καταλάβεις ότι χάνεις τα λογικά σου ή να δεις την ασθένειά σου σαν εξωτερικός παρατηρητής;
Υπήρξε μια φορά που μόλις μου είχαν κάνει ηλεκτροσόκ και ήμουν πεπεισμένη ότι δεν μου έκανε τίποτα. Τηλεφώνησα στον Phillip ουρλιάζοντας, λέγοντάς του ότι δεν βοηθάει και μία από τις νοσοκόμες μου είπε, «Δεν μου αρέσει ο τρόπος που μιλάς στον άνδρα σου». Εκεί κάπως συνήλθα. Ήταν απαράδεκτο αυτό που έκανα.

Σας κακομεταχειρίστηκαν ποτέ οι νοσοκόμες και οι γιατροί;
Δεν έχω δει το Στη Φωλιά του Κούκου, όμως ξέρω αρκετά για την ταινία και σε διαβεβαιώνω ότι δεν υπήρχε κανενός είδους κακομεταχείριση. Οι νοσοκόμες και οι γιατροί που είδα ήταν πολύ καλοί και με κατανόηση.

Πώς αντιδράει ο κόσμος, όταν ακούει ότι έχεις νοσηλευτεί σε ψυχιατρική κλινική;

Δεν είμαι σίγουρη. Αυτό το ξέρουν οι φίλοι μας.

Phillip Kramer: Μην φανταστείς ότι ξέκοψαν από εμάς. Συνήθως, δεν μιλάς για κάτι τέτοιο σε κάποιον, αν δεν γνωρίζεστε καλά και η αλήθεια είναι ότι η Laurie είναι τελείως φυσιολογική, οπότε αν υπήρξε κάποια αντίδραση από τον κόσμο, αυτή σίγουρα ήταν η έκπληξη.

Ακολουθήστε τον Justin Caffier στο Twitter.

Περισσότερα από το VICE

«Είμαστε Τρελοί κι Ευτυχισμένοι»: Μια Γερή Φωτογραφική Βουτιά στα Εξάρχεια του 1980

Το Αφόρητο Κιτς των «Πολιτικών» Αγαλμάτων σε Σκόπια και Βόρεια Ελλάδα

Fidget Spinner, ρε Φίλε: Πώς Παρακολούθησε Πορνό ο Κόσμος (και η Ελλάδα) το 2017