FYI.

This story is over 5 years old.

Ψυχική Υγεία

Με την Ψυχοθεραπεία Συνειδητοποίησα ότι Ήμουν σε Σχέση με τη Μητέρα μου

Όταν η μητέρα σου διαπράττει συναισθηματική αιμομιξία.
NS
Κείμενο Neil Strauss
Mohd Hafiez Mohd Razali / EyeEm/Getty Images

Θυμάμαι τη στιγμή που άλλαξε η ζωή μου.

Ήμουν μέσα σε μια λίμνη από δάκρυα, στο πάτωμα ενός κέντρου αποκατάστασης. Δεν ήμουν εκεί για ναρκωτικά ή αλκοόλ. Ήμουν εκεί για κάτι πολύ πιο επαίσχυντο, τουλάχιστον κατ’ εμέ: απάτησα την κοπέλα μου. Μπήκα στο Kέντρο, επειδή ήμουν εθισμένος στο σεξ. Αλλά δεν βγήκα έτσι.

«Όταν η μαμά σου είναι συναισθηματικά εξαρτημένη από εσένα και κάνει προσωπικές συζητήσεις μαζί σου, τις οποίες θα έπρεπε να κάνει μόνο με τον σύζυγό της, υπάρχει μια ονομασία γι’ αυτό», μου είπε μια ψυχοθεραπεύτρια που είχε γείρει από πάνω μου σαν μποξέρ πάνω από τον ζαλισμένο του αντίπαλο: «Λέγεται συναισθηματική αιμομιξία».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Δεν είχα ακούσει ποτέ αυτήν τη φράση. Σοκαρίστηκα. Αιμομιξία; Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που μου φαινόταν εντελώς φυσιολογικό, με δυο βαρετούς, μεσοαστούς γονείς που δεν πήραν διαζύγιο ποτέ. Μπορεί να μην αγαπούσαν ακριβώς ο ένας τον άλλο, αλλά έδειχναν να αγαπούν και να υποστηρίζουν πάντα τον αδερφό μου και εμένα, και δεν μας κακοποίησαν ποτέ σωματικά ή σεξουαλικά. Συναισθηματική αιμομιξία;

Είναι όταν ένας γονέας μετατρέπει το παιδί του σε υποκατάστατο συντρόφου.

Αυτή η διάγνωση –όσο φρικαλέα και αν ακούγεται- έμελλε να μου ανοίξει την πόρτα σε μια ζωή που ποτέ δεν πίστευα ότι θα μπορούσε να έχει ένας άνθρωπος που φημιζόταν για τη φοβία που είχε με τη δέσμευση, όπως εγώ: ένας ευτυχισμένος γάμος, ένας νεογέννητος γιος, άφθονο γέλιο και χαρά, αντί για απογοήτευση και απέχθεια. Όσο για την κανονική, βαρετή οικογένεια που με μεγάλωσε; Μετά το τέλος της ψυχοθεραπείας, αποδείχθηκε ότι μόνο κανονική δεν ήταν. Ήταν απλώς εύκολο να πιστεύω ότι μεγάλωσα με έναν συνηθισμένο τρόπο, μιας και δεν είχα βιώσει τίποτα διαφορετικό. Είναι φυσιολογικό να σου παραπονιέται η μητέρα σου για τη σεξουαλική της ζωή με τον πατέρα σου; Είναι φυσιολογικό να κάνεις μασάζ στα χέρια της μητέρας σου, για να πας μετά για ύπνο; Είναι φυσιολογικό να λέει μια μητέρα στον γιο της, «Είσαι πολύ καλύτερος από τον πατέρα σου σε αυτό»; Όχι.

Αυτό ονομάζεται συναισθηματική ή συγκεκαλυμμένη αιμομιξία: Είναι όταν ένας γονέας μετατρέπει το παιδί του σε υποκατάστατο συντρόφου. Το αποτέλεσμα είναι πως όταν μεγαλώσει το παιδί και κάνει μια στενή σχέση με έναν/μία σύντροφο του ιδίου φύλου με τον συναισθηματικά απαιτητικό γονέα, αισθάνεται ότι πνίγεται και όχι ότι έρχεται κοντά με το άλλο πρόσωπο. Συχνά, αυτές οι σχέσεις προκαλούν αμφιθυμία ή δυσαρέσκεια και συνήθως καταλήγουν σε παράλληλο δεσμό - ο οποίος λειτουργεί ως μια ψυχολογική βαλβίδα απελευθέρωσης της συναισθηματικής πίεσης.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Δεν πιστεύω ότι η μητέρα μου το έκανε σκόπιμα. Κανείς δεν είναι τέλειος κι αυτό ισχύει και για τους γονείς. Επομένως, κανείς μας δεν μεγαλώνει τέλεια. Ο καθένας κουβαλάει το δικό του φορτίο, με τα δικά του μοναδικά χαρακτηριστικά. Στην περίπτωσή μου, αυτό εκδηλώθηκε ως φοβία για τη δέσμευση. Κάποιος άλλος μπορεί να κάνει φιλίες με τοξικούς ανθρώπους ή να νιώθει την ανάγκη να ευχαριστεί πάντα τους άλλους. Αλλά το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορούμε εύκολα να «βγούμε» από τον εαυτό μας και να συνειδητοποιήσουμε ποιο είναι αυτό το φορτίο. Είναι σαν να προσπαθείς να αγγίξεις τον αριστερό σου αγκώνα με το αριστερό σου χέρι - μην το προσπαθήσεις, δεν γίνεται. Δυστυχώς, όπως το θέτει ο ψυχοθεραπευτής James Hollis στο βιβλίο του Under Saturn’s Shadow (Υπό τη Σκιά του Κρόνου), «ό,τι δεν γνωρίζουμε, μας ελέγχει». Από μικρό με έμαθαν να πηγαίνω στον οδοντίατρο για τσεκ-απ κάθε έξι μήνες, για να ελέγχω αν τα δόντια και τα ούλα μου ήταν υγιή. Έμαθα να πηγαίνω στον γιατρό μια φορά τον χρόνο, για να δω αν όλα πηγαίνουν καλά με το σώμα μου. Επίσης, έμαθα να κάνω γυμναστική καθημερινά, για να είμαι σε φόρμα. Την ίδια στιγμή, ήμουν υποχρεωμένος να πηγαίνω στο σχολείο και να προσπαθώ να μπω σε ένα καλό πανεπιστήμιο για τη διανοητική μου ανάπτυξη.

Η κουλτούρα μας θα πρέπει να μας επιβάλλει να παίρνουμε την ψυχολογική και συναισθηματική μας υγεία εξίσου σοβαρά με τη σωματική.

Όμως, μέσα σε 40 χρόνια ζωής, κανείς δεν μου είπε ότι το να βρω έναν γιατρό ή ένα ίδρυμα, για να δουλέψω την ψυχική μου υγεία, ήταν εξίσου σημαντικό. Από τη στιγμή που δεν είχα ακραία καταθλιπτικά επεισόδια, άγχος ή οτιδήποτε που να με καταβάλλει, η ψυχοθεραπεία δεν φαινόταν απαραίτητη.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Έπρεπε να γίνει κάτι πολύ τρανταχτό, όπως το να πληγώσω τη γυναίκα που υποτίθεται ότι αγαπούσα, για να σκεφτώ να κοιτάξω τη συναισθηματική και την ψυχική μου υγεία. Μέχρι τη στιγμή που βρέθηκα στην αίθουσα της ψυχοθεραπείας, δεν είχα ιδέα γιατί δυσκολευόμουν τόσο στις σχέσεις. Φαίνεται τόσο προφανές, σχεδόν κλισέ, όταν το σκέφτομαι εκ των υστέρων: ήμουν ακόμα σε σχέση με τη μητέρα μου.

Αλλά η γνώση αυτή δεν ήταν αρκετή για να αλλάξω. Ακόμη και όταν γνωρίζουμε διανοητικά ότι μια πεποίθηση δεν μας εξυπηρετεί, εξακολουθούμε να προσκολλόμαστε σε αυτή συναισθηματικά. Έτσι, από εκεί και έπειτα, ακολούθησα πολλές διαφορετικές θεραπείες. Δεν ξέρω αν είναι υπερβολή να πω ότι μου έσωσαν τη ζωή, πάντως σίγουρα μου χάρισαν πίσω τη ζωή μου. Χωρίς αυτές, θα συνέχιζα να δυσκολεύομαι, να ραγίζω καρδιές και να καταστρέφω σχέσεις μέχρι να πεθάνω, πιστεύοντας ότι αν είχα καταφέρει να βρω το σωστό πρόσωπο, όλα θα ήταν μια χαρά.

Γι’ αυτό και γράφω αυτό το άρθρο, όχι ως παθιασμένος ψυχοθεραπευτής, αλλά ως ένας ευγνώμων ασθενής που δημιούργησε το δικό του πρόγραμμα θεραπείας, μετά από πολλή έρευνα: Η κουλτούρα μας θα πρέπει να μας επιβάλλει να παίρνουμε την ψυχολογική και συναισθηματική μας υγεία εξίσου σοβαρά με τη σωματική. Δυστυχώς, εκτός από το ότι τα τραύματα που δυσκολεύουν -και μερικές φορές καταστρέφουν- τη ζωή μας ξεκινούν πολύ προτού πάμε σχολείο, το γεγονός ότι η κοινωνία και οι θεσμοί αγνοούν τη σημασία τους, συμβάλλει στη δημιουργία τους.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

VICE Video: Οι Γονείς που Ανησυχούν για το Αντιεμβολιαστικό Ρεύμα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.


Ας πάμε μπροστά μερικά χρόνια τώρα, μετά από πολλή ψυχοθεραπεία. Είμαι καλύτερα. Η ζωή είναι καλύτερη και είμαι έτοιμος να φέρω ένα άλλο πλάσμα στον κόσμο. Είμαι στο νοσοκομείο με τη γυναίκα μου: Ο γιος μας γεννιέται με λίγο πυρετό, οπότε τον μεταφέρουν στη μονάδα εντατικής θεραπείας για νεογνά, για να εξεταστεί για δύο ημέρες, όπως επιβάλλει το πρωτόκολλο. Περίπου μια ώρα μετά τη γέννησή του, καθώς ο γιατρός βγάζει μια μακριά βελόνα και ετοιμάζεται να την καρφώσει στη σπονδυλική στήλη του γιου μου -μια διαδικασία που είναι οδυνηρή ακόμη και για έναν ενήλικα-, ρωτώ αν αυτή η επεμβατική διαδικασία είναι απολύτως απαραίτητη. «Μην ανησυχείτε», λέει ο γιατρός, αισθανόμενος την ανησυχία μου. «Δεν θα το θυμάται».

Έτσι ερχόμαστε στον κόσμο: φροντίζουμε τη σωματική μας υγεία, όχι όμως και την ψυχική. Το γεγονός ότι τα μωρά δεν θυμούνται τι συμβαίνει γύρω τους είναι ακριβώς ο λόγος που πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τον ψυχισμό τους. Αν καταλάβαιναν τι γίνεται, αυτές οι καταστάσεις θα ήταν λιγότερο τραυματικές. Αλλά στην περίπτωση του γιου μου, καθώς δεν αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει, το μόνο που καταλαβαίνει είναι ότι εξήλθε με πόνο από έναν κόσμο - τον μοναδικό κόσμο που γνώριζε, έναν κόσμο σύνδεσης και ένωσης- και ήρθε σε έναν κόσμο που περιλαμβάνει κυρίως αποσύνδεση, εξάντληση και πόνο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Το μήνυμα: Είναι επικίνδυνα εδώ. Φυσικά και δεν θα θυμάται το παιδί μου ότι το κάρφωσαν στην πλάτη αμέσως μετά τη γέννησή του, αλλά το νευρικό του σύστημα θα το θυμάται.

Όταν μου έγινε διάγνωση, δεν βιάστηκα να ξεκινήσω ψυχοθεραπεία. Το αρνούμουν για πολύ καιρό. Συναντήθηκα μάλιστα με έναν κορυφαίο γενετιστή που έκανε έρευνα πάνω στη μονογαμία, τον Hasse Walum, ελπίζοντας ότι θα διαφωνούσε και θα μου έλεγε ότι η απιστία ήταν στη φύση μου: συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις έρευνες, η απιστία οφείλεται στην έλλειψη ενός γονιδίου που κωδικοποιεί έναν υποδοχέα βασοπρεσίνης. Αλλά δεν μου έδωσε την απαλλαγή από την ψυχοθεραπεία, στην οποία ήλπιζα. Παρόλο που γεννιόμαστε με συγκεκριμένες προδιαθέσεις και αντοχές, μου εξήγησε ότι υπάρχει πολύ περισσότερη πλαστικότητα στη φύση μας, από όσο συνειδητοποιούμε: «Δεν έχουμε βρει τίποτα που να είναι εντελώς γενετικό», λέει. «Ακόμη και για τις σοβαρές παθήσεις, όπως ο αυτισμός και η σχιζοφρένεια ή για πράγματα όπως η νοημοσύνη. Εξακολουθούν να εμπλέκονται και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Επομένως, μπορείς να αλλάξεις τα πράγματα».

Η ασφάλισή μου δεν κάλυπτε τίποτα από αυτά - και εδώ βρίσκεται το θεσμικό πρόβλημα: Η συναισθηματική θεραπεία είναι προνόμιο των πλουσίων.

Το ερώτημα, λοιπόν, που παραμένει είναι το εξής: Πώς αλλάζουμε τα πράγματα; Δεν πιστεύω ότι η απάντηση είναι η ψυχοθεραπεία στη σημερινή της μορφή. Από τη μία πλευρά, υπάρχουν γιατροί που συνταγογραφούν κατά βούληση φάρμακα όχι μόνο σε ενήλικες, αλλά και σε παιδιά (ένα στα 13 παιδιά στις ΗΠΑ παίρνει ψυχοφάρμακα, σύμφωνα με μια ανάλυση της Εθνικής Έρευνας Μέσω Ερωτηματολογίου για την Υγεία). Από την άλλη, υπάρχουν αμέτρητοι ψυχοθεραπευτές που χρεώνουν αρκετά χρήματα την ώρα για μια εβδομαδιαία συναισθηματική συνομιλία, χωρίς τελικό αποτέλεσμα. Επίσης, οι επικριτές συχνά λένε ότι η αποτελεσματικότητα διάφορων τεχνικών, από την ψυχανάλυση έως τη μέθοδο EMDR (στην οποία οι κινήσεις των ματιών, οι ήχοι και οι αισθήσεις χρησιμοποιούνται ως μονοπάτια προς στον εγκέφαλο), δεν έχει αποδειχθεί. Αλλά μόνο και μόνο επειδή δεν ξέρουμε πώς να θεραπεύσουμε σωστά το μυαλό, δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να το θεραπεύσουμε καθόλου.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Στην περίπτωσή μου, αυτό που λειτούργησε ήταν ένας συνδυασμός πραγμάτων: περιστασιακά τρία έως πέντε ημερήσια εργαστήρια επούλωσης τραυμάτων που υποστηρίζονταν από έναν συνδυασμό εβδομαδιαίας ομαδικής θεραπείας, μη θεραπευτική ομιλία (το μεγαλύτερο μέρος της οποίας δουλεύει πάνω σε συναισθήματα και όχι σε σκέψεις) και διανοητικά εργαλεία που χρησιμοποιούσα στο σπίτι, όταν υποτροπίαζα και επέστρεφα σε παλιές πεποιθήσεις και συμπεριφορές.

Αλλά είμαι τυχερός. Είχα πάρει μια προκαταβολή για μια δουλειά, οπότε είχα χρήματα για όλα αυτά. Η ασφάλισή μου δεν κάλυπτε τίποτα από αυτά - και εδώ βρίσκεται το θεσμικό πρόβλημα: Η συναισθηματική θεραπεία είναι προνόμιο των πλουσίων.

Έτσι, καθώς οι επιστήμονες ξοδεύουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για να θεραπεύσουν τον καρκίνο και να επεκτείνουν την ανθρώπινη ζωή, ποιος θα δουλέψει εξίσου σκληρά και με το ίδιο σθένος, για να θεραπεύσει την ψυχή μας; Άλλωστε, ποιο το νόημα να είσαι ζωντανός για έναν επιπλέον αιώνα, αν απλώς συσσωρεύεις όλο και μεγαλύτερο φορτίο, μέχρι να λυγίσεις υπό το βάρος του παρελθόντος σου -ή της άρνησής του– και να μην μπορείς να κουνηθείς;

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Tonic US.

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

«Είσαι Προδότης της Τάξης σου»: Η Ζωή μου ως Μέλος της ΚΝΕ

Αντλία Βενζίνης, Κρεμάστρα, Βέσπα - Κάποιοι στην Ελλάδα «Χτυπάνε» Tattoo Αγαπημένα τους Αντικείμενα

Σεξ στις Ελληνικές Φυλακές: Εκεί που το Φύλο Είναι Απλώς μια Κοινωνική Κατασκευή

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.