Πόθεν Έσχες, Κλάιν Μάιν: Κάποιοι Βουλευτές Δεν Μπαίνουν Καν στον Κόπο να σε Σεβαστούν

Ζούμε σε μια χρονική περίοδο όπου εκατομμύρια πολίτες καλούνται να πληρώσουν δυσανάλογα μεγάλους φόρους προς το κράτος, που λόγω της οικονομικής κρίσης προσπαθεί να αυξήσει τα έσοδά του, αφενός για να πληρώσει το υψηλό δημόσιο χρέος, αφετέρου για να καλύψει τις υπηρεσίες που έχει αναλάβει να προσφέρει στους πολίτες, όπως η εκπαίδευση και το σύστημα υγείας. Όλα αυτά συμβαίνουν σε μια εποχή όπου το πολιτικό σύστημα περνάει μια βαθιά κρίση αξιοπιστίας, αφού η κακοδιαχείριση των οικονομικών των δημοσίων ταμείων επί σειρά ετών έχει κάνει πολλούς πολίτες να μην εμπιστεύονται μεγάλη μερίδα του πολιτικού προσωπικού της χώρας. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, θα περίμενε κανείς ότι οι Έλληνες βουλευτές θα ήταν ιδιαίτερα προσεκτικοί όσον αφορά τη διαφάνεια των οικονομικών τους, κάτι το οποίο θα ενίσχυε την εμπιστοσύνη των πολιτών, αφενός απέναντι στους θεσμούς αφετέρου στα πρόσωπα που τους υπηρετούν. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να συμβαίνει ή τουλάχιστον αυτό καταλαβαίνουμε εμείς από τον τρόπο που μεγάλη μερίδα των Ελλήνων βουλευτών αντιμετωπίζει το θέμα της κατάθεσης του πόθεν έσχες τους.

Όμως, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Οι βουλευτές, όπως και άλλα σημαίνοντα πρόσωπα με σημαντικές θέσεις στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, όπως ο πρωθυπουργός, οι υπουργοί και οι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων, είναι υποχρεωμένοι να καταθέτουν δήλωση πόθεν έσχες, όπου οφείλουν να αναφέρουν τα περιουσιακά τους στοιχεία, όπως καταθέσεις και ακίνητα, τις επιχειρήσεις τους, τις βουλευτικές αποζημιώσεις τους, καθώς και τα χρέη τους προς τις τράπεζες και το ελληνικό δημόσιο. Ο λόγος που υπάρχει το πόθεν έσχες είναι προφανής: να επικρατεί διαφάνεια ως προς τις πηγές βιοπορισμού και πλουτισμού των πολιτικών προσώπων, ώστε οι πολίτες αφενός να κρίνουν ποιους θέλουν να στηρίξουν πολιτικά, αφετέρου να αποκτήσουν ένα ελάχιστο δείγμα εμπιστοσύνης προς τους ανθρώπους που τους διοικούν.

Παρά τη σημασία του πόθεν έσχες, οι περισσότεροι βουλευτές δεν φαίνεται να το παίρνουν πολύ στα σοβαρά. Σύμφωνα με στοιχεία του vouliwatch.gr, το 25% των εκλεγμένων του ελληνικού κοινοβουλίου έχει καταθέσει ελλιπή ή «ελαττωματικά» πόθεν έσχες για το 2015 (πρόκειται για τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν τον Δεκέμβριο του 2017). Αν και το ποσοστό των ελλιπών ή «ελαττωματικών» δηλώσεων για τα έτη 2013-14 ήταν πολύ υψηλότερο και ανερχόταν στο 57,1%, ο αριθμός όσων δεν συμμορφώνονται με τις διατάξεις για το πόθεν έσχες παραμένει προβληματικός, μιας που 74 από τους 300 εκλεγμένους της Βουλής δεν έχει δηλώσει σωστά τα περιουσιακά του στοιχεία.

Σύμφωνα με τη λίστα που υπάρχει στη διάθεση του VICE από το vouliwatch.gr σχετικά με τους βουλευτές που δεν συμμορφώνονται στις διατάξεις για το πόθεν έσχες, οι παραλείψεις αφορούν κυρίως τη μη αναφορά καταθέσεων ή αξίας ακινήτου, καθώς και στη μη συμπλήρωση της περιουσιακής κατάστασης του ή της συζύγου, όπως οφείλουν να κάνουν οι παντρεμένοι βουλευτές.

Το ζήτημα που εγείρεται είναι τι προβλέπεται και τι πραγματικά συμβαίνει, όταν οι βουλευτές δεν συμμορφώνονται με τις διατάξεις του πόθεν έσχες, κάτι που ενισχύει την αδιαφάνεια γύρω από τα οικονομικά πολιτικών προσώπων και την απαξίωση της πολιτικής στα μάτια των πολιτών. «Οι κυρώσεις που προβλέπονται, είτε για μη κατάθεση είτε για κατάθεση ελλιπούς πόθεν έσχες, είναι αρκετά αυστηρές», λέει στο VICE ο Στέφανος Λουκόπουλος, εκτελεστικός διευθυντής του VouliWatch. «Πιο συγκεκριμένα, το άρθρο 6 του νόμου 3213/2003 προβλέπει μέχρι και φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών, σε συνδυασμό με χρηματική ποινή από 10.000 έως και 500.000 ευρώ. Τα ποσά των προστίμων, αλλά και τα χρόνια κάθειρξης προφανώς καθορίζονται ανάλογα με την αξία της αποκρυπτόμενης περιουσίας. Σε περιπτώσεις αμέλειας, ο νόμος προβλέπει χρηματική ποινή από 10.000 έως 100.000 ευρώ. Βέβαια, εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι το δικαστικό συμβούλιο ή το δικαστήριο, εκτιμώντας ελεύθερα όλες τις περιστάσεις, μπορεί να κρίνει τις πράξεις αυτές ατιμώρητες».

Πέρα από τις αυστηρές ποινικές διατάξεις για τη μη ή ελαττωματική κατάθεση πόθεν έσχες, όλες οι δηλώσεις πόθεν έσχες, τόσο των βουλευτών, όπως και των υπόλοιπων υπόχρεων, ελέγχονται από την Επιτροπή Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης, η οποία απαρτίζεται από τον/την Πρόεδρο της Ειδικής Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας, έναν Αρεοπαγίτη, έναν Σύμβουλο της Επικρατείας, έναν Σύμβουλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, τον Συνήγορο του Πολίτη, τον Υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, τον Πρόεδρο της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης, έναν βουλευτή της μεγαλύτερης σε δύναμη κοινοβουλευτικής ομάδας που μετέχει στην κυβέρνηση και ένα βουλευτή της μεγαλύτερης σε δύναμη κοινοβουλευτικής ομάδας που δεν μετέχει στην κυβέρνηση. «Η συγκεκριμένη επιτροπή όχι μόνο μπορεί να ζητήσει την επανακατάθεση προβληματικών πόθεν έσχες, αλλά έχει και τη δυνατότητα να επιβάλλει είτε διοικητικές κυρώσεις, είτε να διαβιβάσει την υπόθεση στον αρμόδιο εισαγγελέα, σε περίπτωση διαπίστωσης τέλεσης ποινικών αδικημάτων», συμπληρώνει ο κ. Λουκόπουλος.

Το παραπάνω νομοθετικό πλαίσιο δεν φαίνεται να πετυχαίνει τη διαφάνεια που απαιτείται στις δηλώσεις πόθεν έσχες, αφού όχι μόνο πολλοί από τους τελευταίους δεν συμπληρώνουν σωστά τα περιουσιακά τους στοιχεία, αλλά ελάχιστες από τις παραβάσεις των βουλευτών διερευνώνται περαιτέρω. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση πεπραγμένων της Επιτροπής Ελέγχου για τον τακτικό έλεγχο των πόθεν έσχες για το έτος 2016 (χρήση 2015), έπειτα από καταγγελίες εξετάστηκαν μόλις 21 υποθέσεις «προβληματικών» πόθεν έσχες. Από αυτές, μόλις επτά διαβιβάστηκαν στον αρμόδιο εισαγγελέα για διερεύνηση τέλεσης των αδικημάτων της μη υποβολής ή της υποβολής ανακριβούς ή ελλιπούς πόθεν έσχες, με τις υπόλοιπες 14 να μπαίνουν στο αρχείο.

VICE Video: Το VICE Συναντά τον Γιάνη

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ το VouliWatch απευθύνθηκε ήδη από το 2017 στην Επιτροπή Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης για το γεγονός ότι πάνω από τους μισούς βουλευτές είχαν καταθέσει λανθασμένα ή ελλιπή στοιχεία στις δηλώσεις πόθεν έσχες τους, η εν λόγω επιτροπή δεν έστειλε καμιά απολύτως απάντηση. Ακόμη, το VouliwWatch έκανε φέτος καταγγελία σχετικά με το ζήτημα των ελαττωματικών δηλώσεων πόθεν έσχες, ωστόσο και πάλι, τουλάχιστον μέχρι τώρα, η αρμόδια επιτροπή δεν έχει δώσει κάποια απάντηση.

Όσον αφορά τις παραβάσεις των δηλώσεων για το 2015, είναι χαρακτηριστικό ότι διατρέχουν όλο το φάσμα του πολιτικού συστήματος. Με εξαίρεση το ΚΚΕ, οι βουλευτές του οποίου ήταν καθόλα νομοταγείς στις δηλώσεις τους, όλα τα άλλα κόμματα παρουσίασαν προβληματικά πόθεν έσχες. Συγκεκριμένα, υψηλότερο ποσοστό σημειώνει η Δημοκρατική Συμπαράταξη, με τα ελαττωματικά ή ελλιπή πόθεν έσχες να φτάνουν το 36,8%. Ακολουθεί η Νέα Δημοκρατία με 35%, η Ένωση Κεντρώων με 33,3%, η Χρυσή Αυγή με 23,8%, ο ΣΥΡΙΖΑ με 22,5%, οι ΑΝΕΛ με 18,8% και τελευταίο το Ποτάμι με 15,3%.

Εδώ θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι δύο βουλευτές της Χρυσής Αυγής, ο Αρτέμης Ματθαιόπουλος και ο Γιώργος Γαλέος, δεν μπήκαν καν στον κόπο να υποβάλουν πόθεν έσχες, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι δεν σέβονται ούτε τη διαφάνεια, ούτε τους πολίτες.

Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι ένας στους τέσσερις βουλευτές συνεχίζει να μη συμμορφώνεται στους κανόνες που ρυθμίζουν ένα τόσο ευαίσθητο θέμα διαφάνειας στη δημόσια ζωή δημιουργεί εύλογα ερωτήματα ως προς το αν ο πολίτης αφενός μπορεί να εμπιστευτεί την πολιτική τάξη της χώρας, αφετέρου αν ο ίδιος θα αποφασίσει να συμμορφωθεί στη νομοθεσία, όταν κληθεί να δηλώσει τη δική του περιουσιακή κατάσταση, ειδικά στη σημερινή εποχή που η αληθής κατάθεση των οικονομικών στοιχείων σημαίνει υψηλή φορολογία. Ο Στέφανος Λουκόπουλος αναφέρει σχετικά: «Η διαφάνεια, είτε στον τρόπο λήψης αποφάσεων είτε στα οικονομικά ζητήματα αιρετών και κομμάτων, αποτελεί το βασικότερο συστατικό για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης απέναντι στους θεσμούς και το πολιτικό μας σύστημα. Με γνώμονα αυτό το σκεπτικό έχουμε κινηθεί ως VouliWatch τα τελευταία χρόνια, αναδεικνύοντας μια σειρά από ζητήματα μέσα από εκστρατείες, αλλά και παρεμβάσεις. Στόχος μας είναι να συμβάλλουμε στη βελτίωση των διαδικασιών και του νομικού πλαισίου ασκώντας πίεση, αλλά και αναδεικνύοντας συγκεκριμένα ζητήματα. Να γιατί είμαστε εδώ και έχουμε αναδείξει την αναγκαιότητα πλήρους διαφάνειας στην υποβολή - δημοσίευση των πόθεν έσχες. Ο πολίτης πρέπει να διακατέχεται από την αίσθηση ότι τίποτα δεν γίνεται εν κρυπτώ και πως ανά πάσα στιγμή μπορεί να ελέγχει το πολιτικό προσωπικό».

Περισσότερα από το VICE

Ο Ελληνοκαναδός που Ψάχνει Εκτάσεις για Φαρμακευτική Κάνναβη στη Χώρα μας

Τα Όνειρα Αυτής της Κολυμβήτριας-Πρόσφυγα Δεν Σταμάτησαν στην Ελλάδα

Η Στεφανία Γουλιώτη Θεωρεί ότι το Pride Γίνεται με Λάθος Τρόπο