Το «Have a Nice Day» Είναι το Κινέζικο Γκανγκστερικό Animation που Κάνει τον Ταραντίνο να Ζηλέψει

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US

Μια σακούλα γεμάτη λεφτά σκορπίζει το χάος σε μια μικρή πόλη της νότιας Κίνας στο Have a Nice Day, ένα άγριο, indie animation, το οποίο ο σκηνοθέτης Liu Jian σχεδίαζε και μετέτρεπε σε animation καρέ-καρέ, επί τρία χρόνια. Το νεονουάρ θρίλερ ξεγλίστρησε από τον αυστηρό μηχανισμό λογοκρισίας της Κίνας και προσφέρει μια τιμωρητική ματιά στη ζοφερή οικονομική κατάσταση έξω από το Instagram-friendly τοπίο του Πεκίνου και της Σαγκάης.

Το δράμα ξεκινάει, όταν ο Xiao Zhang, ο οδηγός ενός επίδοξου Don Corleone ονόματι Θείος Liu, βάζει το μαχαίρι στον λαιμό του συνεργάτη του. Φεύγει με το αυτοκίνητο, έχοντας ένα εκατομμύριο γουάν (περίπου 131.000 ευρώ) και ζητάει από την αρραβωνιαστικιά του να το σκάσουν μαζί στην Κορέα, για να διορθώσει την αποτυχημένη πλαστική χειρουργική της επέμβαση. Το μόνο εμπόδιο στον δρόμο τους είναι ο πανούργος, οπορτουνιστής εφευρέτης, Το Κίτρινο Μάτι, ο χασάπης-δολοφόνος του Θείου Liu, Skinny και η απληστία κάθε οικονομικά κατατρεγμένου αστού που συναντάει ο Xiao. Το ταξίδι της σακούλας ξεδιπλώνεται σε μια σειρά από σεκάνς που θυμίζουν Pulp Fiction και απεικονίζουν τις ζωές των χαρακτήρων –οι οποίοι συνήθως μιλάνε για το πόσο άθλια είναι η ζωή τους, για την προσωπική τους φιλοσοφία ή τον Steve Jobs– λίγο προτού καταπλακωθούν από τα συντρίμμια του βασικού σεναρίου.

Το στιλ του Jian έχει τις ρίζες του στην εκπαίδευσή του ως ζωγράφος στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Ναντσίνγκ. Σε κάποια σημεία, παρακολουθώντας την ταινία αισθάνεσαι ότι βλέπεις σειρά έργων τέχνης σε κάποια γκαλερί. Τα πλάνα μένουν σταθερά σε μια στατική εικόνα για περίπου δέκα δευτερόλεπτα κάθε φορά, δείχνοντας τις λεπτομέρειες ενός κομματιού κρέατος που κρέμεται, ενός κισσού που κατασπαράζει ένα ερείπιο και μανιακών χαμόγελων, ζωγραφισμένων σε έναν τοίχο. Αυτές οι σκηνές είναι μια ανάσα ανάμεσα στις εκρήξεις θανατηφόρας δράσης και παρουσιάζουν τον κόσμο μέσα στον οποίο δίνει τον αγώνα του ο κάθε χαρακτήρας. Η ίδια η πόλη πρωταγωνιστεί εξίσου με τους ανθρώπους που την κατοικούν. Το τρομερό soundtrack των Shanghai Restoration Project δίνει ζωντάνια σε αυτές τις παύσεις, συνδυάζοντας παραδοσιακά κινεζικά όργανα με hip hop, electronica και trance.

Όπως όλες οι κινεζικές ταινίες, το Have a Nice Day έπρεπε να λάβει έγκριση από την Κρατική Υπηρεσία Ραδιοφώνου Κινηματογράφου και Τηλεόρασης. Σύμφωνα με τον Κινέζο παραγωγό κινηματογραφικών ταινιών Robert Cain, αυτό σημαίνει ότι μια επιτροπή 30 ατόμων αξιολογεί το περιεχόμενο με βάση την «κομφουκιανή ηθική, την πολιτική σταθερότητα και την κοινωνική αρμονία». Θέματα όπως το σεξ, η βία, η θρησκεία, ο τζόγος, το αλκοόλ και «οποιαδήποτε υπόνοια κριτικής του κομμουνιστικού κόμματος, της ηγεσίας του και της νομιμότητάς του», πρέπει να εξαλείφονται από το σενάριο, για να δοθεί έγκριση.

«Συχνά κάνω πλάκα με φίλους που μου ζητάνε να κοιτάξω τα σενάριά τους, λέγοντάς τους ότι, σύμφωνα με την κυβέρνηση, τίποτα κακό ή ανατρεπτικό δεν γίνεται στη σύγχρονη κομμουνιστική ουτοπία της Κίνας», συνεχίζει ο Cain. «Αν θέλεις να εξερευνήσεις πιο πικάντικα θέματα, πρέπει να το κάνεις σε άλλο μέρος ή σε ορισμένες περιπτώσεις, να τα τοποθετήσεις στο παρελθόν».

Με αυτούς τους περιορισμούς, είναι ευκολότερο να γυριστούν προπαγανδιστικές ταινίες, όπως το παράλογο Gong Shou Dao του δισεκατομμυριούχου ιδρυτή της Alibaba, Jack Ma και όχι μια εξαγνιστική ιστορία που αναγνωρίζει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονοι Κινέζοι. Στο Have a Nice Day πρωταγωνιστούν αιμοβόροι γκάνγκστερ, αποτυχημένοι επιχειρηματίες και μια γυναίκα που θέλει να δραπετεύσει από την Κίνα, για να διορθώσει την πλαστική της στην Κορέα – και αυτή είναι η διορθωμένη εκδοχή, μετά τις αλλαγές που πέρασαν οι λογοκριτές στο σενάριο, όπως λέει ο Liu.

Ο Liu κρύβει την κριτική του στην ποίηση, τη μεταφορά και τη λεπτότητα, όμως αφήνει πολλές ενδείξεις για όποιον θέλει να κάνει μια προσεκτικότερη ανάγνωση. Κάνει αναφορά στην Ανάσταση του Tolstoy, προτού ακόμα ξεκινήσει η ταινία, περιγράφοντας μια γη «παραμορφωμένη» από τους πυλώνες της βιομηχανοποίησης, όπως τους ασφαλτοστρωμένους δρόμους, τα κονιοποιημένα δάση και το νέφος. Μιλήσαμε μαζί του για το πώς έκανε την ταινία και πώς διατήρησε τις ιδέες του ανέπαφες.

VICE: Κανείς δεν φαίνεται να έχει μια όμορφη μέρα σε αυτήν την ταινία, πες μου, λοιπόν, πώς κατέληξες σε αυτόν τον τίτλο και ποια είναι η σημασία του;
Liu Jian: Το «Have a nice day» είναι μια έκφραση που δίνει μια αίσθηση αισιοδοξίας. Όσον αφορά την ίδια την ιστορία, ο τίτλος λειτουργεί ως μια έντονη αντίθεση. Επίσης, είναι ειρωνικός, δεδομένου ότι κανείς στην ταινία δεν έχει μια όμορφη μέρα, ούτε κατά προσέγγιση. Πίσω, όμως, από την ιστορία, αυτό που ήθελα να εκφράσω είναι η αγάπη για τη ζωή. Το απόσπασμα από τον Tolstoy στους τίτλους αρχής και τέλους μεταφέρουν αυτήν την αίσθηση. Μπορεί να είναι χάλια ο κόσμος, όμως η ζωή αξίζει ακόμα την αγάπη μας.

Μίλησέ μου για τη διαδικασία της μετατροπής σε animation – από το storyboarding μέχρι τις τελευταίες πινελιές.
Το Have a Nice Day είναι ένα παραδοσιακό 2D animation, σχεδιασμένο με το χέρι. Επίσης, χρησιμοποιήσαμε Photoshop, After Effects και πολλά ακόμη γενικά λογισμικά.

Κάναμε μεγάλη έρευνα, για να βρούμε τις τοποθεσίες. Βγάλαμε πολλές φωτογραφίες. Βάσει αυτών των φωτογραφιών, σχεδιάσαμε το τοπίο του animation. Αυτό το κάναμε ακόμη και για την απόδοση των χαρακτήρων: Όταν υπήρχε κάποια δράση –όπως μία μπουνιά-, τραβούσαμε φωτογραφίες και τη σχεδιάζαμε με βάση τις εικόνες.

Το αγαπημένο μου καλλιτεχνικό ύφος, το οποίο είναι και η καλλιτεχνική μου φιλοσοφία, είναι πολύ απλό. Σε αυτήν την ταινία, χρησιμοποιώ μικρές δράσεις και λεπτές κινήσεις για τους χαρακτήρες, έτσι ώστε να αποτυπώσω τα συναισθήματά τους, τα οποία, σε συνδυασμό με τα ζωντανά τοπία και τους εσωτερικούς χώρους στους οποίους υπάρχουν οι χαρακτήρες, αποτελούν την ποιητική και κατά μία έννοια, θλιβερή και μελαγχολική αισθητική φιλοσοφία της ταινίας. Στα δικά μου μάτια, αυτή η ταινία συνολικά μπορεί να θεωρηθεί ένας πίνακας ζωγραφικής τοπίου, ο οποίος αναπαριστά τη σύγχρονη Κίνα.

Γιατί έκανες σχεδόν αποκλειστικά μόνος σου το animation του Have a Nice Day;
Δεν υπάρχει σύντομος δρόμος, όταν γυρίζεις ταινίες animation. Οι εικόνες πρέπει να σχεδιαστούν μία προς μία.

Από πού εμπνεύστηκες τους χαρακτήρες και την ιστορία;
Ζω στην Κίνα και ήθελα να παρουσιάσω μια εικόνα της σύγχρονης Κίνας με την ταινία μου.

Το Have a Nice Day είναι animation, όμως είναι εμποτισμένο με τη φιλοσοφία του ρεαλισμού. Η ταινία παρουσιάζει μια αστική ιστορία που λαμβάνει χώρα στις παρυφές μιας κινεζικής πόλης. Υπάρχουν τόσες αβεβαιότητες και δυνατότητες που μπορεί να φανταστεί κανείς σε μια τέτοια δυναμική και έναν τόσο ζωντανό χώρο, όπως οι παραμεθόριες περιοχές της πόλης. Αυτό που κάποιοι μπορεί να αποκαλούσαν σουρεαλισμό είναι συχνά η πραγματικότητα σε αυτά τα μέρη και αυτό από μόνο του είναι κάτι που με γοητεύει. Λατρεύω να παρατηρώ και να αναστοχάζομαι τον τρόπο που ζουν εκεί οι άνθρωποι, τον τρόπο που σκέφτονται και που λειτουργούν. Τα πολιτισμικά τοπία των παρυφών της πόλης και των ανθρώπων που ζουν εκεί είναι από τις βασικές πηγές έμπνευσης για τη δουλειά μου.

Ταυτόχρονα, η συνύπαρξη ρεαλισμού και συμβολισμού τονίζει τη φαντασία και τον παραλογισμό αυτών των χαρακτήρων και των ιστοριών τους. Στη σύγχρονη Κίνα, ο μαγικός ρεαλισμός υπάρχει γύρω μας σχεδόν καθημερινά. Η ζωή, κάποιες φορές, θυμίζει σουρεαλιστική κωμωδία, γεμάτη με χαρά και αυτό-παράλυση.

Το Have a Nice Day είναι μια ταινία ανσάμπλ, στην οποία κανένας χαρακτήρας δεν είναι ο βασικός πρωταγωνιστής – εκτός και αν πούμε ότι η σακούλα με τα λεφτά είναι ο κεντρικός πρωταγωνιστής. Η ταινία διαδραματίζεται σε μια κωμόπολη έξω από μια μικρή πόλη της νότιας Κίνας και οι τάσεις της ταχύτατης αστικοποίησης και του εκβιομηχανισμού στη χώρα αλλάζουν μια τέτοια μικρή πόλη, τόσο με εμφανείς όσο και με συγκαλυμμένους τρόπους. Με γοητεύουν όλες αυτές οι αλλαγές και οι άνθρωποι των οποίων η ζωή επηρεάζεται από αυτές τις δυναμικές. Ο βασικός μου στόχος είναι να μείνω κοντά τους, να παρατηρήσω τις ζωές διαφορετικών ομάδων ανθρώπων, να ακούσω τις φωνές τους και έπειτα να μπορώ να μοιραστώ τις ιστορίες τους μέσω του κινηματογράφου – δείχνοντας τη χαρά τους, τον θυμό τους, τη θλίψη τους, αλλά και την ελπίδα τους.

Πώς επηρέασαν οι πολιτικές λογοκρισίας της Κίνας την παραγωγή και τη διανομή της ταινίας;
Μετά την ολοκλήρωση της παραγωγής, όλες οι ταινίες στην Κίνα περνούν από επίσημη λογοκρισία. Μας ενημερώνουν για οτιδήποτε χρειάζεται να αλλάξει. Οι αλλαγές στο τελευταίο κομμάτι της ταινίας ήταν αναπόφευκτες και ως εκ τούτου, το περιεχόμενό τους αναπροσαρμόστηκε. Μόνο όταν έγινε αυτό, μας δόθηκε άδεια για τη δημόσια διανομή της ταινίας. Όμως οι παραγωγοί ήταν υπεύθυνοι ως προς αυτό, ειλικρινά, δεν ξέρω πολλά για το θέμα. Όσον αφορά εμένα τον ίδιο, ήταν πολύ σημαντικό που είδα την ταινία μου στη μεγάλη οθόνη, επειδή τη δημιούργησα ακριβώς για αυτό.

Έχεις κάποια ιδέα για τα επόμενα project με τα οποία θέλεις να ασχοληθείς; Θα κάνεις πάλι μόνος σου το animation για την επόμενη ταινία σου;
Η επόμενη ταινία μου είναι μια ιστορία ενηλικίωσης για μια ομάδα φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών, στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και θα είναι και πάλι παραδοσιακό animation, σχεδιασμένο με το χέρι. Ελπίζω να έχω μια μικρή ομάδα, όμως είναι πολύ δύσκολο να συμβεί αυτό, οπότε είμαι προετοιμασμένος για το ενδεχόμενο να χρειαστεί να τα κάνω και πάλι όλα μόνος μου.

Για περισσότερες πληροφορίες για τις προβολές της ταινίας επισκεφτείτε την επίσημη ιστοσελίδα.

Περισσότερα από το VICE

Κι Όμως η Γυναίκα που Πουλούσε τη Ναζιστική Παιδική Στολή Είναι Κατά των Ναζί

«Ήθελα να Αυτοκτονήσω» - Γυναίκες Μοιράζονται τις Τρομακτικές τους Ιστορίες για τις Παράνομες Εκτρώσεις τους

Πώς ένα Tμήμα Περίπου 90 Μέτρων του Τείχους του Βερολίνου Έμεινε Κρυφό για Περίπου Δύο Δεκαετίες