Ένας Διευθυντής Τράπεζας Θυμάται την Τρέλα των Capital Controls

Τα ξημερώματα της 29ης Ιουνίου 2015, σαν σήμερα, δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης η πράξη νομοθετικού περιεχομένου για την επιβολή των capital controls. Επιβλήθηκε ως ημερήσιο όριο αναλήψεων από τις τράπεζες τα 60 ευρώ. Δύο μέρες νωρίτερα, αργά το βράδυ της Παρασκευής 26 Ιουνίου, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε προκηρύξει το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου. Ήταν η κορύφωση μιας γκραν-γκιονόλ εξάμηνης περιόδου διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης με τους δανειστές: καταθέτες είχαν αποσύρει κεφάλαια δισεκατομμυρίων είτε στο εξωτερικό είτε κάτω από το στρώμα τους, ενώ κάποια στιγμή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να διατηρήσει σταθερό το όριο της χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να μείνουν από ρευστό.

Μετά την επιβολή των capital controls και για τρεις εβδομάδες, μόνο ορισμένα καταστήματα είχαν παραμείνει ανοιχτά - η τραπεζική αργία διήρκεσε έως τις 20 Ιουλίου. Η εικόνα έξω από τις τράπεζες ήταν απογοητευτική. Το ίδιο χαμένα με τους πολίτες, τα είχαν οι τραπεζικοί υπάλληλοι. Ένας εξ αυτών, διευθυντής τότε σε μεγάλο υποκατάστημα στην Αθήνα, μίλησε στο VICE. Ζήτησε να μη δημοσιευθούν τα στοιχεία του, τα οποία βρίσκονται στη διάθεσή του υπογράφοντα. Η μαρτυρία του «από μέσα» είναι αποκαλυπτική και φωτίζει, με την ψυχραιμία της χρονικής απόστασης, εκείνα τα κρίσιμα 24ωρα.

Εμείς τότε, ως τράπεζα, μπορούσαμε να στείλουμε χρήματα στο εξωτερικό μέσω αμοιβαίων κεφαλαίων. Δίναμε στους πελάτες αυτήν τη λύση και την είχαν δεχτεί αρκετοί. Αποδείχθηκε καλή λύση –βέβαια εκ του αποτελέσματος δεν ζημιώθηκε κανένας– αν και δεν είχε αποδόσεις, αλλά τουλάχιστον εξασφάλιζε ότι θα βγάλεις χρήματα στο εξωτερικό με έμμεσο τρόπο.

Τη μέρα που ανακοινώθηκε το δημοψήφισμα, βρισκόμουν σε άδεια. Με ενημέρωσε ο περιφερειακός διευθυντής μου ότι πάμε σε τραπεζική αργία από Δευτέρα, που θα ήταν η πρώτη μου μέρα στη δουλειά. Ακόμα δεν ήξερε κανείς λεπτομέρειες. Πηγαίναμε ώρα με την ώρα. Θυμάμαι ότι επιστρέφοντας το Σαββατοκύριακο στην Αθήνα, σταμάτησα κάπου στο Γαλαξίδι για να βγάλω χρήματα. Το ΑΤΜ δεν είχε τίποτα και λέω, «ώπα, κάτι γίνεται».

Τη Δευτέρα πήγαμε πολύ νωρίτερα στο υποκατάστημα, κυρίως για να μπορέσουμε να ενημερωθούμε. Είχε ήδη κόσμο απ’ έξω, αλλά ούτε εμείς οι ίδιοι δεν γνωρίζαμε τι συνέβαινε. Είχαν ήδη φθάσει οι πρώτες οδηγίες από την κεντρική διεύθυνση - τι συναλλαγές μπορούσαμε να κάνουμε, να είμαστε προσεκτικοί κλπ. Εγώ ήμουν από αυτούς που κάθισε έξω από το κατάστημα, σαν πορτιέρης, μαζί με δυο-τρεις ακόμη, οπότε δεχόμασταν πάνω μας όλον τον κόσμο, που έπρεπε να μπει στην τράπεζα με αριθμό. Προσπαθούσα να τους εξηγήσω και να τους ηρεμήσω. Αυτό που θυμάμαι είναι ότι υπήρχε απορία σε όλους, αλλά γενικά ο κόσμος δεν ήταν εχθρικός ή επιθετικός. Σίγουρα υπήρξαν στιγμές έντασης, ειδικά τις πρώτες μέρες, αργότερα προσφέραμε νεράκια και ομπρέλες.

_VICE Video: _Οι «Θεοί» του Ολύμπου

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Στην αρχή δεν μπορούσε ο κόσμος να καταλάβει γιατί τους κρατούσαμε έξω. Αυτό γινόταν για την καλύτερη εξυπηρέτηση –σκεφτείτε έναν ταμία με 100 άτομα γύρω του- κι επίσης για λόγους ασφαλείας. Μπορούσε να γίνει γιουρούσι, οτιδήποτε. Μέχρι το μεσημέρι μπορούσαν να αλλάξουν οι οδηγίες που παίρναμε το πρωί. Ακόμη κι αυτοί που έβγαζαν τις οδηγίες, δεν μπορούσαν να τις αποτυπώσουν πλήρως, οπότε τις τροποποιούσαν κι έστελναν διορθωμένο κείμενο. Οι αλλαγές ήταν σημειωμένες με bold ή με κόκκινα γράμματα και προσπαθούσαμε να τις μεταφέρουμε στους συναδέλφους στα ταμεία και στην έκδοση καρτών.

Αυτό που δεν μπορούσαμε να διαχειριστούμε ήταν η έκδοση των καρτών ανάληψης. Πολλοί άνθρωποι κλήθηκαν να βγάλουν για πρώτη φορά, οι συνταξιούχοι και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία δεν ήταν εξοικειωμένοι. Υπήρχε άλλη αναμονή για κάρτες, άλλη για το ταμείο. Κάποιες ώρες μπλόκαραν τα μηχανήματα ή τέλειωναν οι πλαστικές κάρτες. Παίρναμε χειρόγραφες αιτήσεις και πηγαίναμε σε άλλα υποκαταστήματα που είχαν απόθεμα.

Από την τράπεζα φεύγαμε αργά και ορισμένες φορές χρειάστηκε να πάμε σε άλλα υποκαταστήματα, που ήταν μεν κλειστά αλλά τα ΑΤΜ λειτουργούσαν κι έπρεπε να τα ανεφοδιάσουμε. Περιμέναμε τη χρηματαποστολή, που δεν ξέραμε τι ώρα θα ‘ρθει. Δεν υπήρχε επιπλέον αστυνομική προστασία, διότι δεν υπήρχε κόσμος έξω από τις κλειστές τράπεζες. Λίγοι, ίσα που προλάβαιναν να δουν τι συνέβαινε πίσω από τα τζάμια και φώναζαν «ανοίξτε να πάρουμε τα χρήματά μας». Με την ασφάλεια της χρονικής απόστασης, μπορούμε να πούμε ότι το όριο ανάληψης των 60 ευρώ ανά μέρα είναι περισσότερο ψυχολογικό όριο. Δεν σημαίνει ότι ο καθένας μας κάνει κάθε μέρα ανάληψη 60 ευρώ.

Περιμέναμε συγκεκριμένη οδηγία για το πόσα χρήματα θα βάζαμε σε κάθε ΑΤΜ, η οποία οδηγία ερχόταν την τελευταία στιγμή. Για να δώσω μια τάξη μεγέθους, αν το υποκατάστημα μπορούσε να εφοδιαστεί με 150.000 ευρώ, δεν βάζαμε πάνω από 40-60.000 ευρώ, γιατί ξέραμε ότι θα τελειώσουν. Αργότερα, υπήρξε έλλειψη σε 20ευρα, οπότε βάζαμε 50ευρα. Δεν ήταν κάτι ηθελημένο για να βγάζει ο κόσμος λιγότερα, απλώς δεν υπήρχαν 20άρικα. Κι εμείς, που δεν είχαμε χρήματα, αναγκαζόμασταν να δίνουμε ο καθένας την κάρτα του σε κάποιον υπάλληλο, ο οποίος πήγαινε πρώτος στο ΑΤΜ που είχαμε μόλις ανεφοδιάσει. Δεν είχαμε άλλον τρόπο.

Ήταν λίγο άσχημη η θέση μου ως διευθυντής, κυρίως όταν έπαιρνε ο κόσμος τηλέφωνο και δεν μπορούσα να τους πω συγκεκριμένα πράγματα. Ρωτούσαν τι θα γίνει με τα χρήματα, που εσύ τους είχε ζητήσει να τα βγάλουν στο εξωτερικό με το αμοιβαίο κεφάλαιο. Κανείς δεν μπορούσε να τους απαντήσει. Κι ο δικός μας ρόλος από ένα σημείο κι έπειτα, ήταν υποστηρικτικός και ψυχολογικός. Εμείς μεταφέραμε τις εντολές από πάνω και ελπίζαμε να ήταν σωστές. Από τη μια έπρεπε να πω στον κόσμο «μη βγάλεις τα χρήματά σου έξω» ή «μην τα πάρεις στο σπίτι», όμως η τελική απόφαση έπρεπε να είναι δική του.

Κάθε μέρα έρχονταν στην τράπεζα στελέχη από τα κεντρικά ή υπεύθυνοι ασφάλειας. Το μεσημέρι μάς έστελναν φαγητό και αργότερα πληρωθήκαμε υπερωρίες - έστω στο περίπου, πήραμε όλοι κάτι σαν μπόνους. Ακούγονταν διάφορα εκείνες τις μέρες, θεωρίες συνωμοσίες, σε τέτοιες περιπτώσεις ο καθένας κάνει τον ειδικό. Έβλεπα ειδήσεις και κάποια πράγματα μεταφέρονταν υπερβολικά. Το θέμα είναι πως όταν δουλεύεις σε υποκατάστημα κι έχεις άμεση επαφή με το κοινό, υπάρχουν οι στραβοί πελάτες κι εκείνοι που έχουν κατανόηση.

Αν έμεινε κάτι καλό από όλη την ιστορία, ήταν ότι εξοικειωθήκαμε με το πλαστικό χρήμα, που είναι καλό και για λόγους ασφάλειας. Εκ του αποτελέσματος, ήταν μια μοναδική και πρωτόγνωρη εμπειρία. Ακόμη το συζητάμε μεταξύ μας και λέμε «ζήσαμε στην καρδιά των γεγονότων». Στο μέτρο του δυνατού, νομίζω ότι το σύστημα λειτούργησε καλά.

Περισσότερα από το VICE

Οι Έλληνες Επιστήμονες που Βρέθηκαν στο Τσερνόμπιλ

Ο «Ράπερ που Συνελήφθη για Κάνναβη» Δεν Είναι Ράπερ

Queer, Graysexual, Intersex: Το Λεξικό ΛΟΑΤ+ Όρων