Το Eco «Πείραμα» στο Κτήμα του Νέσσωνα: Επιστροφή στη Φύση και στις Ανθρώπινες Σχέσεις

Ανοίγοντας την ξύλινη παλιά πόρτα με το μαντεμένιο μάνταλο, μπαίνεις σε ένα τεράστιο κήπο. Περπατάς πάνω σε μικρά μονοπάτια. Διάσπαρτα μεταξύ φυτών, λαχανικών και δέντρων διακρίνονται χαμηλά και μικρά σπίτια. Σου δίνει την αίσθηση ότι είσαι στο χωριό των Χόμπιτ. Πρόκειται όμως για μία μικρογραφία ενός οικοχωριού, στο οποίο όσοι ζουν έχουν αποφασίσει να επιστρέψουν στη φυσική ζωή. Και να δοκιμάσουν και τις ανθρώπινες σχέσεις.

Σπίτια από πηλό, τα γνωστά cob, ενέργεια από τον ήλιο, τα ξύλα και από τα απόβλητα. Νερό από τη βροχή και από το φιλτράρισμα του ήδη χρησιμοποιημένου και φαγητό από τη γη είναι μερικά απ’ όσα προσφέρονται στο κτήμα του Νέσσωνα. Το χωριό με τη μυθική ονομασία στη Θεσσαλία στους πρόποδες του Κίσσαβου, έχει γίνει εδώ και λίγα χρόνια το κέντρο της φυσικής δόμησης, της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και της βιώσιμης τεχνολογίας.

Και δεν σταματά μόνον σε αυτό. Ήδη δίπλα στο κτήμα, έχει αποφασιστεί και θα κατασκευαστεί ένα ολόκληρο οικοχωριό. Το στοίχημα που μπαίνει δεν σχετίζεται μόνο με την επιστροφή του ανθρώπου στη φυσική ζωή. Επεκτείνεται στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων μέσα σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Κι όπως παρατηρεί ο εμπνευστής του κτήματος στον Νέσσωνα, Κώστας Κοντομάνος, «το μόνο που απομένει σε αυτό που κάνουμε είναι να καταφέρουμε να ζήσουν  οι άνθρωποι χωρίς να φάνε ο ένας τον άλλον».

Όταν μπαίνεις στο κτήμα του Νέσσωνα, σε υποδέχεται ο Θανάσης. Λίγη ώρα νωρίτερα έκοβε αγριόχορτα για να τα ρίξει στις κότες, στις πάπιες και στις χήνες που έχουν στο κτήμα. Τα ζωντανά απλώς προσφέρουν τα αβγά τους, για όσους τα τρώνε. Κατά τα άλλα, όσοι ζουν ή ασχολούνται με το κτήμα είναι είτε vegan είτε vegetarian. Ο Θανάσης Τσιάτσης ήταν ηχολήπτης και ζούσε στην Αθήνα. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο ζει στο κτήμα. Είναι μέλος του cob και ήδη έχει γίνει μέλος του νέου οικοχωριού Nesson Ecovillage που σχεδιάζεται σε μία έκταση ακριβώς δίπλα στο cob. Όταν μπαίνεις στο κεντρικό σπίτι, κατασκευασμένο με τη μέθοδο του στοιβαχτού πηλού, συναντάς τον Νίκο. Εκείνη την ώρα παιδεύεται με ένα μίξερ παρασκευάζοντας μερέντα. Όχι ακριβώς. Έχει αλέσει φουντούκια, έβαλε και λίγα αμύγδαλα, πρόσθεσε σησαμέλαιο, ζάχαρη και για το χρώμα κακάο και είναι έτοιμο το γλυκό άλειμμα για το πρωινό. Το ψωμί ήταν έτοιμο από τις προηγούμενες ημέρες, καθώς υπάρχει φούρνος για το ψήσιμο. Και ένας μικρός χειροκίνητος μύλος στον οποίο αλέθουν το σιτάρι. Όλα όπως παλιά. Φυσικά.

Στον κεντρικό χώρο, δίπλα στο τζάκι που δεν άναβε εκείνη την ώρα, όμως κρύο δεν έκανε στο εσωτερικό του, ήταν οι φιλοξενούμενοι στο cob. Ο Γιάννης και η Βανέσα, η Μάρα και η Ρομπέρτα. Έσπαγαν αμύγδαλα και τα άφηναν σε  ένα ταψί. Λίγο αργότερα θα έκοβαν και αυτοί αγριόχορτα, συμβάλλοντας στις δουλειές του κτήματος. Το ζευγάρι ζούσε στο Βέλγιο και χτίζουν το δικό τους βιοκλιματικό σπίτι με φυσικά υλικά στα Ελαιοχώρια της Χαλκιδικής. Η Ρομπέρτα είναι φίλη της Βανέσα, από την Ιταλία και έμεινε στο κτήμα του Νέσσωνα για να ζήσει την εμπειρία. «Ψάχνω έναν τρόπο να πάω πιο κοντά στη φύση», είπε στο VICE. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Η Μάρα είναι 26 χρόνων από την Ιταλία και η ζωή της στο κτήμα εντάσσεται στην εκπαίδευσή της στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus. Είναι από τους εθελοντές, αρκετοί από τους οποίους εκπαιδεύονται στο κτήμα. Άλλωστε οι μέθοδοι κατασκευών και βιώσιμης ενέργειας που αναπτύσσονται προξενούν το ενδιαφέρον πολλών επιστημών.

Η βόλτα μέσα στο κτήμα είναι γεμάτη εκπλήξεις, ακόμη και για ανθρώπους που έχουν μεγαλώσει σε χωριά. Τα απόβλητα από τις τουαλέτες, που χρησιμοποιούνται με συγκεκριμένους όρους, κομποστοποιούνται και με αγωγό διοχετεύουν βιοαέριο στο γκαζάκι για τον καφέ και την κουζίνα. Τα υπόλοιπα χρησιμοποιούνται για λίπασμα στο κτήμα. Τα νερά της βροχής συγκεντρώνονται σε μία δεξαμενή. Τα κάρβουνα από τον φούρνο χρησιμοποιούνται ως φίλτρα. Τα μη μαγειρεμένα αποφάγια γίνονται λίπασμα σε μία φάρμα σκουληκιών. Είναι πολλά. Τα κτίσματα, τα σπίτια από αχυροπηλό, από στοιβαχτό πηλό, από ξύλο και κουβέρτες βουτηγμένες στον ασβέστη, επίσης παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. «Εδώ ζούμε με τον ήλιο. Όταν ασχολείσαι με τις καλλιέργειες πηγαίνεις μαζί του, όχι με το ρολόι», ενημερώνει ο Θανάσης. Γι’ αυτό στα σπίτια το φως το πρωί μπαίνει στον χώρο όπου είναι τα υπνοδωμάτια, μετά στην κουζίνα και το μεσημέρι προς το απόγευμα στον χώρο όπου κάθεσαι. Και όταν ρωτάμε για ποιο λόγο είναι τόσο μικρά, η απάντηση του Θανάση είναι αυθόρμητη: «Ένας άνθρωπος που συνδέεται με τη φύση, δεν χρειάζεται πάνω από 25 τετραγωνικά, η ζωή του είναι έξω».

«Εδώ είναι πεδίο δοκιμών», σημειώνει ο Κώστας Κοντομάνος. Πετυχημένος στον χώρο του franchising αποφάσισε μία ημέρα να τα βροντήξει όλα και γίνει αγρότης, όμως οδηγήθηκε στις κατασκευές με το χώμα. «Είχα πάει στα σκατά. Κατάλαβα ότι θα ζούσα μια ζωή θύμα της τηλεόρασης απ’ όπου μας πουλούν ό,τι θέλουν. Δεν έβλεπα παιδιά και γυναίκα». Έτσι ξεκίνησε με πειραματισμό στις φυσικές καλλιέργειες και μετά βρήκε ότι το χώμα είναι δομικό υλικό. «Τρώγοντας έρχεται η όρεξη. Ανακαλύπτεις ότι το ταξίδι στην αειφορία, στην αυτάρκεια είναι μακρύ», λέει στο VICE και πίνει μια γουλιά τσίπουρο, με γλυκάνισο που συνοδεύει με κολοκυθάκια τουρσί, από τον κήπο του Νέσσωνα.

Αναφέρεται στο επόμενο βήμα. Και αυτό είναι το πείραμα του Νέσσωνα, που είναι ήδη σε εξέλιξη. Στο κτήμα μέχρι το 2017 δεν έμενε κανείς. Ουσιαστικά ήταν εκπαιδευτικό κέντρο. Μέχρι που έγινε η αλλαγή: «Μπήκαν άνθρωποι για να δούμε πώς είναι δυνατόν να ζήσει κόσμος μέσα σε ένα κομμάτι γης. Παίρνουμε ένα μέρος που δεν έχει ούτε θάλασσα, ούτε χιόνια. Βάζουμε ανθρώπους από αστικά περιβάλλοντα και βλέπουμε αν μπορούν να συμβιώσουν», εξηγεί.

Αυτή ήταν η αρχή, καθώς το επόμενο -μεγάλο βήμα- είναι το οικοχωριό. Σε μία έκταση 14,5 στρεμμάτων θα χτιστούν σπίτια για να ζήσουν περίπου 40 άτομα. Το Ecovillage του Νέσσωνα θα έχει έντεκα μερίδια. Το cob –το κτήμα- ως συνεταιρισμός θα έχει ένα απ’ αυτά. Η κατασκευή, η βιωσιμότητα με την επιχειρηματική εξωστρέφεια από τα  παραγόμενα είδη και την εκπαίδευση έχουν διασφαλιστεί, όπως λένε. Η κουβέντα επιστρέφει πάλι στη δυνατότητα επιβίωσης μεταξύ των ανθρώπων. «Είναι λίγο χίπικο αυτό, όμως πιστεύω πως εάν ο άνθρωπος δεν κάνει ειρήνη με τον εαυτό του και δεν επανορθώσει τη σχέση του με τη φύση δεν θα είναι ευτυχισμένος», διαπιστώνει ο εμπνευστής του εξαιρετικού εγχειρήματος. «Το πιο σημαντικό είναι πώς θα καταφέρουμε να βρούμε τους ανθρώπους που έρχονται για τον σωστό λόγο», συνεχίζει ο Κώστας.

Ο Θανάσης θα ζήσει στο χωριό, έχοντας πάρει ένα μερίδιο και θα παραμείνει στον συνεταιρισμό του cob. Ο Νίκος Φαρσεδάκης εγκατέλειψε την Αθήνα όπου εργαζόταν ως μάνατζερ και ζει στο κτήμα του Νέσσωνα. Δεν θα γίνει μέλος του οικοχωριού. Όμως διαμορφώνει τα δικά του project, καθώς βλέπει ότι έχει έφεση στη μαγειρική. Επισκέφτηκε πρώτη φορά τον Νέσσωνα όταν παρακολούθησε ένα εργαστήριο φυσικής δόμησης. Το lockdown και η πανδημία τον έσπρωξε στους πρόποδες του Κίσσαβου. «Η ζωή εδώ είναι πιο ανάλαφρη, όταν ζεις σε ένα σπίτι με φυσικά υλικά. Το τσιμέντο στην πόλη σε βαραίνει», μεταφέρει. «Λύνεται το σώμα σου». Δεν ξέρει πόσο χρόνο θα μείνει εκεί. Είναι ένα ερώτημα που συνδέεται πάλι με τις σχέσεις των ανθρώπων, αυτό που προβληματίζει περισσότερο. «Αφήνεις τον χρόνο να μάθεις πράγματα απ’ αυτούς τους ανθρώπους. Μπορεί να έχω δεθεί και να μην θέλω να φύγω. Πρέπει ο εγωισμός να μπει πίσω. Είναι καθημερινή προσπάθεια».

Στο κτήμα του Νέσσωνα οι συζητήσεις αφορούν το οικοχωριό. Πώς θα πορευτεί; «Θα αποφασιστεί, αυτή είναι η φυσική πορεία», απαντάει ο Θανάσης όταν γίνεται λόγος για εκπαίδευση, καλλιέργειες και τουρισμό. «Αφού οι προθέσεις είναι καλές δεν  τρέχει τίποτε, αφού είμαστε όλοι στην ίδια κατεύθυνση», στέλνει ο Κώστας το αισιόδοξο μήνυμα. Και πότε θα γίνει; «Έλα του χρόνου, θα πιούμε τσίπουρο στην καινούργια λίμνη».

Δείτε περισσότερες φωτογραφίες:

Μέσα στη Ζωή Ενός Street Artist: Γκράφιτι, Ταξίδια, Φυλακή, NFTs και Ένα Ντοκιμαντέρ

Κάποιοι Πληρώνουν για να Γίνουν «Πραγματικοί Άνδρες» σε Στρατόπεδα Μαχητών

Επηρεάζει ο Καθημερινός «Βομβαρδισμός» Δυσάρεστων Ειδήσεων την Ψυχολογία μας;

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.