Δεν Είμαστε Όλες Εδώ, Λείπουν οι Δολοφονημένες

«Οι γυναικοκτόνοι έχουν τα κλειδιά του σπιτιού μας», ήταν το σύνθημα που αναγραφόταν στα μεγάλα μαύρα πανό των φεμινιστικών οργανώσεων που το τελευταίο διάστημα κατέβαιναν μαζικά στους δρόμους της Αθήνας. Αν το 2021 είχε χρώμα, αυτό θα ήταν μαύρο. Γιατί σχεδόν κάθε μήνας αυτού του έτους, στιγματίστηκε από μία γυναικοκτονία. Η έμφυλη βία έγινε εντονότερη από ποτέ, πήρε ανεξέλεγκτες διαστάσεις και διαδιδόταν καθημερινά μέσω των δελτίων ειδήσεων. «Τη δολοφόνησε με 13 μαχαιριές επειδή τον χώρισε», «τη χτύπησε, την έσυρε και την έριξε ζωντανή στο γκρεμό», «τη μαχαίρωσε επειδή τη ζήλευε, γιατί πίστευε ότι τον απατούσε» ήταν μερικοί από τους τίτλους που κατέκλυζαν τα μίντια. Η μαύρη λίστα μάκραινε συνεχώς, μέρα με τη μέρα, μήνα με το μήνα. Μέχρι που φτάσαμε να μετράμε 13 γυναικοκτονίες.

Φτάσαμε σε σημείο να μην μπορούμε να διαχειριστούμε το άκουσμα τέτοιων ειδήσεων και να ανατριχιάζουμε ακούγοντας τις λεπτομέρειες των φρικιαστικών εγκλημάτων. Το νήμα της ζωής των περισσότερων γυναικών, κόπηκε από τους ίδιους τους συντρόφους τους. Αν διαβάσει κανείς τις ιστορίες τους, θα διαπιστώσει πως δεν είχαν γραμμές εφαπτόμενες. Ωστόσο, είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Ήταν γυναίκες. Γυναίκες που έπεσαν θύματα της πατριαρχίας και της τοξικής αρρενωπότητας.

Φέτος, η 25η Νοέμβρη, η Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας Κατά των Γυναικών, αποκτά άλλο νόημα. Γιατί λείπουν 13 από εμάς. Γυναίκες που θα μπορούσαν να ήταν μανάδες μας, αδερφές μας, φίλες μας, ξαδέρφες μας. Και έτσι, μέσα από κάθε ιστορία έμφυλης βίας που ξετυλιγόταν, μέσα από κάθε όνομα μιας γυναίκας που σιώπησε για πάντα, ήρθε στο προσκήνιο και καθιερώθηκε από πολλούς, ο όρος γυναικοκτονία. Δεν πρόκειται για κάτι καινούργιο. Ήδη από το 1976, η φεμινίστρια και ακτιβίστρια κοινωνιολόγος Diana Russel, εισήγαγε τον όρο γυναικοκτονία, εξηγώντας πως πρόκειται για το φαινόμενο να δολοφονούνται γυναίκες από άντρες, επειδή είναι γυναίκες. Και ερχόμαστε στο σήμερα. Μετά από 43 χρόνια, η χώρα μας ξεκινά και υιοθετεί σταδιακά αυτόν τον όρο. Και παίρνει βαθύτερες διαστάσεις. Γιατί δεν αποτελεί απλώς το αποκορύφωμα μιας σειράς πρακτικών και περιστατικών έμφυλης βίας, αλλά είναι η αντανάκλαση παγιωμένων και στερεοτυπικών αντιλήψεων, σε σχέση με το ρόλο των δύο φύλων. Και τελικά, η γυναίκα  δολοφονείται επειδή ακριβώς δεν συμμορφώνεται με ένα αναμενόμενο μοντέλο συμπεριφοράς, που αφορά την υποταγή στην βούληση του ανδρός και τη διάθεση του σώματός της σε αυτήν.

Και δεν είναι λίγες οι φορές που ακούμε για «εγκλήματα πάθους» όταν ένας σύντροφος σκοτώνει τη γυναίκα του ή για «εγκλήματα τιμής» όταν η ίδια η οικογένεια της γυναίκας προβαίνει σε αυτή την πράξη. Τίτλοι και εκφράσεις που προσπαθούν υποσυνείδητα να υποβαθμίσουν την ακραία αυτή πράξη έμφυλης βίας και να δώσουν ένα άτυπο ελαφρυντικό στους δράστες.

«Η έμφυλη βία τείνει να πάρει διαστάσεις πανδημίας», λένε ορισμένοι ψυχολόγοι. Η μία τραγωδία δίνει τη σκυτάλη στην άλλη και έτσι ξεκινά ένα ντόμινο γυναικοκτονιών, δίχως τέλος. Έτσι, ιδιαίτερα μέσα στις δυστοπικές συνθήκες της πανδημίας, με τις γυναίκες να βρίσκονται πολλές φορές μέσα στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού τους, εγκλωβισμένες με τους συντρόφους τους, ανήμπορες να αντιδράσουν και να τους εγκαταλείψουν, το τοπίο που διαμορφώνεται, είναι αδιέξοδο.

VICE Video: Συντροφική Βία

Έρευνες του ΟΗΕ καταγράφουν 50.000 γυναικοκτονίες κάθε έτος. Αυτό σημαίνει πως 137 γυναίκες δολοφονούνται καθημερινά σε παγκόσμιο επίπεδο. Κι αυτό καθιστά την έμφυλη βία πιο θανατηφόρα σε σχέση με πολλές ασθένειες της εποχής μας. Από το παγκόσμιο κίνημα MeToo που πήρε διαστάσεις και στη χώρα μας και ώθησε πολλές γυναίκες από το χώρο του αθλητισμού, του θεάτρου και των μίντια να σπάσουν τη σιωπή και να φωνάξουν για τα δικά τους βιώματα, προκειμένου να κλείσει αυτός ο κύκλος βίας, μέχρι τα μαζικά κινήματα της Λατινικής Αμερικής από τα οποία καθιερώθηκε το σύνθημα Ni una menos (Καμία λιγότερη), το ζήτημα των γυναικοκτονιών, έρχεται ακόμα πιο έντονα στο προσκήνιο.

Η αιματοβαμμένη λίστα των γυναικοκτονιών, ξεκίνησε στις 17 Ιανουαρίου του 2021. Τότε, η 54χρονη Βασιλική, μητέρα τριών παιδιών δολοφονήθηκε με 14 μαχαιριές στην οικία της στα Μεσκλά Χανίων Κρήτης, από τον Νορβηγό σύζυγό της. Σύμφωνα με την αναφορά του ιατροδικαστή, η γυναίκα κατέληξε από καταπληξία, ως αποτέλεσμα της απώλειας αίματος που υπέστη από τις πολλαπλές μαχαιριές.

Το βράδυ της 5ης Απριλίου του 2021, η 28χρονη Κωνσταντίνα δολοφονήθηκε από τον 32χρονο σύζυγό της, επειδή είχε φύγει από το σπίτι που διέμεναν για να ξεφύγει από την κακοποιητική σχέση. Τότε, ο ίδιος, εισέβαλε στο πατρικό της εν διαστάσει συζύγου του και μαχαίρωσε την ίδια και τον αδερφό της, αφήνοντας ορφανό το παιδί τους. «Θόλωσα, έσπρωξα τη γυναίκα μου και τον αδερφό της για να ανέβω στον πάνω όροφο που ήταν το παιδί μου. Δεν κατάλαβα ότι χρησιμοποίησα μαχαίρι. Έχω ένα σκοτεινό πέπλο», είχε πει ο δράστης.

Η 11η Μαΐου αυτού του έτους, βάφτηκε με το αίμα της 20χρονης Καρολάιν μέσα στο σπίτι της στα Γλυκά Νερά. Μετά από 37 ημέρες και σωρεία ψεμάτων, ο συζυγοκτόνος και ψυχρός εκτελεστής, Μπάμπης Αναγνωστόπουλος, ομολόγησε εν τέλει το φρικιαστικό έγκλημα. Ο ίδιος την έπνιξε, σκότωσε το σκύλο τους και έβαλε το μωρό τους δίπλα στη νεκρή του μητέρα, για να είναι πιο αληθοφανές το σενάριο πως η γυναικοκτονία έγινε από «σεσημασμένους κακοποιούς που είχαν εισβάλει στο σπίτι τους».

Μόλις ένα μήνα μετά, στις 3 Ιουνίου του 2021, η 63χρονη Ελένη πέφτει θύμα φονικής επίθεσης από τον κακοποιητή πρώην σύζυγό της, ο οποίος της έστησε καρτέρι έξω από το σπίτι της στην Αγία Βαρβάρα και την πυροβόλησε εξ' επαφής. Τη βρήκαν περαστικοί, σωριασμένη στο δρόμο. Όταν μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, διαπιστώθηκε τραύμα στο κεφάλι. Ήταν πλέον αργά.

Το ημερολόγιο έγραφε 17 Ιουλίου 2021. Η 26χρονη Γαρυφαλλιά, θα ανασυρθεί νεκρή από τη θαλάσσια περιοχή της Λυγαριάς στη Φολέγανδρο όπου είχε πάει για διακοπές και έκανε κάμπινγκ με τον φίλο της. Δράστης ήταν ο 30χρονος σύντροφός της ο οποίος την έδειρε, την έσυρε και την πέταξε από το γκρεμό από όπου κατέληξε ζωντανή στο νερό. «Ήταν η κακιά η ώρα, χάλασε η φάση», φαίνεται να είπε αναιδώς ο γυναικοκτόνος στους άνδρες της Αστυνομίας και του Λιμενικού που τον εντόπισαν κοντά στην περιοχή που είχε βρεθεί το αυτοκίνητο της Γαρυφαλλιάς.

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 30 Ιουλίου, η 31χρονη Άννα δολοφονήθηκε από το σύντροφό της μέσα στο διαμέρισμά τους στη Δάφνη. Ο ίδιος πήγε στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής να ομολογήσει τη γυναικοκτονία, ισχυριζόμενος ότι «τη ζήλευε», υποστηρίζοντας ότι «είχε εξωσυζυγικές σχέσεις».

3 Αυγούστου 2021: Μία 43χρονη γυναίκα πυροβολήθηκε μέσα στην ταβέρνα του αδερφού της στη Σωτηρίτσα Λάρισας από τον 54χρονο σύζυγό της. Ο συζυγοκτόνος την πυροβόλησε 8 φορές στο κεφάλι και στο θώρακα.

Στις 8 Αυγούστου, ένας 49χρονος, εισέβαλε στην επιχείρηση της 47χρονης Σταυρούλας που ήταν γειτόνισσά του στο Ρέθυμνο και την πυροβόλησε πισώπλατα με καραμπίνα, μπροστά στα μάτια της 20χρονης κόρης της. Σύμφωνα με όσα βγήκαν στη δημοσιότητα, η γυναίκα τον είχε απορρίψει. Στη συνέχεια, ο δράστης έστρεψε το όπλο στον εαυτό του, βάζοντας τέλος στη ζωή του.

Ο Αύγουστος σημαδεύτηκε από μία ακόμα γυναικοκτονία, αυτή τη φορά στη Θεσσαλονίκη. Συγκεκριμένα, στις 23 του μήνα, η 55χρονη Ελένη, δολοφονήθηκε από το σύντροφό της μέσα στο διαμέρισμά τους, αφού πρώτα είχε υποστεί άγριο ξυλοδαρμό. Σύμφωνα με μαρτυρίες γειτονικών προσώπων, η γυναίκα, προσπαθούσε καιρό να διακόψει τη σχέση τους εξαιτίας των εξαρτήσεων και της κακοποιητικής του συμπεριφοράς, ενώ μέχρι την τελευταία στιγμή, εκλιπαρούσε το δράστη να μη τη σκοτώσει.

Και φτάνει ο Σεπτέμβρης. Στις αρχές του μήνα, αποκαλύφθηκε το τσιμεντωμένο σώμα της 42χρονης Μόνικα στην αυλή του σπιτιού της στην Κυπαρισσία. Η γυναίκα αγνοούταν από το Φλεβάρη. Δράστης ήταν ο 39χρονος σύντροφός της ο οποίος είχε διαφύγει στη Ρουμανία. Το έγκλημα αποκαλύφθηκε όταν οι ιδιοκτήτες του σπιτιού παρατήρησαν σε κάποιο σημείο το τσιμέντο να έχει διαφορετικό χρώμα και αυτό τους κίνησε την περιέργεια. Μόλις το έσκαψαν, βρέθηκαν μπροστά στο αποτρόπαιο θέαμα.

22 Σεπτεμβρίου. Η 31χρονη Δώρα, δασκάλα στη Ρόδο, πυροβολείται δύο φορές με κυνηγετική καραμπίνα από το 40χρονο σύντροφό της έξω από το σπίτι της. Στη συνέχεια, ο ίδιος τρέπεται σε φυγή και βάζει τέλος στη ζωή του. Η γυναίκα τον είχε χωρίσει εξαιτίας της παθολογικής του ζήλειας, ενώ ιδιόχειρο σημείωμά του που βρέθηκε, ανέφερε πως «χωρίς εκείνη δεν έχει νόημα η ζωή».  

Η πρώτη ημέρα του Οκτώβρη, σημαδεύτηκε με τη 12η γυναικοκτονία. Μια 75χρονη γυμαίκα στραγγαλίστηκε από τον 78χρονο σύζυγό της στην περιοχή Βερβερόντα Αργολίδας. Ο ηλικιωμένος επικοινώνησε με το αστυνομικό τμήμα και ανέφερε ότι η γυναίκα του ήταν νεκρή. Λίγη ώρα μετά, οι αστυνομικοί μετέβησαν στο σπίτι του ζευγαριού και εντόπισαν το πτώμα της γυναίκας, ενώ ερευνώντας τους υπόλοιπους χώρους βρήκαν νεκρό και τον 78χρονο. Στο σημείο βρέθηκε ένα σημείωμα από τον ίδιο, που έγραφε «Υπαίτιος είμαι εγώ, η γυναίκα μου έπασχε από Αλτσχάιμερ».

Στις 29 Οκτωβρίου, η 48χρονη Νεκταρία, που ήταν μητέρα τεσσάρων παιδιών, έπεσε νεκρή έπειτα από 8 μαχαιριές που δέχτηκε από τον εν διαστάσει σύζυγό της στην Ιεράπετρα. Η γυναίκα είχε πάει σε μονάδα με ενοικιαζόμενα δωμάτια, καθώς βρισκόταν σε συζητήσεις με την επιχείρηση για να εργαστεί εκεί την επόμενη σεζόν. Μόλις μπήκε στο πάρκινγκ, ο 54χρονος πρώην σύζυγός της την εμβόλισε με τη μηχανή και στη συνέχεια τη σκότωσε.

Δεν είναι λίγα τα περιστατικά της βίας κατά των γυναικών που αποσιωπώνται. Και αποσιωπώνται λόγω φόβου ή ντροπής που μπορεί να αισθάνονται τα θύματα. Άλλωστε, πολλές φορές τυχαίνει να ακούμε εκφράσεις -ακόμα και στα μίντια- όπως «ήταν προκλητικά ντυμένη», «φορούσε κοντή φούστα», «είχε δώσει δικαιώματα». Έτσι, κάθε πράξη και κάθε μορφή έμφυλης βίας αυτόματα αποκτά ελαφρυντικά. Και το «φταίξιμο», ακόμα και υποσυνείδητα, μεταφέρεται εν μέρει στο θύμα. Και κάθε γυναίκα που έχει βιώσει αυτή την επίπονη κατάσταση, μπαίνει σε μία διαδικασία να αναρωτιέται εάν έχει και η ίδια μερίδιο ευθύνης. Και σιγά – σιγά, προσπαθεί να μαζέψει τα θραύσματά της. Να επουλώσει τις πληγές της, με ένα κράμα ενοχών και σιωπής, γιατί η ίδια η κοινωνία την έχει πείσει πως εκείνη το προκάλεσε αυτό στον εαυτό της. Και προσπαθεί στη συνέχεια να αποβάλλει αυτό το τραύμα. Αλλά δυστυχώς δεν είναι κάτι που αποβάλλεται. Εξακολουθεί να υπάρχει στην άβυσσο της ύπαρξής της. Και ανά διαστήματα βγαίνει στην επιφάνεια και της προκαλεί φόβο. Και κρατά τα κλειδιά του σπιτιού της στις γροθιές όταν γυρνά μόνη της τα βράδια στο σπίτι. Και βρίσκεται σε μια διαρκή εγρήγορση, γιατί η κοινωνία αυτή, δεν της παρέχει ασφάλεια. Και σε αυτή την ακραία της μορφή, η έμφυλη βία, είναι αυτή που τελικά προκαλεί τις γυναικοκτονίες.

Δεν είναι ζήλεια, δεν είναι κακιά στιγμή, ούτε «έγκλημα πάθους». Δεν χωρά σε δικαιολογίες και ελαφρυντικά. Είναι η βία που έχει ριζώσει μέσα μας. Όλοι αυτοί οι άνδρες, τις σκότωσαν γιατί νόμιζαν ότι τα σώματά τους τους ανήκουν. Και όλες οι γυναίκες πρέπει να καταγγέλλουμε κάθε μορφή βίας. Και να βροντοφωνάξουμε ότι τα σώματά μας ανήκουν μόνο σε εμάς.

Δεν Είναι Έγκλημα Πάθους - Είναι Γυναικοκτονία

Υπάρχουν Πολλοί Λόγοι που Δεν Θέλεις να Γιορτάσεις τα Γενέθλιά σου

Ρώτα την Μπάρα: «Τελικά Κύριε Γιάννη Ποιο Είναι το Νόημα της Ζωής;»

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.