Γιατί Λέω Ψέματα στο Παιδί μου ότι Υπάρχει ο Άγιος Βασίλης;

Η τετράχρονη κόρη μου τρελαίνεται για τα Χριστούγεννα - τα βιβλία και τα τραγούδια, τα στολίδια και προφανώς τα δώρα. Αλλά όταν η πεθερά μου προσφέρθηκε να την πάει να δει τον Άγιο Βασίλη, η Kai είπε «τσου». Το επόμενο βράδυ, την ώρα που την πήγα στο κρεβάτι για να της διαβάσω μια ιστορία, η Kai μου ανέφερε το περιστατικό. Η γιαγιά είχε μια ιδέα, μου είπε, βγάζοντας έξω τη γλώσσα της αηδιασμένη στη σκέψη να επισκεφτεί τον Άγιο Βασίλη και τα ξωτικά. «Δεν θέλεις να δεις τον Άγιο Βασίλη;», ρώτησα, παρόλο που δεν μου είχε κάνει καμία έκπληξη. Η Kai είναι από τη φύση της απόμακρη, ειδικά όταν βρίσκεται κοντά σε άνδρες – πόσο μάλλον όταν είναι μεγαλόσωμοι και μοιάζουν με αρκούδα.

Κούνησε το κεφάλι της, με τη γλώσσα ακόμη έξω και τη μυτούλα της ανεπαίσθητα ζαρωμένη. Ο Άγιος Βασίλης είναι τρομακτικός, παραδέχτηκε τελικά. Δεν ήθελε να δει τον τύπο. Το μόνο που ήθελε ήταν να έρθει με τα δώρα την Παραμονή των Χριστουγέννων και να φύγει όσο πιο γρήγορα γίνεται. «Μα ο Άγιος Βασίλης είναι πολύ καλός», είπα, με τα μάτια να μου κλείνουν από τη νύστα, προσπαθώντας ρομποτικά να συνεχίσω την κουβέντα.

Εκείνη συνέχισε να κουνάει το κεφάλι. Έπειτα, μετά από μια μεγάλη σιωπή, είπε: «Θα πει ότι είμαι κακό παιδί».

«Γιατί να το πει αυτό;» ρώτησα, έκπληκτη, ξυπνώντας από τον λήθαργό μου. «Γιατί δεν είμαι καλό παιδί», είπε απλά. Ούτε στραβομουτσούνιασε, ούτε κλαψούρισε. Δεν προσπαθούσε να τραβήξει την προσοχή. Το μόνο που σκεφτόμουν ήταν πόσο χάλια γονιός είμαι. Η κόρη μου νομίζει ότι είναι κακό παιδί, αλλά γιατί; Επειδή είμαι υπερβολικά επικριτική. Ανάμεσα στα ξέφρενα ωράρια της δουλειάς και τη φροντίδα του μωρού, παραμέλησα την Kai. Είχα υπερβολικές απαιτήσεις και της έδειχνα ότι δεν ανταποκρινόταν. Της έκανα μια μεγάλη αγκαλιά.

«Δεν είσαι κακό παιδί, είσαι υπέροχη», της είπα. «Είσαι η αγάπη μου». Σε ένα πρόσφατο τεύχος του Lancet Psychiatry, ο Christopher Boyle, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Exeter και η Kathy McKay, από το Πανεπιστήμιο της Νέας Αγγλίας στην Αυστραλία, υποστηρίζουν ότι ο μύθος του Άγιου Βασίλη μπορεί να διαβρώσει τον δεσμό μεταξύ παιδιών και γονέων. Γράφουν: «Υποτίθεται, όμως, ότι οι ενήλικες δεν πρέπει να λένε ψέματα. Ωστόσο, γνωρίζεις ότι το έχουν κάνει, οπότε σκέφτεσαι, ως παιδί, τι άλλα ψέματα μπορεί να έχουν πει… Εφόσον είναι σε θέση να λένε ψέματα για κάτι τόσο ξεχωριστό και μαγικό, μπορώ να βασίζομαι πάνω τους και να τους θεωρώ φύλακες της σοφίας και της αλήθειας;».

Με άλλα λόγια, θα μας εμπιστεύονται τα παιδιά μας για τα σημαντικά πράγματα, όταν καταλάβουν ότι τους λέγαμε ψέματα για τον «χαρωπό άνθρωπο, που, όπως φαίνεται, καμπυλώνει τον χωροχρόνο για να μοιράσει δώρα σε κάθε παιδί του κόσμου τα Χριστούγεννα;». Πέρα από αυτό – μήπως τελικά ο Άγιος Βασίλης είναι μια μορφή γονικής τεμπελιάς; «Είναι μια μέθοδος πειθαρχίας που χρησιμοποιείται από πολλούς ενήλικες, η οποία κερδίζει δυναμική, όταν πλησιάζουν τα Χριστούγεννα», γράφουν οι Boyle και McCay. «Γίνεται σαφές ότι κανένα παιδί δεν μπορεί να κρυφτεί από την Υπηρεσία Ασφαλείας του Βόρειου Πόλου – κάτι πολύ τρομακτικό, αν το σκεφτούμε ως ενήλικες».

Το παραδέχομαι, με βοηθούσε να έχω έναν «κακό μπάτσο» που να μην είναι ούτε εγώ ούτε ο μπαμπάς - και ομολογώ ότι ρώτησα μια-δυο φορές, τι θα σκεφτόταν ο Άγιος Βασίλης, αν έβλεπε την Kai να αρπάζει ένα παιχνίδι από το μωρό. Αλλά μετά την ομολογία της, αισθανόμουν ενοχές. Ίσως ο Άγιος Βασίλης να είχε πολύ βαρύ χέρι και να ήταν μια μορφή εξουσίας ενός αστυνομοκρατούμενου κράτους, που ήταν τρομακτική για τις ευαίσθητες φαντασίες; Αρκεί να γκουγκλάρει κανείς τη φράση «κλαίγοντας με τον Άγιο Βασίλη» και θα δει άπειρα αξιολάτρευτα προσωπάκια να κυριεύονται από φόβο.

VICE Video: Πίσσα, Χώμα και Πούπουλα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Τα παιδάκια που θέλουν απεγνωσμένα να δραπετεύσουν από την αγκαλιά του μπορεί να έχουν πλάκα, αλλά επαναφέρουν το ερώτημα: Γιατί είπαμε ότι το κάνουμε όλο αυτό; Γιατί λέω ψέματα στην κόρη μου, βλέποντας τα μάτια της να λαμπυρίζουν και τα γρανάζια στον μικρό εγκέφαλό της να περιστρέφονται ξέφρενα στην προσπάθειά της να συναρμολογήσει όλα αυτά τα παράξενα που της λέω;

Καταρχάς, δεν αισθάνομαι ότι έχω επιλογή. Υπάρχουν κάποιοι ειλικρινείς γονείς που βρίσκουν τρόπο να αποφύγουν όλες αυτές τις σαχλαμάρες - ή τουλάχιστον έτσι έχω ακούσει. Αλλά στον κόσμο μου, δεν κάνει καμιά διαφορά που είμαι εβραία - ο Άγιος Βασίλης είναι ο βασιλιάς, το μεγάλο αφεντικό, το αμερικανικό είδωλο, η αγαπημένη φιγούρα στα κόκκινα, μια αστείρευτη πηγή τραγουδιών και λογοτεχνίας, αυτός που έχει αιχμαλωτίσει τη φαντασία της κόρης μου και τώρα έρχεται στη Γη. Είτε μας αρέσει είτε όχι, «ο Άγιος Βασίλης είναι μέρος της κουλτούρας μας», λέει ο Benjamin Siegel, καθηγητής παιδιατρικής και ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή της Βοστώνης. «Ακριβώς όπως και το Ψάχνοντας τον Νέμο». Κάθε κουλτούρα έχει τους μυθικούς της χαρακτήρες. Εμείς έχουμε ένα πορτοκαλί ψάρι που μιλάει και έναν παχύσαρκο τύπο ντυμένο στα κόκκινα.

Η μία και μοναδική προσπάθεια αντίστασης του συζύγου μου, Joe, δεν πήγε καλά. Επιχείρησε να ανακόψει την παλίρροια των δώρων που έφταναν στο σπίτι μας πριν από τις γιορτές, αντιδρώντας σε ένα βιβλίο με μπαταρίες που παίζει τα κάλαντα - και η μητέρα του απείλησε να τον σκοτώσει. Πιστεύω ότι τα ακριβή της λόγια ήταν: «Αν της καταστρέψεις τα Χριστούγεννα, θα σε σκοτώσω». Φυσικά, η μόνη μας έγνοια είναι το παιδί μας, ο Joe μπορεί να υπερασπιστεί μόνος του τον εαυτό του. Για να μάθω αν είχαμε κάνει ανεπανόρθωτη ζημιά στην Kai, τηλεφώνησα σε τρεις επαγγελματίες - και όλοι συμφώνησαν: Η ζημιά είναι στο μυαλό μου. «Αυτός ο φόβος έχει τις ρίζες του στην προοπτική των ενηλίκων», λέει η Erika Christakis, πρώην διευθύντρια προσχολικής ηλικίας και συγγραφέας του The Importance of Being Little: What Preschoolers Really Need from Grownups (Η Σημασία του να Είσαι Παιδί: Τι Χρειάζονται Τελικά τα Παιδιά Προσχολικής Ηλικίας από τους Ενήλικες).

«Το να κάνεις ότι πιστεύεις κι εσύ στον Άγιο Βασίλη για χάρη του παιδιού σου, δεν είναι το ίδιο με το να λες ψέματα στο παιδί σου για κάτι πραγματικά σημαντικό – κάτι του τύπου "A, όχι, τελικά δεν είναι αυτός ο μπαμπάς σου!". Είναι δύο διαφορετικά πράγματα και τα παιδιά είναι πολύ ικανά να το κατανοήσουν αυτό».

Τα καλά νέα είναι ότι δεν χρειάζεται να δέχεστε παθητικά ένα ανδρείκελο της βιομηχανίας που εισβάλλει στα σπίτια σας ντυμένο στα κόκκινα με ένα σωρό αηδίες που είναι φτιαγμένες στην Κίνα. Εννοείται ότι ο Άγιος Βασίλης θα είναι πάντα αυτός που φέρνει τα δώρα, αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την εμβληματική φιγούρα του για να συμβολίσετε ό,τι θέλετε, βεβαιώνει ο Siegel.

Ο Ρούντολφ το Ελαφάκι, που είναι αστείος, που και όλοι τον πειράζουν, μπορεί να παίξει τον ρόλο του ταράνδου με ειδικές ανάγκες. Ο Άγιος Βασίλης μπορεί να γίνει ένα πρότυπο γενναιοδωρίας. Τα δώρα μπορούν να μοιράζονται στους άπορους και αυτό να καλλιεργήσει την ενσυναίσθηση. Τα παιδιά που σιχαίνονται το γράψιμο, μπορεί να ενθουσιαστούν με το γράμμα που θα γράψουν στον Άγιο Βασίλη. Είναι ένα αξεσουάρ – χρησιμοποιήστε τον, στηριχτείτε πάνω του, γιατί όχι; Μπορεί να βοηθήσει τους πολυάσχολους γονείς να επανασυνδεθούν με τα παιδιά τους. «Είναι δύσκολο για τους ενήλικες να μπαίνουν συνεχώς στη θέση των παιδιών σε τέτοιο βαθμό», λέει η Stephanie Wagner, κλινική ψυχολόγος και βοηθός καθηγητή στο Τμήμα Παιδικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής στο Κέντρο Μελέτης Παιδιών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης: «Πώς είναι να είσαι τεσσάρων ή πέντε; Πώς θα προσποιηθείς; Πώς θα δεις τον κόσμο μέσα από τα μάτια τους;».

Ο Άγιος Βασίλης μπορεί να γίνει ο πρεσβευτής της Χώρας των Θαυμάτων, εκείνου του παιχνιδιάρικου μέρους όπου μπλέκονται τα όρια μεταξύ φαντασίας και μυθοπλασίας. Σίγουρα είναι πιο διασκεδαστικό από τη χώρα που ζούμε εμείς.

Επίσης, η πιθανότητα να κάνεις ζημιά - αυτήν τη ζημιά που η Boyle και ο McKay φοβούνται ότι θα προκληθεί στα παιδιά όταν μάθουν ότι οι γονείς τους είναι ψεύτες - είναι εύκολο να αποφευχθεί. Μην τους επιβάλλετε με το ζόρι αυτούς τους μύθους, λέει η Christakis. Όταν τα παιδιά σας δείχνουν ότι είναι έτοιμα να ωριμάσουν - όταν ξεκινήσουν να μπαίνουν σε λεπτομέρειες και να κάνουν πολλές ερωτήσεις – μην υποκύψετε στον εκνευρισμό, ούτε να πλάσετε γελοία σενάρια.

Απλά πείτε: «Τι πιστεύεις εσύ;», συμβουλεύει η Christakis. «Αυτό είναι μια πολύ καλή απάντηση σχεδόν για τα πάντα. Βοηθήστε τα να απαντήσουν μόνα στις ερωτήσεις τους».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο VICE US.

Περισσότερα από το VICE

«Σεβάσου τη Ζωή» - Το Βίντεο που Αξίζει να Δεις Σήμερα

Η Ελένη Δολοφονήθηκε Επειδή Είπε «Όχι»

Η Περίεργη Ιστορία της πιο Γνωστής Περίπτωσης Απαγωγής Ανθρώπου Από Εξωγήινους στην Ελλάδα