Μερικοί Λόγοι που Πρέπει να σε Ενδιαφέρει η Σύνοδος των Μεσογειακών Κρατών της ΕΕ

Κείμενο: Αριστείδης Χατζής

Την Παρασκευή που μας πέρασε, είχαμε στο Ζάππειο τη Σύνοδο των Μεσογειακών Κρατών της ΕΕ. Κατά πάσα πιθανότητα το ακούς για πρώτη φορά. Το πολύ-πολύ να πήρε το μάτι σου κάτι ξώφαλτσα στις ειδήσεις ή να ταλαιπωρήθηκες εξαιτίας των δρόμων που έκλεισαν. Μια ακόμα ευρωπαϊκή σύνοδος δεν σου λέει τίποτα. Πιθανόν να έχεις σταματήσει να διαβάζεις το κείμενο από την πρώτη πρόταση. Αλλά εσύ που έφτασες μέχρι εδώ αναρωτιέσαι: έγινε κάτι σημαντικό που αξίζει να το μάθω κι αν έγινε, γιατί δεν το έμαθα;

Σύντομη απάντηση: Ναι, η Σύνοδος δεν ήταν ασήμαντη, καλό είναι να ξέρεις τι έγινε. Αλλά το ότι δεν ήταν ασήμαντη, δεν σημαίνει ότι ήταν και σημαντική. Αν διαβάσεις λίγο ακόμα θα καταλάβεις γιατί ίσως αξίζει να αφιερώσεις τα επόμενα πέντε λεπτά.

Τι σύνοδος ήταν αυτή: Ήταν μια άτυπη σύνοδος των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ (θυμίζω: Ελλάδα, Κύπρος, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Μάλτα). Η Πορτογαλία δεν βρέχεται βέβαια από τη Μεσόγειο αλλά θεωρείται «μεσογειακή». Έλειπαν όμως η Κροατία και η Σλοβενία – και αυτό δεν είναι τυχαίο. Η σύνοδος είχε ως στόχο να οργανώσει και να συντονίσει τις μεσογειακές χώρες (δηλαδή τις χώρες του νότου) της ΕΕ με σκοπό να ασκήσουν μεγαλύτερη επιρροή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της Ένωσης (και της Ευρωζώνης), ειδικά στα θέματα της οικονομίας, της κοινωνικής συνοχής και της μετανάστευσης. Στα θέματα δηλαδή που οι μεσογειακές χώρες είναι τόσο ευάλωτες, καθώς σχεδόν όλες ακολουθούν πολιτικές σκληρής λιτότητας και δέχονται το μεγάλο προσφυγικό κύμα.

Γιατί η σύνοδος αυτή δεν ήταν ασήμαντη: Καταρχήν αυτήv τη Σύνοδο την οργάνωσε η χώρα μας. Ο Πρωθυπουργός επένδυσε προσωπικά σ' αυτή, για λόγους που θα δούμε στη συνέχεια. Το γεγονός ότι μετείχαν όλες σχεδόν οι μεσογειακές χώρες και μάλιστα με τους πρωθυπουργούς τους, αποτελεί επιτυχία (μόνο η Ισπανία έστειλε υπουργό).

Γιατί η σύνοδος αυτή δεν ήταν σημαντική: Ε, και τι έγινε; Ήρθαν, έβγαλαν μερικές φωτογραφίες και έφυγαν. Αν διαβάσεις το ανακοινωθέν θα βρεις μόνο ευχολόγια, κοινοτοπίες και «ξύλινη» γλώσσα. Είναι μια διακήρυξη που την έγραψαν για να τη γράψουν, χωρίς να ελπίζουν ότι θα αποτελέσει πραγματική αφετηρία σε κάποια διαπραγμάτευση.

Ήταν τελικά επιτυχημένη η Σύνοδος; Εάν το σχέδιο του Αλέξη Τσίπρα ήταν να οργανώσει τις μεσογειακές χώρες εναντίον των πολιτικών της λιτότητας και της Γερμανικής ηγεμονίας στην Ευρώπη, τότε απέτυχε. Η κίνηση είχε βέβαια έντονο συμβολισμό, κάποιοι Γερμανοί τσίμπησαν και εκνευρίστηκαν, αλλά προς το παρόν η όλη πρωτοβουλία φαίνεται σαν μια τρύπα στο νερό. Εάν όμως το σχέδιο του Αλέξη Τσίπρα ήταν να δείξει ότι ενσωματώνεται στο ευρωπαϊκό mainstream τότε πέτυχε να το δείξει. Αλλά δεν ξέρω αν ήταν κανείς εκεί για να το δει.

Τι σημαίνει αυτή η Σύνοδος για μας:
Θετικό #1: Η κυβέρνησή μας έχει αποφασίσει να εγκαταλείψει πολλές από τις περσινές ανοησίες και να παίξει το ευρωπαϊκό παιχνίδι. Αντί να αλλάξει ο ΣΥΡΙΖΑ την Ευρώπη, η Ευρώπη αλλάζει τον ΣΥΡΙΖΑ και αυτό μόνο καλό μπορεί να είναι. Δεν είναι τυχαίο ότι την αμέσως επόμενη ημέρα ο πρωθυπουργός στράφηκε στη διεθνή επιχειρηματική κοινότητα καλώντας την να έρθει να επενδύσει στην Ελλάδα. Βέβαια δεν ξέρω ποιος επιχειρηματίας θα έρθει να επενδύσει στη λιγότερο ελεύθερη οικονομία της ΕΕ επειδή θα δει τις φωτογραφίες του Τσίπρα με τον αποτυχημένο πολιτικά Ολάντ στο Ζάππειο.

Θετικό #2: Είναι προφανές ότι ο Αλέξης Τσίπρας, αργά, δειλά αλλά σταθερά, στρέφεται προς την κεντροαριστερά. Η κεντροαριστερά είναι γωνιακό μαγαζί αλλά παραμένει ανοίκιαστο από το 2012. Ο Τσίπρας συνειδητοποιεί ότι για να σταθεροποιηθεί στην εξουσία και να διατηρήσει ένα αξιοπρεπές ποσοστό για τον ΣΥΡΙΖΑ στις ερχόμενες εκλογές θα πρέπει να αλλάξει προφίλ. Διότι αυτό της ριζοσπαστικής Αριστεράς το εξευτέλισε η πραγματικότητα. Βέβαια οι κληρονόμοι (το μικρό ΠΑΣΟΚ) δεν πρόκειται να τον καλοδεχτούν στον χώρο που θεωρούν δικό τους. Δεν μπορούν και να τον εμποδίσουν, όμως, ιδίως όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη καταπιεί μεγάλο μέρος του ΠΑΣΟΚ (στελέχη και ψηφοφόρους).

Οι Ευρωπαίοι, γιατί ήρθαν εδώ; Ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Για παράδειγμα, ο Ολάντ θα πάει οπουδήποτε ελπίζει ότι θα ενισχύσει την καταβαραθρωμένη δημοτικότητά του. Ο Ρέντζι ελπίζει ότι θα παίξει αυτός τον ρόλο του ηγέτη των Νοτίων που θα πιέσει τη Γερμανία (διότι βέβαια ο Τσίπρας ούτε για αστείο δεν μπορεί να παίξει αυτόν τον ρόλο). Αλλά ήρθαν και για έναν άλλο λόγο. Αρκετοί στη φθίνουσα Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία βλέπουν με καλό μάτι την ενσωμάτωση του ΣΥΡΙΖΑ, για πολλούς λόγους – κι ας διαμαρτύρεται το ΠΑΣΟΚ. Όλα θα εξαρτηθούν από τις επόμενες εκλογές. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ αντέξει και συνεχίσει την αργή στροφή προς την κεντροαριστερά, θα τον καλοδεχτούν. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ εξατμιστεί δεν θα (θέλει να) τον θυμάται κανείς στην Ευρώπη.

Τελικά υπήρχε κάποιο σοβαρό θέμα προς συζήτηση; Ναι, υπήρχε. Οι χώρες που συμμετείχαν έχουν πολλά κοινά συμφέροντα. Τις πέντε από αυτές τις έχει πληγώσει η λιτότητα (Ελλάδα, Κύπρος, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία). Είναι αρκετές για να επηρεάσουν κάπως τις ευρωπαϊκές αποφάσεις αν συνασπιστούν. Μπορούν να απαιτήσουν και να πετύχουν περισσότερα απ' όσα μπορούν να καταφέρουν μόνες τους.

Υπάρχουν ελπίδες συνεργασίας; Ελάχιστες. Εκτός από κοινά συμφέροντα έχουν και συγκρουόμενα συμφέροντα (οικονομικά αλλά και πολιτικά). Γι' αυτό και ο σχηματισμός του νοτιευρωπαϊκού μπλοκ φαίνεται προς το παρόν απίθανος. Επιπλέον, να θυμίσω ότι άλλες χώρες (Ισπανία, Πορτογαλία, Κύπρος) πέτυχαν πολύ περισσότερους στόχους των μνημονίων τους και η οικονομική τους κατάσταση δεν συγκρίνεται με τη θλιβερή δική μας.

Ο Τσίπρας κέρδισε τελικά πολιτικά κάτι; Λίγα πράγματα, κυρίως επικοινωνιακά. Προσπάθησε να θυμίσει αντίστοιχες κινήσεις που έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Προσπάθησε να δείξει ότι δεν είναι πλέον το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης αλλά κάποιος που αναλαμβάνει και διεθνείς πρωτοβουλίες – και το πέτυχε: σύγκρινε απλώς την εικόνα του ταλαιπωρημένου, υποταγμένου και απομονωμένου Τσίπρα την εβδομάδα της διαπραγμάτευσης μετά το ανόητο δημοψήφισμα, με τις εικόνες στο Ζάππειο. Κυρίως όμως προσπάθησε να τονίσει το «ηγετικό προφίλ» που θα πουλήσει στις επόμενες εκλογές. Αλλά δεν του βγήκε ο συμβολισμός τόσο εντυπωσιακά όσο έλπιζε γιατί λίγοι το πρόσεξαν.

Ποιος φταίει γι' αυτό; Η κυβέρνηση θεωρεί ότι ευθύνονται τα ιδιωτικά κανάλια. Διότι δεν έδωσαν τη σημασία και το χρόνο που «έπρεπε». Μάλιστα, η κυβέρνηση αντέδρασε με έναν απαράδεκτα υστερικό και τριτοκοσμικό τρόπο. Τι περίμενε, όμως, από τα κανάλια που απειλούσε τόσο καιρό και τώρα τα κλείνει; Να αποθεώσουν μια κυβερνητική φιέστα με ελάχιστη ουσία που σχεδόν κανέναν δεν ενδιαφέρει; Παρά λοιπόν τις φιλότιμες προσπάθειες της ΕΡΤ και των κρατικών πρακτορείων ειδήσεων τα επικοινωνιακά οφέλη για την κυβέρνηση ήταν ελάχιστα.

Τι θα μας μείνει από αυτήν τη συνάντηση; Η φράση του πρωθυπουργού: «Η Μεσόγειος είναι η ιστορία και ο πλούτος των πολιτισμών και των θρησκειών, είναι η κοινή μας πορεία στον χώρο και τον χρόνο, είναι αυτοί οι ακατάληπτοι δεσμοί (sic) που μας φέρνουν σήμερα εδώ στην πρώτη γραμμή της Ευρώπης». Θυμίζω ότι «ακατάληπτος» σημαίνει ασυνάρτητος.

Γλώσσα λανθάνουσα τα αληθή λέγει.

Περισσότερα από το VICE

Πλησιάζει η ώρα για το Πρώτο Κανναβόσπιτο στην Ελλάδα

Επισκεφτήκαμε την Κατάληψη που Χαρακτηρίστηκε «Νταχάου» για τους Πρόσφυγες

Ο «Καραγκιόζης» στις Φυλακές Κορυδαλλού