Στην Ελλάδα, εδώ και χρόνια, κυκλοφορούν ιστορίες και μύθοι για κρυμμένους θησαυρούς. Ιδίως στα βουνά της βόρειας Ελλάδας, το ιστορικό παρελθόν της περιοχής και οι διηγήσεις για την οθωμανική κυριαρχία, την ανταλλαγή πληθυσμών ή τον εμφύλιο, έχουν κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι η περιοχή έχει κρυμμένα μυστικά. Ληστές, αντάρτες και άνθρωποι που απλώς θέλησαν να προστατεύσουν λίρες, χρυσό ή περιουσίες σε καιρούς πολέμου κρύβοντάς τις μέσα στο χώμα, έχουν γίνει πρωταγωνιστές πολλών θρύλων για χαμένους θησαυρούς, που περνούν από γενιά σε γενιά.

Έτσι, ακόμα και σήμερα, πολλοί είναι εκείνοι που καθοδηγούμενοι από ένα πάθος για περιπέτεια και έναν πραγματικό «πυρετό» για χρυσό, φτάνουν σε απομακρυσμένες βουνοκορφές, σκάβουν βαθιά μέσα στη γη, ξοδεύουν πολλές χιλιάδες ευρώ για πληροφορίες και «χάρτες» και συχνά αδιαφορούν για το νόμο, στη μανία τους να βρουν τα ίχνη αυτών των κρυμμένων θησαυρών. Είναι οι «θησαυροκυνηγοί» ή «χρυσοερευνητές», όπως οι ίδιοι προτιμούν να αυτοαποκαλούνται. Για τον περισσότερο κόσμο είναι απλώς «χρυσοθήρες».

Από τον περασμένο Νοέμβριο που ξεκινήσαμε την έρευνα, ταξιδέψαμε από τα ορεινά της Κατερίνης, μέχρι την Ξάνθη και την Αλεξανδρούπολη, γνωρίσαμε διαφορετικές ομάδες χρυσοθήρων και καταφέραμε να τους ακολουθήσουμε στο «κυνήγι του χαμένου θησαυρού».

Σπηλιές, ανάγλυφα σημάδια, τρύπες στη γη, πλαστοί χάρτες, ή μηχανήματα ανίχνευσης συνθέτουν το παζλ μιας δραστηριότητας με πολλές χιλιάδες «πιστούς» σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ενδεικτικά, κάθε χρόνο πωλούνται περισσότεροι από 3.000 ανιχνευτές μετάλλων.

Την ίδια ώρα, φορείς και αρχές μιλούν για μια σκοτεινή πλευρά της χρυσοθηρίας, για σύνδεσή της με την αρχαιοκαπηλία, για καταστροφές σε ιστορικούς χώρους και συχνή καταπάτηση του νόμου, που κατά καιρούς έχει οδηγήσει μέχρι και σε συλλήψεις. Το νομικό πλαίσιο που διέπει τη κτήση θησαυρών καταγράφεται σε μια σειρά από άρθρα του αρχαιολογικού νόμου 3028/2002 (ΦΕΚ 153/28.6.2002). Οι χρυσοθήρες θα πρέπει να διαθέτουν μια σειρά από άδειες, που μπορούν να λάβουν μέσω των αρμόδιων τμημάτων του υπουργείου Πολιτισμού και Προστασίας του Πολίτη, αλλά και να ενημερώνουν για την διεξαγωγή έρευνας σε κάποιο σημείο, ή την κατοχή ανιχνευτών και ειδικών εργαλείων. Οι Αρχές θα πρέπει να ενημερώνονται επίσης άμεσα, στην περίπτωση ανίχνευσης τόσο νέων, όσο και αρχαίων «θησαυρών» - που χρονολογούνται δηλαδή πριν από το 1830. Οι θησαυροκυνηγοί που ακολουθούν αυτή τη νόμιμη οδό, αν και είναι σχετικά λίγοι, σε κάποιες περιπτώσεις αυτο-οργανώνονται ακόμα και μέσω internet. Εξάλλου, στην περίπτωση που βρουν κάτι πολύτιμο, υπάρχει και η δυνατότητα ενός είδους αποζημίωσης από το κράτος, εφόσον βέβαια έχουν πρώτα ακολουθηθεί όλες οι τυπικές διαδικασίες.

Όπως και να χει, το μόνο σίγουρο είναι ότι οι χρυσοθήρες, όπου και όπως και αν ψάχνουν, ζουν με μια ακατανίκητη μανία, έναν πυρετό του χρυσού. Σε αυτό το επεισόδιο της σειράς του VICE, Underreported Greece, αποκτήσαμε πρόσβαση στο συναρπαστικό αυτό κυνήγι τους για τον «κρυμμένο θησαυρό».

Παρουσίαση: Αντώνης Ντινιακός
Κάμερα: Αλεξία Τσαγκάρη
Παραγωγή: Αλεξία Τσαγκάρη, Αντώνης Ντινιακός, Κώστας Καλλέργης
Κάμερα: Andy Dermanis
Μοντάζ: Γωγώ Μπεμπέλου

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.