Η Αποκατάσταση της Κάνναβης στην Ελλάδα: Γιατί Αυτό το Κυνηγημένο Βοτάνι Πρέπει να Ζήσει Ελεύθερο

Πριν από 30 χρόνια, ο γιατρός Γιώργης Οικονομόπουλος άναβε έναν μπάφο κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης Τύπου για να δηλώσει την αντίθεσή του με την ποινικοποίηση της κάνναβης. Ήταν τότε ένας από τους πρώτους ανθρώπους που ασχολήθηκαν με την άρση των απαγορευτικών νομοσχεδίων, κάνοντας ομιλίες και εκδίδοντας βιβλία για τις εντυπωσιακές θεραπευτικές ιδιότητές της.

Το φυτό με τις πολλαπλές χρήσεις, που χαρακτηρίστηκε παράνομο στα μέσα της δεκαετίας του 1920 στην Ελλάδα, επέστρεψε εν μέρει νόμιμα στα χωράφια πριν λίγο καιρό με τη νομιμοποίηση της βιομηχανικής κάνναβης. Ο δρόμος άνοιξε το 2013 όταν με σχέδιο νόμου προωθήθηκε η εξαίρεση της κλωστικής κάνναβης (Sativa L) από τις ουσίες που υπάγονται στα ναρκωτικά. Η ελληνική πολιτεία άναψε το πράσινο φως για τις καλλιέργειες μόλις πέρυσι τον Μάρτιο, με την έκδοση της διευκρινιστικής κοινής υπουργικής απόφασης, που όριζε και το θεσμικό πλαίσιο που μπορούσε να καθορίσει τον τρόπο και την εισαγωγή των ποικιλιών που προορίζονται αποκλειστικά για βιομηχανική χρήση, καθιερώνοντας έτσι το απαραίτητο σύστημα προέγκρισης. Ως αποτέλεσμα, συλλογικότητες όπως η ΚΟΙΝΣΕΠ ΚΑΝΝΑΒΙΟ και η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση "Θεογένης" έχουν ήδη σπείρει και θερίσει τις πρώτες σοδιές τους στην Εύβοια, στα Χανιά και στον Έβρο.

Παρόλα αυτά, η χρήση, η κατοχή και η καλλιέργεια για ευφορική και θεραπευτική χρήση, παραμένουν πλημμεληματικού βαθμού αδικήματα, με τους χρήστες να αντιμετωπίζονται σαν εγκληματίες, παρά τη σχετική επιείκεια που υπάρχει. Ακόμη και αν δεν καταλήγουν στη φυλακή για μικροποσότητες όπως παλιότερα, συλλαμβάνονται, καταλλήγουν στο δικαστήριο και εξακολουθούν να υφίστανται ό,τι συνεπάγεται αυτή η διαδικασία. Ταλαιπωρία, δικαστικά έξοδα και διαπόμπευση. Με εξαίρεση ορισμένες χώρες που έχουν ήδη υιοθετήσει μια αντιαπαγορευτική πολιτική, αυτό το νομικό καθεστώς δεν ισχύει μόνο στην Ελλάδα, αλλά παγκοσμίως. Γι' αυτό και τα τελευταία χρόνια, τις δύο πρώτες βδομάδες του Μάη, εκατομμύρια άνθρωποι βγαίνουν στους δρόμους σε όλο τον κόσμο στο πλαίσιο του Global Marijuana March για να διεκδικήσουν πιο ανθρώπινες, «αντιαπαγορευτικές» πολιτικές δείχνοντας πως το ρεύμα για τη νομιμοποίηση της παραείναι μεγάλο για να αγνοηθεί. Στην Ελλάδα, το Αντιαπαγορευτικό Φεστιβάλ που έχει πλέον γίνει θεσμός, θα πραγματοποιηθεί φέτος στις 5 και 6 Μάη, ανοίγοντας ξανά και σταθερά έναν διάλογο για την πλήρη νομιμοποίηση της κάνναβης και τα οφέλη που θα επέλθουν από αυτή.

«Τι θα έρθει πρώτα; Η νομιμοποίηση ή η απενοχοποίηση;», ρωτώ τον Μιχάλη Θεοδωρόπουλο, μέλος του Δικτύου των Ηλιόσπορων, της συλλογικότητας που διοργανώνει κάθε χρόνο τη Γιορτή της Κάνναβης. «Η απενοχοποίηση σε κάποιο μεγάλο βαθμό υφίσταται. Δεν είναι ίδια η κατάσταση όπως ήταν πριν από πέντε χρόνια, ούτε ίδια με το 2005 που ξεκινήσαμε το Αντιαπαγορευτικό Φεστιβάλ. Και σίγουρα έχει αλλάξει από το 1985 που ο Γιώργος Οικονομόπουλος άναψε εκείνο τον μπάφο σε μια συνέντευξη Τύπου. Πήρε 30 χρόνια βέβαια, αλλά υπάρχει μια πρόοδος, μια μεταστροφή της κοινής γνώμης» απαντά και εξηγεί γιατί πρέπει επιτέλους αυτό το κυνηγημένο βοτάνι να ζήσει ελεύθερο.

VICE: Σίγουρα, όλα τα οφέλη της ελεύθερης κάνναβης δεν μπορούν να αναλυθούν σε έναν μικρό διάλογο, όμως τι πιστεύεις ότι θα άλλαζε με τη νομιμοποίησή της;
Μιχάλης Θεοδωρόπουλος: Πολλά πράγματα θα αλλάξουν. Το πιο σημαντικό απ' όλα είναι ότι θα διασφαλιστεί η δημόσια υγεία, η υγεία των χρηστών και θα αποδυναμωθεί το οργανωμένο έγκλημα διότι πλέον δεν θα έχει λόγο ύπαρξης, ιδιαίτερα στον χώρο της κάνναβης. Έχουμε βγάλει μια σειρά προτάσεων και ένα σχετικό κείμενο για ένα ολοκληρωμένο μοντέλο της νόμιμης ρύθμιση της κάνναβης, όπου αναφέρουμε όλες τις χρήσεις - την ιατρική και την ευφορική και τη βιομηχανική. Η βιομηχανική χρήση έχει ανοίξει εδώ και δύο χρόνια, αναμένουμε τη νομιμοποίηση της ιατρικής και της ευφορικής χρήσης. Σήμερα διάβαζα κάποιες δηλώσεις του Υπουργού Υγείας στις οποίες, απ' ό,τι λέει, θα αλλάξει την πολιτική για τα ναρκωτικά και θα γίνει πολιτική για τις εξαρτήσεις. Δείχνει να πιάνει τόπο η καμπάνια τα τελευταία 13 χρόνια.

Μέσα από την παρανομία δεν μπορούμε να ελέγξουμε κανένα στάδιο της παραγωγής και της κατανάλωσης του προϊόντος. Το να θεωρούμε ένα εκατομμύριο χρήστες κάνναβης στην Ελλάδα παράνομους και να παίζουμε την υγεία τους κορώνα-γράμματα, είναι καταστροφικό και εγκληματικό. Και πρέπει άμεσα να αλλάξει. Μια ανθρώπινη και κοινωνική πολιτική που αφορά τις εξαρτήσεις, πρέπει να αντιμετωπίζει τις ουσίες με βάση την υγεία των χρηστών. Να μειώσουμε τη βλάβη πάνω απ' όλα στον ίδιο τον χρήστη και να βελτιώσουμε τις ποιότητες που καταναλώνουν οι χρήστες, Μέσα από την παρανομία καταναλώνουμε πολύ κακής ποιότητας επικίνδυνες ουσίες. Είναι απαραίτητο να ρυθμίσουμε νόμιμα την κατάσταση για να μπορεί να έχει και το κράτος έναν έλεγχο και στις ποσότητες που κυκλοφορούν. Ενδεχομένως να υπάρξουν και κάποια έσοδα απ' αυτό, αλλά κύρια προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η εξασφάλιση της υγείας των πολιτών.

Γιατί αργεί τόσο η νομιμοποίηση;
Επειδή υπάρχουν συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα. Πρέπει να δούμε τον ρόλο των φαρμακοβιομηχανιών σε αυτό, οι οποίες ενώ πολεμούν με λύσσα όλα αυτά τα χρόνια τη νομιμοποίηση της κάνναβης, ταυτόχρονα προσπαθούν να φτιάξουν συνθετικά φάρμακα τα οποία μιμούνται διάφορες από τις ιδιότητες της, πολλές φορές και με καταστροφικά αποτελέσματα. Εμείς αυτό που λέμε όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι το φυτό πρέπει να νομιμοποιηθεί. Δεν θα έπρεπε να ισχύει κάτι παραπάνω απ' το να θεωρείται ένα αρωματικό, θεραπευτικό φυτό, γιατί αυτό είναι.

Έχουμε κάνει προτάσεις σε ό,τι αφορά την αποποινικοποίηση της χρήσης. Όχι μόνο για την κάνναβη αλλά γενικότερα για τις ουσίες, διότι ο χρήστης δεν είναι εγκληματίας. Αυτό είναι ζήτημα του Υπουργείου Δικαιοσύνης και αν ξεμπλοκάρει θα βοηθήσει πολύ και την κάνναβη. Υπάρχει το παράδειγμα της Πορτογαλίας που έχει κάνει μια πολύ πετυχημένη αντίστοιχη πολιτική, χάρη στην οποία εξάλειψαν την προβληματική χρήση ουσιών, τη δημόσια χρήση, μείωσαν τις συλλήψεις, έγινε αποσυμφόρηση των φυλακών. Το πιο σημαντικό απ' όλα, που είδαμε και στην Πορτογαλία, αλλά και σε πολιτείες της Αμερικής που έχουν ρυθμίσει νόμιμα και την κάνναβη, είναι ότι δεν έχουμε σε καμιά των περιπτώσεων αύξηση της χρήσης ούτε από τους μεν χρήστες, ούτε από τον γενικό πληθυσμό. Επομένως βλέπουμε ότι οι αντιαπαγορευτικές πολιτικές όπου εφαρμόζονται έχουν μόνο θετικά αποτελέσματα. Απεξαρτούν τους χρήστες από τις μαφίες, αποδυναμώνουν τις μαφίες γιατί τους κόβουν τα έσοδα. Όποιοι υποστηρίζουν ακόμα τις απαγορευτικές πολιτικές είναι όσοι υποστηρίζουν τις μαφίες, γιατί ουσιαστικά οι μόνοι κερδισμένοι τα τελευταία 80 χρόνια που έχει απαγορευτεί η κάνναβη, είναι οι μαφίες που την εμπορεύονται.

VICE Video: ATH KIDS_Τα Παιδιά της Αθήνας

Από τότε που ξεκινήσατε τα φεστιβάλ και τη δράση σας, έχουν μειωθεί οι αντιδράσεις που έχετε; Από ποιον δέχεστε πυρά όλα αυτά τα χρόνια;
Η τακτική του συστήματος άλλαζε όλα αυτά τα χρόνια. Στην αρχή προσπαθούσε να μας αγνοήσει, σαν να μην υπάρχουμε. Δηλαδή κάναμε φεστιβάλ με 20.000 και 30.000 κόσμο και κανένας δεν ανέφερε τίποτα. Μετά η τακτική πέρασε σε ένα επίπεδο επίθεσης κατά κύριο λόγο από συντηρητικές φωνές όπως το ΚΚΕ, η Δεξιά και οι φασίστες, αλλά και κάποιους φορείς που δεν θέλουν να χάσουν το κρατικό μονοπώλιο της απεξάρτησης της ηρωίνης με τα κλειστά προγράμματα. Η Εκκλησία δεν έχει περάσει προς το παρόν στην επίθεση. Είναι πολύ πιθανό να μπει κι αυτή κάποια στιγμή στο παιχνίδι. Περιμένουμε ότι όσο πάει να ανοίξει ολοκληρωτικά αυτό το ζήτημα, ίσως να υπάρξουν κι άλλες αντιδράσεις σαν ένας επιθανάτιος ρόγχος πριν τη νομιμοποίηση.

Είμαστε αρκετά απενοχοποιημένοι και ενημερωμένοι;
Υπάρχει μια πρόοδος, μια μεταστροφή της κοινής γνώμης, ιδιαίτερα στο θέμα της κάνναβης που είναι ένα ζήτημα που αφορά πολλές οικογένειες. Όλοι στρέφονται εκεί για δύσκολες ασθένειες όπως ο καρκίνος και η σκλήρυνση κατά πλάκας. Πρέπει οι άνθρωποι να ενημερώνονται. Πλέον, στην εποχή του Ίντερνετ το να μένεις στις κακές πηγές είναι τελείως προσωπική επιλογή. Ανεύθυνη μεν, αλλά είναι μια προσωπική επιλογή. Στην εποχή της πληροφορίας δεν γίνεται να διαλέγεις τη μη πληροφόρηση ή τη λάθος πληροφορία. Ευτυχώς υπάρχει κόσμος που ενημερώνεται σωστά και υπάρχει μια μεταστροφή της κοινής γνώμης. Έτσι γίνεται και το normalization, η κανονικοποίηση. Χάρη σε αυτή, έχουμε και την αλλαγή του νόμου σιγά σιγά.

Ποιο είναι το πιο συχνό επιχείρημα που ακούς από ανθρώπους που εναντιώνονται στην χρήση και τη νομιμοποίηση;
Αρχικά ότι θα υπάρξει μια τεράστια αύξηση της ζήτησης στη νεολαία και στον γενικό πληθυσμό. Ότι η νεολαία θα πέσει με τα μούτρα. Όπως είπα και πριν, και στις Πολιτείες της Αμερικής και στην Πορτογαλία που έχει νομιμοποιηθεί, δεν έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Ακόμη ένα επιχείρημα είναι ότι η κάνναβη δεν έχει καμιά θεραπευτική χρήση. Η επιστήμη όμως έχει αποδείξει το αντίθετο. Κι αυτό είναι ένα βασικό επιχείρημα που καταρρίπτεται από τις ίδιες τις φαρμακοβιομηχανίες που προσπαθούν να την πατεντάρουν εδώ και χρόνια.

Και ένα τρίτο επιχείρημα είναι ότι η κάνναβη προκαλεί ψυχώσεις και παράνοιες. Ψύχωση και παράνοια προκαλεί η απαγόρευση της όμως, και όχι η ίδια η κάνναβη. Με την ελεγχόμενη χρήση δεν τίθεται κανένα τέτοιο ζήτημα. Τα πορίσματα του Υπουργείου Υγείας έχουν κάποια αντιεπιστημονικά συμπεράσματα πάνω στο θέμα. Το ελάχιστο ποσοστό που έχει παρουσιάσει κάποια μορφή ψύχωσης ή ψυχωτικού συνδρόμου, έχει εξηγηθεί από την επιστήμη έχει δείξει πως αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στο περιβάλλον που μεγαλώνει ο χρήστης και στην προδιάθεση που μπορεί να έχει. Σίγουρα η κάνναβη δεν κάνει για όλους τους οργανισμούς, δεν είναι ένα φυτό που κάνει για όλους για όλους τους ανθρώπους, όπως καμιά άλλη ουσία.

Περισσότερα από το VICE

«H Ζωή Είναι Ωραία» Ακόμα κι Όταν Παλεύεις με τον Καρκίνο

Τι Θα σου Συμβεί αν σε Τσακώσουν με Ένα Γραμμάριο Κάνναβης ή Κόκας στην Ελλάδα;

Ο πιο Γαμάτος Dealer του Άμστερνταμ Είναι Έλληνας