Το Πορνό της Δεκαετίας του 1920 Ήταν πιο Ξέφρενο και Hardcore απ’ ό,τι Φαντάζεσαι

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US.

Αν και δεν θα έχεις δει την πονηρή ταινία The Casting Couch (Ο Καναπές του Κάστινγκ), μπορείς να φανταστείς την πλοκή: Μια νεαρή γυναίκα μπαίνει στο στούντιο ενός παραγωγού για οντισιόν και σύντομα πείθεται να κάνει σεξ ως αντάλλαγμα για έναν ρόλο σε μια επερχόμενη ταινία. Είναι ένα πολυφορεμένο κλισέ, που έχει γίνει τόσο συνηθισμένο στο πορνό, όσο η φημολογούμενη πρακτική του Χόλιγουντ. Αλλά στην περίπτωση της συγκεκριμένης ταινίας, υπάρχει ένα στοιχείο που προκαλεί έκπληξη: Είναι μια ασπρόμαυρη ταινία πορνό που γυρίστηκε γύρω στο 1924.

Η ταινία είναι ένα από τις χιλιάδες «stag» φιλμ, ένα είδος hardcore ταινιών που γυρίζονταν από την απαρχή του κινηματογράφου, έως ότου περιορίστηκαν τη Χρυσή Εποχή του Πορνό, η οποία ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ‘60 και άνθισε σε όλη τη δεκαετία του ’70. Τα stag ήταν βουβές ασπρόμαυρες ταινίες πέντε με δέκα λεπτών, με σύντομες αφηγηματικές σκηνές που πλαισίωναν έναν αχταρμά διεισδύσεων, γυμνού και αποσπάσματα στοματικού σεξ και εκσπερμάτωσης. Πράγμα που μπορεί να φαίνεται παράξενο, καθώς υπάρχει μια διαδεδομένη και κατανοητή πεποίθηση ότι η σεξουαλική δραστηριότητα κινείται γραμμικά, λέει ο Albert Steg, συλλέκτης και γνώστης των stag φιλμ. Ως εκ τούτου, τα hardcore stag είναι καινοτομίες λογικής παραφωνίας. Δίνουν την αίσθηση ότι δεν θα έπρεπε να έχουν γυριστεί τη δεκαετία του ’20.

Ωστόσο, αυτές οι ταινίες δεν είναι απλώς κάτι παράδοξο. Μας δίνουν μια σημαντική εικόνα για στοιχεία της σεξουαλικότητας και των σεξουαλικών σχέσεων στις αρχές του 20ού αιώνα που απουσιάζουν εν πολλοίς από την ιστορική καταγραφή. Συνδέουν πράγματα που μοιάζουν τελείως σύγχρονα, με το παρελθόν και κάνουν την ιστορία πιο ανθρώπινη, με περίπλοκους, ενστικτώδεις τρόπους.

Τα stag συχνά συγχέονται με τα πρώτα γυμνά φιλμ και ταινίες με σεξουαλικό περιεχόμενο. Αλλά ήταν κάτι άλλο, λέει ο ιστορικός Μέσων Joseph Slade. Οι ταινίες stag ήταν παράνομες, παράγονταν ανώνυμα και εκτός του συστήματος των κινηματογραφικών στούντιο. Ενώ το πρώτο stag χρονολογείται περίπου στο 1915, κανείς δεν ξέρει πότε δημιουργήθηκε το συγκεκριμένο είδος. Απογειώθηκε τη δεκαετία του ’20, όταν εμφανίστηκαν κάποιες από τις πρώτες μαζικά πρσοβάσιμες κάμερες και προβολείς. Επιχειρηματίες, πιθανόν με τη βοήθεια του οργανωμένου εγκλήματος, γύριζαν ταινίες σε όλη τη χώρα και ύστερα τις διακινούσαν σε πόλεις όπου ανδρικές οργανώσεις όπως οι Elks και οι Legionnaires ή φοιτητικές αδελφότητες έκαναν «stag πάρτι», όπου όλοι πλήρωναν, για να πραγματοποιηθούν προβολές στις οποίες παρακολουθούσαν hardcore σεξ. Ήταν ένα σταθερό επιχειρηματικό μοντέλο – τόσο σταθερό, που οι παραγωγοί δεν είδαν ανάγκη καινοτομίας για δεκαετίες και τα stag απολιθώθηκαν σε ένα βουβό, χαοτικό, ασπρόμαυρο στιλ.

Τη δεκαετία του ’50, λόγω του φιλμ των οκτώ χιλιοστών και τις μικρότερες κάμερες για ερασιτεχνικές ταινίες, οι παραγωγές και οι προβολές έγιναν πιο περιορισμένες τοπικά, έτσι η κοινωνική πλευρά των ταινιών stag εν πολλοίς χάθηκε. Οι παραγωγοί απομακρύνθηκαν από τις συμβάσεις των stag τη δεκαετία του ’60. Στα νέα καταστήματα ενήλικης διασκέδασης υπήρχαν θάλαμοι προβολής που έπαιζαν αλλεπάλληλες σεξουαλικές σκηνές και αργότερα το χρώμα και ο ήχος ξεκίνησαν να μπαίνουν στο πορνό. Ως το 1968, οι ταινίες stag είχαν πεθάνει τελείως και αντικαταστάθηκαν από ταινίες πορνό μεγάλου μήκους με όλο και πιο περίπλοκες υποθέσεις και πορνογραφικές συμβάσεις, όπως σεξουαλικές συνευρέσεις με συνοχή, σε αντίθεση με τα ανάκατα σεξουαλικά αποσπάσματα των stag που στριμώχνονταν ανάμεσα στην εναρκτήρια και τελική αφήγηση.

Μια δεκαετία αργότερα, τα stag είχαν εξαφανιστεί τελείως από τη συνείδηση του κοινού. Αλλά οι ιστορικοί διατήρησαν έντονο το ενδιαφέρον τους γι’ αυτά. Κάποιοι, όπως οι ιστοριοδίφες Al Di Lauro και Gerald Rabkin ισχυρίστηκαν (στο βιβλίο τους του 1976 Dirty Movies: An Illustrated History of Stag Film, 1915–1970) ότι οι ταινίες ήταν καταγραφές ενός αυθεντικού, χαρούμενου, αλλά σε μεγάλο βαθμό κρυμμένου σεξουαλικού παρελθόντος. Είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο στην εξέλιξη του σύγχρονου πορνό (πολλοί σκηνοθέτες ταινιών stag εργάστηκαν σε ταινίες της Χρυσής Εποχής) και ένα παράθυρο στην ιστορία της σεξουαλικής εργασίας, τη θέση της γυναίκας σε αυτήν και τη σεξουαλική κατανάλωση.

Ωστόσο οι ακαδημαϊκοί δυσκολεύονται να βρουν και να αναλύσουν ταινίες stag. Δεν υπάρχει λίστα όλων των stag που γυρίστηκαν, δεν υπάρχει αρχείο του ποιοι τα γύρισαν, ώστε να εντοπιστούν οι συμμετέχοντες και να ερωτηθούν για τη δουλειά τους, δεν υπάρχει τρόπος να ξέρουμε με σιγουριά πώς ταιριάζουν τα κομμάτια του παζλ ή αν οι ερευνητές τα έχουν όλα.

Υπάρχει μόνο ένα γνωστό και ουσιαστικό αρχείο ταινιών stag, που φτιάχτηκε στο ζενίθ της εποχής τους από τον πρωτοπόρο ερευνητή σεξουαλικότητας Alfred Kinsey στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα στο Μπλούμινγκτον. Από το 1948 ως το 1956, ο Kinsey και η ομάδα του αγόραζαν αντίγραφα αυτών των ταινιών, όταν και όποτε μπορούσαν, καταγράφοντας πληροφορίες για τους άνδρες που τους πούλησαν τις ταινίες. Επίσης, έκαναν συμφωνίες με Αστυνομικά Τμήματα σε όλη τη χώρα να τους στέλνουν ό,τι αντίτυπα έβρισκαν σε ελέγχους. Ο διαχειριστής του αρχείου, Shawn C. Wilson, εκτιμά ότι έχουν 1.600 ταινίες σήμερα.

Ο Wilson ισχυρίζεται ότι το αρχείο Kinsey φροντίζεται – ότι όλες οι ταινίες είναι σε καλή κατάσταση, έχουν ψηφιοποιηθεί και χρησιμοποιούνται συχνά από επισκέπτες και μελετητές. Επίσης, επισημαίνει ότι η συλλογή συνεχίζει να μεγαλώνει, καθώς τους στέλνουν νέα ευρήματα, π.χ. από το παλιό ντουλάπι του παππού κάποιου. Αλλά ο Slade και άλλοι ιστορικοί των Μέσων, που βασίζονται σε αυτό το αρχείο για τη σχετική τους έρευνα, το περιγράφουν ως όχι και τόσο προσβάσιμο και λένε ότι πολλές ταινίες είναι φθαρμένες σε βαθμό που δεν μπορείς να τις δεις πλέον. Από την πλευρά του, το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα φαίνεται να είναι ταυτόχρονα περήφανο για τον Kinsey, αλλά και λίγο αμήχανο γι’ αυτήν τη συλλογή, καθώς την έχει παρουσιάσει δημόσια μόνο μια φορά, το 2003, στην επέτειο των 50 ετών από το Sexual Behavior in the Human Female (εκδ. Indiana University Press) του Kinsey.

[VICE Video] Κάποιοι Άνθρωποι Έχουν Ερωτική Διαστροφή με την Κινούμενη Άμμο

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Η Linda Williams, μελετητής Μέσων πορνό στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ και συγγραφέας του βιβλίου του 1989 Hard Core, επίσης επισημαίνει ότι «ο Kinsey δεν ήθελε οι ταινίες στη συλλογή να είναι αντιπροσωπευτικές ούτε της πορνογραφίας, ούτε των σεξουαλικών πρακτικών που παρουσιάζονταν σε αυτές. Ήταν συλλέκτης αδιακρίτως, έτσι είναι δύσκολο να δούμε το αρχείο του ως οριστικό και βάσιμο αρχείο της ιστορίας ή των περιεχομένων των stag».

Ο Slade λέει ότι το Ινστιτούτο του Σαν Φρανσίσκο για την Προηγμένη Μελέτη της Σεξουαλικότητας και το Μουσείο του Σεξ της Νέας Υόρκης έχουν επίσης αρχεία με ταινίες stag. Αλλά δεν είναι καταλογογραφημένα και ως εκ τούτου είναι δύσκολο να ερευνηθούν. «Κανένα από τα πέντε-έξι μεγάλα μουσεία του σεξ παγκοσμίως δεν έχει σημαντικά αντικείμενα», λέει. Άλλες ομάδες διατήρησης ταινιών πού και πού έχουν ένα-δυο κουτιά, σύμφωνα με τον Steg. Αλλά «συχνά δεν καταλογογραφούνται ή περιγράφονται ελάχιστα, έτσι δεν είναι εύκολα προσβάσιμα».

«Τα περισσότερα από τα καλύτερα αρχεία, αν και κανένα δεν είναι τόσο ολοκληρωμένο, όσο του Kinsey, είναι ιδιωτικά», λέει ο Slade. Ωστόσο, ενώ οι ιδιωτικοί συλλέκτες μπορεί να κάνουν μεγαλύτερες προσπάθειες να βρουν stag, είναι ένα πολύ δύσκολο παιχνίδι τύχης. Ο Mike Vraney της εταιρείας διανομής πορνό ταινιών «Something Weird» που βρίσκεται στο Σιάτλ, ξεκίνησε να συλλέγει stag 16 και οκτώ χιλιοστών, καθώς και ταινίες της πρώιμης Χρυσής Εποχής στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και συνέχισε μέχρι λίγο πριν από τον θάνατό του το 2014, μαζεύοντας μερικές εκατοντάδες κόπιες, απ’ ό,τι μου είπε η γυναίκα του, Lisa Petrucci. Αλλά ξεκίνησε να ασχολείται, μόνο όταν βρήκε το πρώτο του απόκτημα σε μια άδεια αποθήκη και έκτοτε συνέχισε να αυξάνει τη συλλογή του, βρίσκοντας τυχαία κουτιά, ενώ έψαχνε στο eBay για καινούργιο περιεχόμενο.

Ο Nico Bruinsma της εταιρείας διανομής «Cult Epics», στο Λος Άντζελες, λέει αντίστοιχα ότι τα περισσότερα ευρήματά του είναι τυχαία, σε μαγαζιά με μεταχειρισμένα αντικείμενα ή όταν τα βρίσκει σε συλλογές άλλων. Έτσι, ανακαλύπτει τα stag του και ο Steg, που είναι συλλέκτης και ο ίδιος.

Οι ιδιωτικοί συλλέκτες που είναι και διανομείς ταινιών προσπαθούν να καταστήσουν τις συλλογές τους διαθέσιμες στο κοινό (να βγάλουν λεφτά, δηλαδή). Αλλά δεν παρουσιάζουν τα αποσπάσματα των stag όπως είναι, τα μοντάρουν ώστε να παίζουν συνεχόμενα, όπως τα 14 δίωρα μέρη της ταινίας Grandpa Buckey’ s Naughty Stag Loops and Peeps της «Something Weird». Πού και πού, αυτοί οι διανομείς τα συνδυάζουν με λούπες που προέρχονται μετά την εποχή των stag ή με αποσπάσματα από ταινίες με γυμνό που γυρίζονταν παράλληλα με τα stag, στις αρχές του 20ού αιώνα, χωρίς να κάνουν προσπάθειες διαφοροποίησης και έτσι ενισχύουν τη δημοφιλή σύγχυση για το τι συνιστά ένα stag. Επίσης, βάζουν μουσική, προσθέτουν (όπως λέει ο Slade) ηλίθιο σχολιασμό, τα μπερδεύουν, βάζουν άλλους τίτλους και δεν δίνουν καμία σημαντική λεπτομέρεια για την προέλευση και το περιεχόμενο. Αυτές οι μικροαλλαγές βοηθούν να κρατήσουν το σύγχρονο κοινό, να κάνουν πωλήσεις και να προωθήσουν στην αγορά τους παράγοντες νοσταλγίας και παραδοξότητας που κινούν αυτούς τους τίτλους, αλλά ελάχιστη χρησιμότητα έχει όλο αυτό για όσους θέλουν να μάθουν πώς ήταν πραγματικά τα stag και ενδιαφέρονται να τα διατηρήσουν.

Όλα αυτά κάνουν δύσκολη την προοπτική της δημιουργίας ενός πιο συγκεντρωτικού και προσβάσιμου αρχείου ταινιών stag για το κοινό και για ερεύνα γύρω από το hardcore. Όπως πολλές παλιές και παραμελημένες ταινίες, τουλάχιστον τα μισά stag (κατά την εκτίμηση του Slade) έχουν μάλλον καταστραφεί, είτε σε ελέγχους λογοκρισίας της εποχής είτε από φθορά ή αμέλεια. Τα υπάρχοντα αρχεία είναι ασαφή ή μπερδεμένα και δύσκολο να ταξινομηθούν. Επίσης, η ενεργή διαδικασία συλλογής δυσχεραίνεται από την απόλυτη έλλειψη στοιχείων ή διαδρομών που μπορούν να ακολουθήσουν οι συλλέκτες, με εξαίρεση την παρακολούθηση του eBay ή το να ελπίζουν να βρουν κάτι εδώ και εκεί που να έχει ενδιαφέρον ή ιστορική αξία.

«Δεν είμαι αισιόδοξος ότι θα διατηρήσω τις ταινίες», λέει ο Williams. «Κανείς δεν φαίνεται πρόθυμος να πληρώσει για τη συντήρησή τους».

Όσο περισσότερο τα stag μένουν κρυμμένα, σκορπισμένα ή ανάκατα, τόσο πιο δύσκολο είναι για μας να έχουμε πρόσβαση σε ένα κομμάτι της ίδιας της κοινωνικής και σεξουαλικής μας ιστορίας που φθίνει και να καταλάβουμε τη σχέση που έχει με το σύγχρονο σεξ, το φύλο και την πορνογραφία.

Η μόνη μας ελπίδα είναι ότι αυτή η πρόκληση και η απειλή να παρακινήσει τους μελετητές, τους συλλέκτες και γενικά τους λάτρεις της «άσεμνης» ιστορίας να ασκήσουν πίεση στα υπάρχοντα αρχεία και τους ιδιώτες συλλέκτες να δημοσιοποιήσουν το περιεχόμενό τους, να ενώσουν τα κενά ανάμεσα στη μια και την άλλη και να πιέσουν για έρευνα και αποκατάσταση. Επίσης, μπορούμε να ελπίζουμε ότι η γοητεία που έχει το κυνήγι για ένα πραγματικά εφήμερο περιεχόμενο θα παρακινήσει τους συλλέκτες να πιέζουν ακόμη περισσότερο, προκειμένου να βρουν και να δημοσιοποιήσουν καινούργια κομμάτια της ιστορίας των stag. Άλλωστε, αυτό σημαίνει κατά κάποιο τρόπο να είσαι πραγματικός συλλέκτης, σύμφωνα με τον Steg.

«Είναι πιο διασκεδαστικό να ψάχνεις κάτι που είναι δύσκολο να βρεθεί, σου δίνει μια αίσθηση σκοπού», είπε. «Δεν αφήνεις κάτι να χαθεί στη λήθη».

Περισσότερα από το VICE

Κοκαΐνη, Ένας Θάνατος και Λίγη Μόδα: Η Αφοπλιστικά Ειλικρινής Συνέντευξη της Donatella Versace

Το Χρονικό της Συντριβής του Mirage και Γιατί Κινδύνευσε και ο Δεύτερος Πιλότος

Ένα Ταξίδι στην Παρατημένη «Σίλικον Βάλεϊ» της Αθήνας