Τι Θα σου Συμβεί αν σε Τσακώσουν με Ένα Γραμμάριο Κάνναβης ή Κόκας στην Ελλάδα;

Το να κουβαλάς πάνω σου ναρκωτικά στην Ελλάδα και να σε πιάσουν ακόμα και με μια μικροποσότητα μπορεί να σε βάλει πραγματικά σε μπελάδες. Σε πόσο μεγάλους όμως; Έχει τις ίδιες επιπτώσεις από τον νόμο κάποιος που συλλαμβάνεται με κάνναβη και κάποιος με κόκα, δεδομένου ότι για παράδειγμα στην Αγγλία οι ουσίες αυτές κατανέμονται σε ξεχωριστές κατηγορίες και προβλέπονται διαφορετικές ποινές από το νόμο;

Για να λύσω αυτές τις απορίες επικοινώνησα με τον Σωκράτη Προβατά, δικηγόρο στην Θεσσαλονίκη που το γραφείο του μεταξύ άλλων είναι εξειδικευμένο σε υποθέσεις ναρκωτικών. Όπως λέει ο νόμος δεν διαχωρίζει τις κατηγορίες των ναρκωτικών: «Στην Ελλάδα δεν υπάρχει τυπική διάκριση μεταξύ μαλακών και σκληρών ναρκωτικών. Όλες οι ναρκωτικές ουσίες, εφόσον δεν είναι νόμιμα συνταγογραφημένες, θεωρούνται ναρκωτικά. Η διάκριση υφίσταται μόνο σε ό,τι αφορά την αναγνώριση εξάρτησης, καθώς θεωρείται ότι η κάνναβη δεν προκαλεί σωματική εξάρτηση αλλά μόνο ψυχική έξη, ώστε όταν κάποιος είναι χρήστης ινδικής κάνναβης, ακόμα και χρόνιος, η ιατροδικαστικές υπηρεσίες αδυνατούν να τον αναγνωρίσουν ως εξαρτημένο».

Όταν σε έναν αστυνομικό έλεγχο σε πιάσουν με μικροποσότητα κάποια ουσίας επειδή «η κατοχή ναρκωτικών είναι παράνομη και ποινικά κολάσιμη στην Ελλάδα, ακόμα λοιπόν και αν κάποιος είναι εξαρτημένος χρήστης και (θεωρητικά) θα πρέπει να κριθεί ατιμώρητος, αυτός θα συλληφθεί και θα παραπεμφθεί στο δικαστήριο, τα δε ναρκωτικά θα κατασχεθούν, δημευθούν και καταστραφούν», λέει ο κ. Προβατάς.

«Οι συνήθεις ουσίες που διακινούνται στην Ελλάδα είναι η κάνναβη (περισσότερο το χασίς σε φούντα παρά κατεργασμένο), η ηρωίνη, η κοκαΐνη, διάφορα χάπια, τα οποία χρειάζονται ειδική συνταγογράφηση, και διάφορα υποκατάστατα τα οποία κυκλοφορούν σε πιάτσες τοξικομανώνμκαι τα χρησιμοποιούν από μόνοι τους όταν δεν μπορούν να βρουν το βασικό ναρκωτικό στο οποίο είναι εθισμένοι», λέει ο δικηγόρος για τις υποθέσεις που τελικά φτάνουν στα δικαστήρια στην Ελλάδα.

Αναρωτιέμαι από τη στιγμή που ο νόμος δεν διαχωρίζει τα ναρκωτικά σε κατηγορίες, ένας νέος που θα τον πιάσουν για παράδειγμα με 1γραμμάριο κάνναβης θα έχει την ίδια αντιμετώπιση με κάποιον που θα τον πιάσουν με 1γραμμάριο κόκας; Ο κ. Προβατάς λέει πως: «Στη συνείδηση ενός Δικαστηρίου υπάρχει πάντα ένας άτυπος διαχωρισμός της βαρύτητας της κάθε ναρκωτικής ουσίας, και στην επιμέτρηση της όποιας ποινής. Ωστόσο, αν το δούμε αυστηρά από την άποψη του Νόμου, πράγματι, αν κάποιος συλληφθεί με μια ποσότητα που αποδεδειγμένα εξυπηρετεί τις δικές του ανάγκες, τότε είναι αληθές ότι αντιμετωπίζει το ίδιο πλαίσιο ποινής, ανεξαρτήτως του είδους της ναρκωτικής ουσίας».

Αν και ο νόμος δεν διαχωρίζει τις κατηγορίες, τελικά τι συμβαίνει συνήθως μέσα στο δικαστήριο; Λαμβάνεται υπόψιν η κατηγορία της ουσίας; «Νομίζω ότι αρμόδιος για αυτό είναι ένας Δικαστής. Παρόλα αυτά, θεωρώ ότι η κατηγορία της ουσίας δεν λαμβάνεται υπόψη στο Δικαστήριο ως προς το σκεπτικό της απόφασης, αλλά ίσως στην επιμέτρηση της ποινής. Δεν διαφοροποιείται σε τίποτα αν κάποιος κατέχει κάνναβη ή ηρωίνη με σκοπό την εμπορία. Διαφοροποιείται προφανώς αν κατέχει ένα καράβι κάνναβης ή μερικά κιλά ηρωίνη σε σχέση με αυτόν που κατέχει μια μικροποσότητα για προσωπική του χρήση», λέει ο κ. Προβατάς και συνεχίζει:

«Καταρχάς, το αν μια ποσότητα θεωρείται για χρήση ή για εμπόριο έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες. Ένα κριτήριο είναι οι προσωπικές ανάγκες του κάθε χρήστη, κάτι που είναι και εντελώς υποκειμενικό. Θεωρείται ότι μια ποσότητα που εξυπηρετεί τις ανάγκες του χρήστη για ένα διάστημα το πολύ 3-4 ημερών μπορεί να κατέχεται αποκλειστικά για δική του χρήση και όχι για εμπόριο. Εδώ βέβαια υπάρχει η διαφοροποίηση σχετικά με την κάνναβη ότι εφόσον κάποιος καταλαμβάνεται να καλλιεργεί και να έχει τρυγήσει. Ένα άλλο κριτήριο είναι το αν ο χρήστης είναι εξαρτημένος, και σε ποιες ναρκωτικές ουσίες. Προφανώς ένας χρόνια εξαρτημένος χρήστης χρειάζεται μεγαλύτερες ποσότητες από το ναρκωτικό στο οποίο είναι εθισμένος, ενώ αν κατέχει ουσίες που δεν χρησιμοποιεί θα μπορούσε να τις κατέχει μόνο για εμπορία. Ένα άλλο κριτήριο, τέλος, είναι ο τρόπος που κατέχεται η ναρκωτική ουσία.

Αν μια ποσότητα 5 γραμμαρίων ηρωίνης είναι συνολική, σε ένα σακουλάκι, τότε για έναν εξαρτημένο χρήστη μπορεί να θεωρηθεί ότι κατέχεται για αποκλειστική δική του χρήση. Αν η ίδια ποσότητα βρεθεί «σπασμένη» σε φιξάκια του 1 γραμμαρίου, τότε μπορεί να θεωρηθεί ότι προορίζεται για εμπορία».

«Πάντοτε κατά το νόμο, αλλά και ιδιαίτερα μετά από το Ν.4139/2013, ο εξαρτημένος χρήστης αντιμετωπίζεται ευνοϊκότερα από τον έμπορο. Καταρχάς πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ο χρήστης, περιστασιακός ή εξαρτημένος, εφόσον κατέχει μικροποσότητα η οποία να θεωρείται ότι κατέχεται αποκλειστικά για δική του χρήση, παραπέμπεται για πλημμέλημα, ενώ όποιος καταλαμβάνεται να κατέχει μεγαλύτερη ποσότητα θεωρείται ότι τα κατέχει με σκοπό την περαιτέρω διάθεση. Από κει και πέρα, αν κάποιος είναι εξαρτημένος χρήστης, αυτό προσμετράται ευνοϊκά στο πλαίσιο ποινής που επιβάλλεται».

Αν τελικά συλληφθείς μπορεί να την γλιτώσεις αν ανήκεις σε κάποια κατηγορία που σε καλύπτουν ευνοϊκές διατάξεις. Όπως λέει ο κ. Προβατάς:

«Ευνοϊκές διατάξεις για τους χρήστες υπάρχουν, χωρίς όμως να γίνεται διάκριση σε χρήστες συγκεκριμένων ουσιών. Αν κάποιος, χωρίς να θεωρείται ότι είναι τοξικομανής, συλληφθεί για κατοχή μικροποσότητας, τότε το Δικαστήριο μπορεί να τον θεωρήσει ατιμώρητο, εφόσον κρίνει ότι η χρήση από μέρους του ήταν όλως περιστασιακή και ευκαιριακή. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν κάποιος συλλαμβάνεται να κατέχει ελάχιστη ποσότητα κάνναβης. Αν από την άλλη κάποιος θεωρηθεί εξαρτημένος χρήστης, ότι δηλαδή δεν μπορεί να αποβάλει την έξη της χρήσης ναρκωτικών ουσιών με ίδιες δυνάμεις, συλληφθεί να κατέχει μικροποσότητα η οποία κατά τεκμήριο θεωρείται ότι καλύπτει αποκλειστικά και μόνο τις δικές του ανάγκες, τότε πάλι, με αποκλειστικό κριτήριο την έξη του, κρίνεται ατιμώρητος. Τέλος, αν κάποιος ο οποίος είναι τοξικομανής κατά την έννοια του νόμου συλλαμβάνεται για κακουργηματικού χαρακτήρα παράβαση και η έξη του διαπιστώνεται, τότε υπάρχουν ευνοϊκότερες διατάξεις τόσο κατά την προδικασία, όσο και κατά την τελική ποινική του αντιμετώπιση.

Είναι γεγονός βέβαια ότι μετά την εφαρμογή του Ν.4139/2013 δίνονται περισσότερα κίνητρα για να προσφύγει ένας εξαρτημένος χρήστης σε κέντρα απεξάρτησης, δεδομένου ότι η συμμετοχή του σε ειδικό πρόγραμμα του δίνει άλλες προοπτικές, αποκλείοντας σε ορισμένες περιπτώσεις και την έκτιση ποινής που έχει επιβληθεί για πράξεις ακόμα και κακουργηματικού χαρακτήρα για μακρά χρονικά διαστήματα».

Οι ποινές που μπορεί να επιβληθούν «εάν αυτός που συλλαμβάνεται δεν κάνει χρήση, τότε οποιαδήποτε ποσότητα βρεθεί στην κατοχή του θεωρείται με σκοπό την εμπορία, και είναι κακουργηματικής φύσεως, ξεκινώντας από 5 χρόνια κάθειρξη. Οι ποινές για κατοχή μιας μικροποσότητας είναι πλημμεληματικές, και είναι από 10 ημέρες μέχρι 6 μήνες. Βέβαια, αν η κατοχή θεωρηθεί εντελώς συμπτωματική, και ότι έγινε κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες, τότε είναι στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου να κρίνει τον χρήστη ατιμώρητο. Ο κάτοχος κρίνεται πάντοτε ατιμώρητος αν είναι εξαρτημένος».

Περισσότερα από το VICE

Η Έξοδος των Προσφύγων Μέσα από τα Μάτια των Παιδιών

Μαρίν Λεπέν: Όταν τα Εθνικιστικά Αουτσάιντερ Γίνονται Φαβορί

Αυτό το Βίντεο Μπορεί να Κάνει τους Νέους να Σταματήσουν την Κοκαϊνη;