Φωτογραφίες των Ρώσων Σαάμι και της Προσπάθειάς τους να Σώσουν τον Πολιτισμό τους

H Ρωσίδα φωτογράφος Natalya Saprunova μεγάλωσε στην παγωμένη αρκτική περιοχή του Μούρμανσκ. Ως προέφηβη θυμάται να καταγράφει τη ζωή με φωτογραφικές μιας χρήσης και τελικά πέρασε στην ψηφιακή φωτογραφία στα 19. Αργότερα μετακόμισε στο Παρίσι και πέρασε σχεδόν μια δεκαετία χωρίς να ασχολείται με τη φωτογραφία – σπουδάζοντας Επικοινωνία στο πανεπιστήμιο. Σήμερα είναι Γαλλίδα υπήκοος και μέλος του γαλλικού φωτογραφικού πρακτορείου Zeppelin.

Στο βορειοδυτικό άκρο της Ρωσίας, στο Μούρμανσκ ζει η κοινότητα Σάαμι που από τη Σοβιετική εποχή κι έπειτα, εκτοπίζεται ανελέητα και ο βιοπορισμός της διαταράσσεται. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή 1500 Σάαμι στη Ρωσία από τους οποίους μόνο 200 μπορούν να μιλήσουν τη γλώσσα των Σααμι. Με τη συλλογή Saamis Portraits, Saamis, We Used to Live in The Tundra and Kildin, a Language for Russian Sámis Survivors, η Saprunova καταγράφει τις συνεχείς αυτές αλλαγές και πώς οι Σάαμι σήμερα δρουν για να προστατεύσουν τον πολιτισμό τους.

Έχοντας μόλις κερδίσει το Marilyn Stafford FotoReportage Award for Kildin τον Ιούλιο, μίλησε στο VICE. 

VICE: Ποια ήταν η σχέση σου με τους Saami όταν ήσουν μικρή;
Natalya Saprunova: Δεν άκουγα και πολλά γι’ αυτούς. Παρόλο που μου άρεσαν τα μουσεία, ο μόνος χώρος στο μουσείο της περιοχής αφιερωμένος στους Σάαμι δεν με επηρέασε. Πολλά περισσότερα λέγονταν για τους Πόμορ που ζούσαν στην ακτή της Χερσονήσου Κόλα και ήταν ψαράδες. Μετά από ένα ταξίδι στην ιερή λίμνη των Σάαμι Σεϊντοζέρο ανακάλυψα την κουλτούρα των ιθαγενών στην Χερσόνησο Κόλα. Τότε άρχισα να ενδιαφέρομαι για τις γιορτές και την ιστορία τους.

Και πώς κατέληξες στο πρότζεκτ; Πότε άρχισες να φωτογραφίζεις την κοινότητα;
Πρώτη φορά πήγα εκεί το 2006. Αργότερα ο αρχισυντάκτης του The Messenger του Μούρμανσκ μου πρόσφερε δουλειά στην εφημερίδα, και ήμουν ειδική απεσταλμένη στο Λοβοζέρο για να καλύψω τις γιορτές των Σάαμι. Ήταν η χρονιά πριν αρχίσω να σπουδάζω Επικοινωνία και Δημοσιογραφία στο Παρίσι και παρουσίασα τις πρώτες μου φωτογραφίες των Σάαμι στο φεστιβάλ Visa Pour L’image  στην κατηγορία των ερασιτεχνών. Για οχτώ χρόνια δεν ασχολήθηκα με τη φωτογραφία, έπειτα ξανάρχισα το 2016. Το 2019 πήγα στο Λοβοζέρο – ήταν ένα όνειρο να γυρίσω πίσω και να κάνω ένα πραγματικό ρεπορτάζ. Πέρσι ήμουν εκεί τον Μάρτιο, τον Ιούνιο, τον Ιούλιο, τον Αύγουστο και από τον Νοέμβρη ως τον Φεβρουάριο. Ακολούθησα ένα κορίτσι την Uliana στις καλοκαιρινές της διακοπές και κάλυψα διάφορες παραδοσιακές γιορτές.

Η Uliana  είναι στο επίκεντρο της σειράς. Πώς τη γνώρισες;
Ήξερα την οικογένεια πριν από χρόνια, και ήμουν σε επαφή με τον πατέρα της, τον Vladimir. Ήταν ξεναγός στο Λοβοζέρο και μου είπε πολλά για τον πολιτισμό τους. Το 2019 φωτογράφισα τους γονείς του και όταν πέθανε η μητέρα του, τον περασμένο Μάρτιο, γύρισα και μου επέτρεψε να φωτογραφίσω την κηδεία της – χρησιμοποίησαν μάλιστα και την παλιά φωτογραφία που της είχα βγάλει για την τελετή. Τότε είδα την Uliana πρώτα με όλη την οικογένεια κι έπειτα το καλοκαίρι. Ήταν φυσικό, φωτογράφιζα παντού. Η μητέρα της ήταν λίγο διστακτική στην αρχή αλλά σιγά σιγά κέρδισα την εμπιστοσύνη της.

Πώς αντέδρασε η ευρύτερη κοινότητα στο project σου;
Τα παιδιά ήταν πολύ φυσικά και εγώ ήμουν διακριτική. Μερικές φορές δίσταζα να τραβήξω φωτογραφίες, κατά τη διάρκεια της κηδείας για παράδειγμα – ήταν η πρώτη μου φορά που έβγαζα με όλη την οικογένεια και ήμασταν στην εκκλησία – έτσι ήμουν διακριτική και ίσως δεν το συνειδητοποίησαν. Για τα πορτρέτα ζητούσα άδεια. Ήταν ένα μίγμα πορτρέτων και στιγμών. 

Στο Kildin, τονίζεις τα θέματα που αντιμετωπίζουν οι Saami σήμερα, καθώς προσαρμόζονται στη σύγχρονη ζωή και την απειλή της κλιματικής κρίσης. Ποιες ήταν οι πιο συχνές ανησυχίες των ανθρώπων που γνώρισες;
Τους απασχολούσαν τα δικαιώματα τους και η διάδοση της γλώσσας, η γνώση της βοσκής ταράνδων και η διάδοση της τέχνης τους. Επίσης για τη θέση τους στη συλλογική μνήμη της περιοχής του Μούρμανσκ, τη διατήρηση της γης, τα οικολογικά προβλήματα στη χερσόνησο Κόλα, τις συνέπειες της παγκόσμιας  υπερθέρμανσης στις συνθήκες ζωής τους και στη βοσκή των ταράνδων, τα δικαιώματα στο ψάρεμα και το κυνήγι. Ανησυχούν για τον μαζικό τουρισμό, που χρησιμοποιεί την εθνογραφική εικόνα των Σάαμι αλλά χωρίς σεβασμό για τους πραγματικούς κώδικες, ούτε την αυθεντικότητα των τελετουργικών.

Κέρδισες το Marilyn Stafford FotoReportage Award για τη συλλογή σου. Πόσο σημαντική είναι μια τέτοιου είδους αναγνώριση;
Χάρηκα και συγκινήθηκα πολύ. Ήταν πραγματική αναγνώριση και μεγάλη στήριξη. Επενδύω πολλά για να κάνω το ρεπορτάζ μου και αυτό μου δίνει επιπλέον δύναμη να συνεχίσω, να αναδείξω τα προβλήματα αυτών των ανθρώπων ώστε να τα δει περισσότερος κόσμος.  Υπάρχουν κάποιες εκδηλώσεις που θα ήθελα να φωτογραφίσω – τώρα έχω τα χρήματα να το κάνω.

@zoemaywhitfield

 Περισσότερα από το VICE

Σεξεργασία στην Ελλάδα: «Αόρατοι» Εργαζόμενοι με Κακή Τύχη

Ποια Είναι η Φάση σου Ανάλογα με τη Συναυλία στην Οποία Πήγες

Την Αστρολογία μου Μέσα

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.