«Η Βόρεια Εύβοια Είναι Ένας Νεκρότοπος»- Κάτοικος των Βασιλικών Αφηγείται τη Μάχη με τις Φλόγες

«Νόμιζα ότι περπατούσα στην κόλαση. Υπήρχαν εστίες φωτιάς παντού, σε όλο το χωριό. Η κάπνα ήταν αφόρητη. Δεν μπορούσες να αναπνεύσεις. Μπαίνω στο σπίτι, δεν βρίσκω τους γονείς μου, λέω «πού είναι;». Τελικά, ευτυχώς βοηθούσαν σε ένα άλλο σπίτι πιο πάνω. Μπαίνω μέσα να σώσω τον σκύλο. Τι να πω; Έτρεχε ο κόσμος σαν τρελός με ένα μπιτόνι με νερό στο χέρι- μόνο ο κόσμος, μόνο οι άνθρωποι που ζουν εκεί. Ήμασταν ολομόναχοι. Οι πυροσβεστικές δυνάμεις ήταν ανύπαρκτες».

Ο ηθοποιός Γιώργος Γιαννάκης, 27 χρονών, από το χωριό Βασιλικά στη Βόρεια Εύβοια, αναγκάζεται πολλές φορές να διακόψει τη διήγησή του, διότι οι μνήμες παραείναι νωπές, μόλις λίγες μέρες αφότου πάλεψε να σώσει το χωριό του, «μαζί με όποιον είχε δυνάμεις». Πριν ξαναπιάσει το νήμα όλων όσων έζησε στην πιο καταστροφική πυρκαγιά όλων των εποχών στην Ελλάδα, που κατέκαψε τη Βόρεια Εύβοια, το μόνο που μπορεί να πει, είναι «μακάρι να μην τύχει σε κανέναν. Είναι σαν να πήρε κάποιος ένα μολύβι από κάρβουνο και εξαφάνισε όλη μας τη ζωή».

Στη θέση της πευκόφυτης βόρειας πλευράς του νησιού, αυτήν τη στιγμή υπάρχουν κατάμαυρες αχανείς εκτάσεις. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, μόνο στην Εύβοια κάηκαν πάνω από 600.000 στρέμματα. Επί δέκα μέρες, από την Τρίτη 3 Αυγούστου μέχρι την Πέμπτη 12 Αυγούστου, που έσβησαν και οι τελευταίες εστίες, η φωτιά έκανε στάχτη το βόρειο κομμάτι του νησιού, προξενώντας μια τεράστια οικολογική καταστροφή και καταστρέφοντας περιουσίες - σπίτια, επιχειρήσεις, καλλιέργειες. Πάρα πολλοί άνθρωποι έχασαν την κύρια πηγή εισοδήματός τους -είτε ζούσαν από τη γη, είτε από τον τουρισμό- και ίσως αναγκαστούν ξαφνικά να γίνουν εσωτερικοί μετανάστες.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η φωτιά στα Βασιλικά, το χωριό του Γιώργου Γιαννάκη, έρχεται στις 6 Αυγούστου. «Έχει περάσει την Αγία Άννα, έχει περάσει τον Κοτσικιά, τους Παπάδες και φτάνει στο δικό μου το χωριό. Η πυρκαγιά καίει το βουνό του Ψαροπουλίου, που βρίσκεται πάνω από το χωριό». Γύρω στις 9 το βράδυ της ίδιας μέρας φτάνει μήνυμα από το 112 στο κινητό του Γιώργου και σε κάποια άλλα –όχι σε όλα, όπως μας λέει- για να γίνει εκκένωση του χωριού.

«Κάποιοι ηλικιωμένοι ή άνθρωποι που είχαν αναπνευστικά προβλήματα εκκένωσαν το χωριό. Δεν γινόταν να κάνουν κάτι άλλο. Ήρθε φέρι-μποτ να τους πάρει από την παραλία και τους πήγε στο Πευκί. Την επομένη, κάποιοι γύρισαν γιατί απ’ ό,τι έμαθα, στο Πευκί τους άφησαν μες στον ήλιο. Τους είχαν και περίμεναν στις ξαπλώστρες. Στις 7 Αυγούστου που η πυρκαγιά πέρασε μέσα από το χωριό μας, ήρθε άλλο πλοίο που τους μετέφερε στη Σκιάθο».

Ο Γιώργος Γιαννάκης ήταν ένας ανάμεσα σε πάρα πολλούς ανθρώπους που αποφάσισαν να μην εγκαταλείψουν το χωριό. Όταν τον ρωτάω αν του πέρασε από το μυαλό να φύγει, μου απαντάει ότι πριν μιλήσει με τους γονείς του, το είχε σκεφτεί. «Ο πατέρας μου επέμενε να μην εκκενώσουμε και είχε πολύ δίκιο τελικά. Όσοι δεν εκκένωσαν, έσωσαν τα σπίτια τους.

 »Η φωτιά πλησίασε το πρώτο σπίτι του χωριού, καθώς μπαίνουμε στον οικισμό. Όλοι οι νέοι άνθρωποι και όχι μόνο νέοι, όποιος είχε δυνάμεις, προσπαθούσε να σώσει ό,τι μπορούσε. Σώσαμε το πρώτο σπίτι. Το δικό μου σπίτι τυγχάνει να είναι λίγο προς τα μέσα. Αν δεν ήμασταν εκεί να σώσουμε το πρώτο σπίτι, καταλαβαίνετε ότι θα καιγόταν το ένα σπίτι μετά το άλλο. Θα καιγόμασταν. Η φωτιά πέρασε από το βουνό πάνω από τα Βασιλικά, μας περικύκλωσε, έκαψε όλο το βουνό περιμετρικά του χωριού, πέρασε στην παραλία, στα χωράφια, έκαψε ό,τι υπήρχε γύρω από το χωριό, τις περιουσίες μας».

«Μετά από ένα σημείο δεν υπήρχε νερό, δεν υπήρχε ρεύμα, παλεύαμε με το τίποτα. Εκλιπαρούσαμε όλοι μας για βοήθεια. Παίρναμε τηλέφωνα στην Πυροσβεστική και μας ρωτούσαν “κινδυνεύει ανθρώπινη ζωή;”. Απαντούσαμε “όχι” και μας έλεγαν “δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι” και μας το έκλειναν».

Μόνοι μας σώσαμε έναν μικρό ιππικό όμιλο. Είναι μία κυρία που έχει άλογα. Πήγαμε 2 η ώρα τη νύχτα να πάρουμε τα άλογα, γιατί η φωτιά ήταν πολύ κοντά στον στάβλο. Φέραμε τα άλογα προς την παραλία, τα αφήσαμε ελεύθερα σε ένα άλλο κτήμα, μήπως και σωθούν. Ευτυχώς υπήρχε ένα πηγάδι και η κοπέλα αυτή είχε μάνικα με αρκετό νερό κι έσωσε τους στάβλους, αλλιώς δεν θα είχε μείνει τίποτα.

 »Γεμίσαμε ό,τι μπιτόνια υπήρχαν, καταβρέξαμε τα σπίτια μας. Υπήρχε ένα σύστημα ανθρώπων, ντόπιοι και εθελοντές, που με βυτία στις καρότσες τους προσπαθούσαν να σώσουν αυτό που δεν σωζόταν. Μιλάμε για έναν αγώνα άνισο, αλλά χάρη σ’ αυτούς σώθηκε και το δικό μου χωριό και άλλα χωριά. Μόνο τα σπίτια μας σώσαμε, δεν σώσαμε τίποτα άλλο. Η ζημιά που έχει γίνει είναι ανυπολόγιστη. Χρειάζεται 30 χρόνια για να ξαναγίνει η Βόρεια Εύβοια αυτό που ήταν», καταλήγει ο 27χρονος.

Ο Γιώργος Γιαννάκης, όπως και όλοι οι κάτοικοι της Βόρεια Εύβοιας, είναι οργισμένος. Νιώθει ότι ο τόπος του αφέθηκε στην τύχη του. «Η πυροσβεστική όταν ήρθε στο χωριό –υπάρχουν καταγεγραμμένες μαρτυρίες πολλών συγχωριανών μου– είπε ότι είναι εδώ όχι για να ανοίξει μάνικα, όχι για να βοηθήσει να σβηστεί η φωτιά, αλλά είναι εδώ μόνο για να σώσει ανθρώπινες ζωές, σε περίπτωση που κινδυνεύσουν.

Όπως λέει ο Γιώργος, υπήρξε μεγάλη ένταση ανάμεσα σε δυνάμεις της Πυροσβεστικής και κατοίκους των Βασιλικών. Μας είπαν οι πυροσβέστες “εμείς δεν ανοίγουμε μάνικα. Έχουμε εντολή να μην ανοίξουμε μάνικα - μόνο αν κινδυνεύσει ανθρώπινη ζωή”. Κάποιος μάλιστα μας είπε ότι θα χάσει και τη δουλειά του αν ανοίξει μάνικα. Υπήρξε πυροσβεστικό, το οποίο ήρθε να βοηθήσει και είπε με θράσος “ήρθαμε, αλλά δεν έχουμε νερό”. Φυσικά, οι άνθρωποι του χωριού πήραν τη μάνικα, άρπαξαν ό,τι είχαν και μπήκαν μέσα στο δάσος για να περιορίσουν όσο μπορούσαν τη φωτιά».

»“Είμαστε εδώ πέρα, το δάσος πρέπει να καεί για να μην έχουμε νεκρούς”. Αυτό μας μετέφεραν συγχωριανοί μας ότι ειπώθηκε έτσι ακριβώς, μέσα στον ασύλληπτο πανικό, από πυροσβέστη. Εάν δεν υπήρχε άμεσος συντονισμός των κατοίκων όλων των χωριών της Εύβοιας, να προσπαθήσουν με τα χίλια ζόρια να βρουν νερό, μάνικες, πιεστικά, ό,τι είχε ο καθένας στον κήπο του, να τα βάλουν πάνω στα αγροτικά αυτοκίνητα ώστε να μπορέσουμε να σώσουμε αυτά που δεν σώνονται, αυτήν τη στιγμή δεν θα μιλούσααμε. Θα είχαν καεί τα πάντα, δεν θα είχε μείνει τίποτα.

»Δεν υπάρχει ένας άνθρωπος σε όλη τη Βόρεια Εύβοια, που θα σας πει ότι βοηθήθηκε. Όταν βλέπαμε να έρχονται τηλεοπτικά κανάλια, ξέραμε ότι σε λίγο θα ακούσουμε κάποιο ελικόπτερο να πετάει. Όταν ακούγαμε ελικόπτερο, ξέραμε ότι κάπου εκεί κοντά υπάρχουν κανάλια.

»Το ότι σώθηκαν τα χωριά που σώθηκαν στη Βόρεια Εύβοια οφείλεται μόνο στους ανθρώπους που δεν εκκένωσαν - πουθενά αλλού. Δεν υπήρξε καμία βοήθεια», σημειώνει ο Γιώργος. Όπως μου λέει, η ευγνωμοσύνη που αισθάνεται για όλους αυτούς τους ανθρώπους που έμειναν τέσσερις νύχτες ξάγρυπνοι είναι τεράστια.

Οι περισσότεροι που παρακολουθούσαμε την πύρινη κόλαση στην Εύβοια, τη Βόρεια Αττική, την Ηλεία, τη Μάνη, μέσα από τη συσκευή της τηλεόρασης δεν έχουμε ιδέα πώς είναι να βάζεις ό,τι πράγματα μπορείς σε μια τσάντα, να κλείνεις την πόρτα του σπιτιού σου και να μην έχεις ιδέα τι θα αντικρίσεις όταν επιστρέψεις – αν θα υπάρχει σπίτι να επιστρέψεις.

«Κάποια στιγμή κατέβηκα κι εγώ στην παραλία, γιατί φοβήθηκα πάρα πολύ. Τότε πίστεψα ότι το σπίτι μου θα καεί. Βοήθησα δύο ηλικιωμένες κυρίες να πάρουν το φέρι-μποτ για τη Σκιάθο και όταν ήμουν στην παραλία έβλεπα αυτό (σ.σ. μου δείχνει μια φωτογραφία, όπου μια μεγάλη έκταση είναι τυλιγμένη στις φλόγες). Εδώ μέσα είναι το χωριό μου. Ήμουν σίγουρος ότι θα καίγονταν τα πάντα. Είχαμε μαζέψει κι εμείς και πολλές οικογένειες ό,τι πράγματα μπορούσαμε από το σπίτι και τα είχαμε στα αυτοκίνητα στην παραλία».

Το σπίτι του Γιώργου Γιαννάκη όπως και τα υπόλοιπα που βρίσκονταν μέσα στον κυρίως οικισμό του χωριού σώθηκαν κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή. Πολλά σπίτια, όμως, που βρίσκονταν στους πρόποδες του βουνού κάηκαν ολοσχερώς. «Κάηκε και το σπίτι και το ξυλουργείο πολύ δικού μου ανθρώπου. Ο ίδιος και η γυναίκα του δεν είχαν τη δυνατότητα να πολεμήσουν με τις φλόγες. Έχουν δύο παιδιά που έπρεπε να σώσουν, εγκατέλειψαν το χωριό και έχασαν τα πάντα. Αυτή τη στιγμή, τους φιλοξενώ στα Βασιλικά. Αυτοί οι άνθρωποι έχασαν και το σπίτι τους και η δουλειά τους. Δεν τους έμεινε τίποτα. Κάηκαν ζώα, ελιές, πεύκα, σπίτια, περιουσίες, οι κόποι μιας ζωής».

Πάρα πολλοί άνθρωποι της Βόρειας Εύβοιας αντιμετωπίζουν αυτήν τη στιγμή σοβαρό βιοποριστικό πρόβλημα. Δεν έχουν ιδέα πώς θα είναι η ζωή τους από εδώ και πέρα. Η οικογένεια του Γιώργου ασχολείται με τη μελισσοκομία. «Εμείς ζούσαμε από το μέλι πεύκου και τα πεύκα κάηκαν. Πώς θα συνεχίσουμε; Πάρα πολλοί ήταν συλλέκτες ρετσινιού. Τι θα μαζέψουν τώρα; Ποιος νοιάζεται για αυτούς; Άλλοι είχαν εκτάσεις με ελιές που έγιναν στάχτη. Όλες οι εκτάσεις με ελιές και της δικής μου οικογένειας κάηκαν», σημειώνει ο Γιώργος Γιαννάκης.

«Σίγουρα πολύς κόσμος θα εγκαταλείψει την Εύβοια. Εγώ, ο αδερφός μου ο οποίος είναι μελισσοκόμος στο επάγγελμα, ο γείτονάς μου, ο πατέρας του που μαζεύει ρετσίνι, σκεφτόμαστε να φύγουμε από την Εύβοια. Υπάρχουν τρελές σκέψεις να εγκαταλείψουμε το χωριό, τουλάχιστον για δυο-τρία χρόνια μέχρι κάπως να ξαναφτιαχτεί το δάσος. Δεν θα γίνει έτσι όπως ήταν φυσικά».

»Και να φύγουν όμως πού θα πάνε και πώς και τι δουλειά θα κάνουν; Τα δικά μας τα μελίσσια σώθηκαν, είναι όμως σαν να μη σώθηκαν, αφού κάηκαν τα πεύκα. Θα πρέπει να πάμε σε άλλη περιοχή, να βρούμε άλλους τρόπους. Για άλλους, είναι μια ολική καταστροφή. Θα γίνουμε εσωτερικοί μετανάστες στον ίδιο μας τον τόπο».

Ο Γιώργος αυτό το καλοκαίρι αποφάσισε να δουλέψει σε ένα εστιατόριο στην παραλία του χωριού του. Από ‘δω και πέρα, δεν έχει ιδέα πώς θα κινηθεί. Το εστιατόριο σώθηκε, αλλά όταν τον ρωτάω αν θα συνεχίσει να λειτουργεί, μου δείχνει μια φωτογραφία στο κινητό του με μια κατάμαυρη έκταση. «Κανείς δεν θα ερχόταν να φάει εδώ. Το εστιατόριο κλείνει. Να συνεχίσω πού»;

«Δεν έχω ιδέα τι θα κάνω. Περνάνε άπειρες σκέψεις στο μυαλό μου. Σκέφτομαι μήπως έρθω στην Αθήνα να ψάξω να βρω μια δουλειά εκεί, γιατί ο χειμώνας δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα περάσει - και για μένα και για την οικογένειά μου και για όλους τους ανθρώπους της Βόρειας Εύβοιας. Δεν ξέρω. Το επάγγελμά μου είναι ηθοποιός. Ούτε ξέρω τι μου ξημερώνει. Θα αντικαταστήσει ένα επίδομα 600, 1.000, 10.000 ευρώ τις περιουσίες και τους κόπους 50 χρόνων; Όλοι μου οι φίλοι είναι σε πανικό. Κανείς δεν ξέρει τι να κάνει».

Ο Γιώργος Γιαννάκης, αφού ο κίνδυνος για το χωριό του πέρασε, φιλοξενήθηκε για κάποιες μέρες στην Αθήνα. Αμέσως μετά την κουβέντα μας, θα γυρνούσε ξανά πίσω στα Βασιλικά, χωρίς να έχει καμία απάντηση για την επόμενη μέρα.

«Δεν έχω ιδέα τι θα κάνω, τώρα που θα επιστρέψω στο χωριό. Πάω να βοηθήσω με όποιο τρόπο μπορώ. Έσβησε, λένε, η φωτιά. Ελπίζω να μην υπάρξουν ξαφνικά άλλες αναζωπυρώσεις. Ήταν εμπρησμός, 100% εμπρησμός. Έχουν βρεθεί γκαζάκια σε πάρα πολλές περιοχές. Υπάρχουν φωτογραφίες».

«Η Βόρεια Εύβοια αυτήν τη στιγμή είναι ένας νεκρότοπος. Δεν υπάρχει τίποτα. Είναι ένα σταχτοδοχείο, με τσιμέντα, που λέγονται σπίτια. Δεν ξέρω τι ξημερώνει η επόμενη μέρα και πώς θα κινηθούν οι άνθρωποι που ζούσαν από το δάσος. Δεν έχω καμία απάντηση σε τίποτα. Το χωριό μου πέθανε, όλη η Εύβοια πέθανε», καταλήγει ο Γιώργος.

Το μόνο πράγμα από το οποίο μπορούν να κρατηθούν οι πυρόπληκτοι αυτή τη στιγμή είναι τα κύματα συμπαράστασης που δέχονται από πάρα πολλούς ανθρώπους, που βοηθούν με όποιον τρόπο μπορούν. «Είμαστε όλοι μαζί. Η αλληλεγγύη είναι το πιο σημαντικό πράγμα αυτές τις στιγμές. Υπάρχει μεγάλη βοήθεια, από πάρα πολλούς εθελοντές που καταφτάνουν στα Βασιλικά και σε όλα τα χωριά και φέρνουν τρόφιμα, ζωοτροφές και βοηθάνε τον κόσμο με όλη τους την καρδιά. Ευτυχώς, έχει μείνει ανθρωπιά».

Στο Pride της Ουκρανίας Φέτος Στήθηκε το πιο Ξέφρενο Rave Party

Ένα Ελληνικό Sci-Fi Αριστούργημα Εξιστορεί μία Μελλοντική Δυστοπία Χωρίς Επιστροφή

Την Αστρολογία μου Μέσα

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.