Οι Selfies στο Νοσοκομείο είναι Θεραπευτικές

Από τα συντρίμμια του λεωφορείου που συνετρίβη στην Καλιφόρνια παρασύροντας στο θάνατο δέκα άτομα και τραυματίζοντας δεκάδες άλλους, έβγαινε ακόμα καπνός όταν μετά τα μεσάνυχτα της περασμένης Παρασκευής ο 17χρονος επιζών Jonathan Gutierrez τράβηξε μια selfie από το κρεβάτι του νοσοκομείου και την έστειλε σε λίγους φίλους του. Σχεδόν αμέσως η φωτογραφία κυκλοφόρησε δημοσίως και έγινε viral, μέχρι που έγινε ο κακός χαμός στο Ίντερνετ.

«Όπως και η Funeral Selfie (selfie σε κηδεία ) πριν από αυτή, έτσι και η   Hospital Selfie (selfie στο νοσοκομείο) εκθέτει το τεράστιο χάσμα που υπάρχει σχετικά με το πρωτόκολλο της αυτοέκφρασης και της τάσης να μοιράζεται δημοσίως κανείς και σε υπερβολικό βαθμό προσωπικές πληροφορίες, ιδιαιτέρως όταν αφορά εικόνες καταστροφής» είπε ο Joe Coscarelli του New York magazine, ενώ σχολιαστές τις χαρακτήρισαν «συναισθηματικά υπανάπτυκτες» και «απίστευτα ηλίθιες».

Ωστόσο, στην πραγματικότητα , οι σοβαρά άρρωστοι και οι τραυματίες με αποτρόπαια τραύματα ποστάρουν φωτογραφίες πολύ πιο περιγραφικές από αυτή του Gutierrez  όλη την ώρα. Αν και δεν είναι τόσο δημοφιλείς όσο τα hashtags #yolo ή #tbt, η αναζήτηση με  hashtags # piccline, #dialysis, #chemo και #amputee επιστρέφει χιλιάδες αποτελέσματα, τα περισσότερα από τα οποία είναι geotagged  σε νοσοκομείο ή κλινική. Παρόλο που η σύγκριση με τις funeral selfies είναι δελεαστική , υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία που υποδηλώνουν ότι εδώ συμβαίνει κάτι πολύ διαφορετικό.

«Είναι μακρά η ιστορία άρρωστων ανθρώπων, οι οποίοι φωτογραφίζουν τον εαυτό τους για να κατανοήσουν τις εμπειρίες τους» είπε η καθηγήτρια Susan Bell, κοινωνιολόγος που διδάσκει αφήγηση της ασθένειας στο Bowdoin College και υποστηρίζει ότι οι selfies τραυμάτων μπορεί να συνδέονται πιο στενά με τις παθολογικές αυτοπροσωπογραφίες καλλιτεχνών όπως οι Τζο Σπενς και Φρίντα Κάλο παρά με το υπερβολικό μοίρασμα με τους συνομήλικους τους. «Πιστεύω ότι κάτι γίνεται όταν ποστάρουν τη φωτογραφία ή το προβληματικό αντικείμενο μια και φέρνει τους ανθρώπους αντιμέτωπους, τους συνδέει και τους διαταράσσει με ένα τρόπο πολύ διαφορετικό από εκείνο των λέξεων».

Οι ασθενείς οι οποίοι αναρτούν  ιατρικές αποκλειστικές φωτογραφίες τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συχνά περιγράφουν το Instagram ως ένα είδος οπίου. Η ακρωτηριασμένη Libby Schaffer το χρησιμοποιεί για να απαλύνει τον πόνο που νιώθει στο πόδι που δεν υπάρχει πια και η επιζών από όγκο στο εγκέφαλο  Noël Day Bishop το αντιμετωπίζει ως ομαδική θεραπεία. Για την  Alex Blaszczuk, παράλυτη από τη μέση και κάτω μετά από αυτοκινητιστικό, το να ποστάρει το τραύμα της online δεν είναι τίποτα λιγότερο από εξορκισμός.

«Όσο περισσότερο το επαναλαμβάνω τόσο λιγότερο αληθινό γίνεται» είπε η τριτοετής φοιτήτρια Νομικής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια  και ερευνήτρια των Google Glass για τη δημοσιοποίηση του τραυματισμού της σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα και την πλήρη κάκωση νωτιαίου μυελού και των συνεπειών της στα social media. «Η ιδέα ότι μοιράζομαι το τραύμα, τουλάχιστον για μένα, δεν έχει να κάνει με το ότι θα πάρω κάτι πίσω αλλά το ότι το βγάζω από μέσα μου».

Όταν δεν είναι στην τάξη, την 26χρονη  μπορεί να βρει κανείς στο #swaggerjackingstephenhawking  στο Twitter και να καταγράψει την καθημερινότητα της στο Flickr και το YouTube.  Αν και όπως λέει η αναπηρία της είναι πάντα το πρώτο πράγμα που παρατηρούν οι άγνωστοι, η Blaszcuk υποστήριξε ότι το να διηγείται για το νέο της σώμα με φωτογραφίες και βίντεο και να μοιράζει αυτές τις σκέψεις στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης την βοηθάει να προσδιορίσει τον εαυτό της πέρα από το αναπηρικό καροτσάκι.

«Υπάρχει αυτή η ‘supercrip’ αφήγηση (δηλαδή η αφήγηση από έναν άνθρωπο με αναπηρίες αλλά και κάποιου είδους ευφυΐα): παρά τον τραυματισμό είσαι ικανός να κάνεις τα πάντα και πολλά περισσότερα από τον μέσο άνθρωπο, οπότε δεν είσαι πλέον ένα άτομο, είσαι κάποιος που έκανε κάτι ή λόγω του τραυματισμού σου» είπε η Blaszcuk.  «Αυτή η αφήγηση της κινητικής αναπηρίας μου που με κάποιο τρόπο κάνει τη ζωή μου εμπόλεμη ζώνη, είναι ιδιαιτέρως προβληματική… Δεν υποθέτω ότι οι φίλοι έχουν έναν εντός εισαγωγικών συνεχή αγώνα. Υποθέτω ότι έχουν τα δικά τους προβλήματα όπως κι εγώ τα δικά μου».

Ακριβώς το αντίθετο είναι για την Day Bishop, της οποίας η επιληψία δεν είναι κάτι που φαίνεται όλη την ώρα. Οι δικές της selfies στο νοσοκομείο προορίζονται για να επιστήσουν την προσοχή στα ίδια πράγματα που προβάλλουν και οι αυτοπροσωπογραφίες της Blaszcuk.  Σε αναρτήσεις που προσελκύουν δεκάδες σχόλια στο Instagram και το Facebook, η προσοχή στρέφεται προς τις απαντήσεις.

«Όσο αφορά τα ιατρικά θέματα, οι άνθρωποι δεν ξέρουν πώς να μιλήσουν για αυτά και δεν ξέρουν πώς να ξεκινήσουν τη συζήτηση» εξήγησε. «Το να το δημοσιοποιήσεις εκεί έξω [στα social media] πραγματικά βοηθάει. Είναι πραγματικά δύσκολο, αλλά αλήθεια βοηθάει».

Η σκηνοθέτης και ηθοποιός, με έδρα τη Νέα Υόρκη, είπε συγκεκριμένα ότι το Instagram την έχει συστήσει σε ένα  ολόκληρο δίκτυο συν-ασθενών, στους οποίους στηρίχθηκε για να πάρει ιατρικές πληροφορίες και συναισθηματική στήριξη, μετά την αφαίρεση του όγκου της το 2012.

«Όταν ήμουν στο Instagram θα κλικάριζα σε διαφορετικά hashtags, όπως #brainsurgery ή #craniotomy και θα έβλεπα τόσες πολλές φωτογραφίες ανθρώπων με ουλές.  Ήταν πολύ κουλ» είπε η Day Bishop. «Το να πληκτρολογήσω κάτι απλώς στη μηχανή αναζήτησης Google  στο διαδίκτυο, είναι αυτό που περίπου έψαχνα. Έψαχνα για επιβεβαίωση από κάποιον άλλον».

Όπως και η Blaszcuk, η οποία αποδίδει τα εύσημα στα Google Glass  επειδή μέσω αυτών επέστρεψε η αίσθηση της αισθητικής ανεξαρτησίας ενώ διευκόλυναν τρόπους αυτοέκφρασης από τους οποίους ήταν αποκλεισμένη, έτσι κι η Day Bishop βλέπει το Instagram ως συνυφασμένο με την υγεία και την ευημερία της.

«Είναι το δυσκολότερο πράγμα που έχω κάνει ποτέ» ομολόγησε για την ασθένεια της. «Το Instagram είναι τόσο νέο πράγμα. Αισθάνομαι τυχερή που το έχω περάσει όλο αυτό».

Η Schaffer, 32 ετών, στρέφεται επίσης στα social media για στήριξη- αν και διαφορετικής απόχρωσης. Για εκείνη, το να βλέπει άλλους να αντλούν δύναμη από τις selfies του ακρωτηριασμένου άκρου της, ανανέωσε το αίσθημα της αισιοδοξίας της τους δύσκολους μήνες, αφότου ακρωτηριάστηκε το αριστερό πόδι της. Πάσχει από Πολύπλοκο Περιοχικό Σύνδρομο Πόνου, μια φλεγμονώδη διαταραχή που εμφανίστηκε όταν έσπασε την αριστερή φτέρνα της, σε ηλικία έξι ετών, μετατρέποντας το αριστερό πόδι της σε ένα πρησμένο, άχρηστο εξάρτημα που της προκαλούσε συνεχή πόνο. Μου είπε ότι οι εικόνες που αναρτά online προσελκύουν τόση απαραίτητη προσοχή στην σπάνια και εξουθενωτική ασθένεια που επηρέασε τη ζωή της για σχεδόν τρεις δεκαετίες.

«Λαμβάνω  ηλεκτρονικές επιστολές σε ημερήσια βάση από ανθρώπους σε όλο τον κόσμο» είπε η Schaffer. «Έχω γίνει έμπνευση για αυτούς».

Προσφάτως, η διαδικτυακή παρουσία της την βοήθησε να γίνει καλά από ένα άλλο ιατρικό τραύμα: Από την χειρουργική επέμβαση της το Σεπτέμβριο και μετά, η Schaffer είπε ότι στράφηκε στο Instagram για να απαλύνει τον πόνο από το «ακρωτηριασμένο πόδι φάντασμα», ένα πολύπλοκο νευρολογικό φαινόμενο που επηρεάζει έως και το 80% των ακρωτηριασμένων, δημιουργώντας ενοχλητική αίσθηση εκεί  που βρισκόταν το πόδι.

«Όταν βγάζω φωτογραφίες και βλέπω ‘ω, δεν έχω πόδι’, αναγνωρίζω ότι δεν έχω το πόδι και με βοηθάει με τον πόνο» είπε. «Όταν μιλάς με άλλους ανθρώπους οι οποίοι το έχουν περάσει και σου λένε ‘Φαίνεσαι καλά, τα πας υπέροχα, το πόδι φαίνεται υγιές’… χαλαρώνεις και σκέφτεσαι, έχασα το πόδι μου πριν από μήνες αλλά είμαι ακόμα εδώ».

Παρόλο που συχνά πέφτει θύμα διαδικτυακών τρολ, η Libby είπε ότι της είναι απαραίτητη αυτή η επαφή.

«Τώρα που έχασα το πόδι μου, λαμβάνω πολλά μηνύματα τύπου ‘η μαμά δεν έχει  πόδι’. Οι γονείς λένε ‘όχι, μην το κάνεις αυτό’. Αλλά τους λέω να τα αφήσουν να το κάνουν. Προσπαθώ να δώσω το παράδειγμα» είπε η Schaffer. «Αυτό είναι ένα μικρό μέρος του συνόλου που λέγεται μοιράζομαι online… εάν θέλεις να κοιτάζεις επίμονα, τουλάχιστον ρώτα κάποιον. Μην κάνεις υποθέσεις πριν να μάθεις οτιδήποτε».

Οι άρρωστοι άνθρωποι θα συνεχίσουν να κάνουν αναρτήσεις. Από μόνος του ο όγκος των φωτογραφικών και των βίντεο υποδηλώνει ότι οι selfies τραύματος δεν έχουν περισσότερες πιθανότητες να αποδυναμωθούν συγκριτικά με τις φρικιαστικές αυτοπροσωπογραφίες της Φρίντα Κάλο, πριν από εξήντα χρόνια.  Εκείνοι που είναι εναντίον των δημόσιων εικόνων αναπήρων και τις απορρίπτουν ως άβαταρ του ενδημικού ναρκισσισμού των social media είναι αρτιμελείς άνθρωποι. Υπάρχουν περισσότεροι από 400.000 άνθρωποι, μόνο στην Αμερική, που γεννήθηκαν τις δεκαετίες του ΄80, του ’90 έως τις αρχές του 2000, οι οποίοι έχουν κάποια μορφή αναπηρίας, εκ των οποίων άγνωστος αριθμός μοιράζεται τη ζωή του στο  Instagram και όχι μόνο. Για εκείνους από την άλλη πλευρά, οι εικόνες είναι ένας τρόπος να ωθήσουν τους άλλους να αντιμετωπίσουν μια πραγματικότητα που οι περισσότεροι δεν θα μπορούσαν: ότι δηλαδή ενώ το σώμα μπορεί να καταστραφεί, η ζωή συνεχίζεται κουτσαίνοντας, το ίδιο περίπλοκη και ανθρώπινη με πριν.

«Είναι όλες φτιαγμένες με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο» είπε η Dr. Bell για τις εικόνες. «Μια από τις συνέπειες όταν το κάνεις αυτό είναι να καλέσεις τον κόσμο να ‘δώσει προσοχή’! Επίσης μπορεί να λες «είμαι εδώ, που είσαι εσύ;». Είναι ένας τρόπος να σχηματίσεις κοινότητα από τους συν-ασθενείς, οι οποίοι επίσης έχουν μια  μακρά ιστορία διαφορετικής μορφής».

Η Blaszcuk, η φοιτήτρια της νομικής υιοθετεί μια παρόμοια φιλοσοφική προσέγγιση για το δικό της τραύμα. Επικαλούμενη τις τρεις τάξεις του ψυχαναλυτή Jacques Lacan-το φανταστικό, το συμβολικό και το αληθινό-εξηγεί πως εσωτερικεύει μια απώλεια που ήταν τόσο ακαριαία και αδιανόητη πριν της συμβεί.

«Επιλέγεις να πεις ας πούμε ότι αυτή η εικόνα ή το κείμενο ή το βίντεο, είναι αυτό που μάχομαι καθημερινά σε αυτή την εμπειρία» είπε η Blaszcuk. «Ίσως δεν είναι όσο τακτοποιημένα θα ήθελα, αλλά είναι λίγο πιο νοικοκυρεμένα από αυτό το τέρας που είναι. Ιδιαιτέρως εάν μπορώ να κάνω κάποιον να γελάσει με αυτό και έπειτα να γελάσω κι εγώ, τότε είναι μια τεράστια ανακούφιση».

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.