Η Ζωή μου Μέσα στις πιο Τρελές Θεωρίες Συνωμοσίας του Διαδικτύου

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.

Η Stephanie Wittschier πίστευε στους Illuminati όπως και στο ότι μας ψεκάζουν. Προσπαθούσε, μάλιστα, να προσηλυτίσει κι άλλους μέσω του ίντερνετ, όμως σύντομα άρχισε να έχει αμφιβολίες.

Η Stephanie Wittschier πίστευε σε διάφορα πράγματα στη ζωή της. Πίστευε ότι κρατούνταν εξωγήινοι στην Περιοχή 51, ότι το Γ' Ράιχ ήταν ακόμα ζωντανό, ότι υπήρχαν οι Illuminati και, τέλος, πιο πολύ από όλα, ότι οι κυβερνώσες ελίτ χρησιμοποιούν χημικά για να δηλητηριάσουν την ανθρωπότητα.

Η 35χρονη Γερμανίδα είχε μπει για τα καλά στις θεωρίες συνωμοσίας και πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι να τις απορρίψει, και να αφοσιωθεί στις προσπάθειές της να αποκαλύψει στους «έξω» τη φριχτή αλήθεια πίσω από αυτούς που υποστηρίζουν την ύπαρξη του Γ' Ράιχ και τους «χημικούς», ή αλλιώς, αυτούς που πιστεύουν ότι η κυβέρνηση ψεκάζει χημικά από αεροπλάνα που αφήνουν ουρές ατμού στον ουρανό. Πλέον αυτή και ο άντρας της, Kai, διαχειρίζονται μια σελίδα στο Facebook και έναν λογαριασμό στο Twitter με την ονομασία Die lockere Schraube (Η Ξελασκαρισμένη Βίδα). Έκτοτε έχουν προκαλέσει την οργή των πρώην συνωμοσιολόγων συναδέλφων τους.

Το ταξίδι της Wittschier στον κόσμο των θεωριών συνωμοσίας ξεκίνησε όταν παρακολούθησε ένα ντοκιμαντέρ για τις υποτιθέμενες αντιφάσεις που υπήρχαν στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. «Με το που τελείωσε το ντοκιμαντέρ, άρχισε να ψάχνει στο ίντερνετ γκουγκλάροντας τις λέξεις "συνωμοσία" και "11η Σεπτεμβρίου"», είπε ο Kai στο Broadly. Η Wittschier εθίστηκε. «Άρχισε να μιλάει για ελίτ και ιλλουμινάτι… Από ένα σημείο και μετά έπαψε να είναι αστείο, αφού είχε γίνει αδύνατον να της μιλήσεις. Σταμάτησε να ακούει και ήταν κλειστή σε οποιαδήποτε λογική συζήτηση».

Στο ίντερνετ η Wittschier βρήκε άτομα που συμμερίζονταν τις απόψεις της. «Όντως, έτσι ήταν,» γράφει μέσω e-mail. «Εκείνη την εποχή είχα μια φίλη που είχε την ίδια ιδεολογία με εμένα σε σχέση με τις θεωρίες συνωμοσίας και τα πηγαίναμε πολύ καλά. Πιστεύαμε στα ίδια πράγματα, επισκεπτόμασταν τα ίδια φόρουμ, μιλούσαμε για διάφορα θέματα και τις περισσότερες φορές οι απόψεις μας ταυτίζονταν.» Η Wittschier ένιωθε πως είχε γίνει αποδεκτή από τους ομοϊδεάτες της, οι οποίοι κορόιδευαν τις προσπάθειες που έκαναν οι «απ' έξω» για να τους επιμορφώσουν. «Αυτοί οι άνθρωποι [που έχουν διαφορετικές απόψεις] είτε αντιπροσωπεύουν το σύστημα είτε πληρώνονται. Είναι τα λεγόμενα "πρόβατα"· άνθρωποι που δεν σκέφτονται».

Στο αποκορύφωμα της εμμονής της, ειδικά όσον αφορούσε τους ψεκασμούς, η Wittschier συμμετείχε σε διάφορα γκρουπ στο Facebook, σε ένα φόρουμ με το όνομα Allmystery, ενώ ήταν ενεργή και στο YouTube. Όμως τον Αύγουστο του 2012, η καλύτερή της φίλη στον κόσμο της συνωμοσιολογίας άρχισε να αμφισβητεί και να απορρίπτει ορισμένες θεωρίες και σιγά σιγά ξεκίνησε να αποστασιοποιείται από το περιβάλλον που μοιραζόταν με την Wittschier.

«Έκανε στροφή 180 μοιρών από τη μια μέρα στην άλλη. Όλες οι απόψεις της ξαφνικά άλλαξαν,» είπε η Wittschier. Έχοντας περάσει εβδομάδες και μήνες συζητώντας τα πλεονεκτήματα των θεωριών συνωμοσίας, η Wittschier άρχισε τελικά να αποκτά κριτική σκέψη. «Ήταν η καλύτερή μου φίλη, δεν μπορούσα να το παραβλέψω αυτό.» Η Wittschier άρχισε να κάνει ερωτήσεις και σταμάτησε να εθελοτυφλεί απέναντι τις αντιφάσεις που υπήρχαν στις πεποιθήσεις της. Στο τέλος απομακρύνθηκε από τη συνωμοσιολογική σφαίρα. «Το καλοκαίρι του 2013 επιτέλους αποκήρυξα όλες αυτές τις μαλακίες».

Η Wittschier πέρασε μήνες αμφισβητώντας τις θεωρίες συνωμοσίας και άρχισε να κάνει τη δική της έρευνα για πρώτη φορά. «Σε κάποια φάση άρχισα να σκέφτομαι, "Θεέ μου, η κολλητή μου είχε απόλυτο δίκιο." Σοκαρίστηκα. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα ότι είχα επενδύσει τόσο χρόνο και χρήμα μόνο για να γελοιοποιηθώ. Ήταν απαίσιο. Ντράπηκα και ένιωσα παντελώς ηλίθια. Ήθελα να χωθώ κάπου και να κρυφτώ. Σκεφτόμουν την οικογένειά μου, την αδερφή μου και τον άντρα μου και όλες τις σαχλαμάρες που τους έλεγα».

Η Wittschier θέλησε να κοινοποιήσει τις καινούργιες γνώσεις που απέκτησε στα παλιά φόρουμ που έμπαινε. «Ένιωσα την ανάγκη να τους ανοίξω τα μάτια, όμως σύντομα κατάλαβα ότι δεν τους ενδιέφερε καθόλου να διαφωτιστούν. Πέρα από το μεγάλο και πολύμορφο φόρουμ Allmystery, υπήρχαν και μικρότερα γκρουπ οπαδών των θεωριών ψεκασμού στο Facebook, όμως όλοι προτιμούσαν να πάρουν το μέρος των ομοϊδεατών τους,» είπε. «Όταν τους είπα, "Παιδιά, κάτι δεν πάει καλά εδώ", άρχισαν να γίνονται πολύ επιθετικοί, από εκεί που δεν το περίμενα. Οι αντιφάσεις δεν ήταν ευπρόσδεκτες. Καθώς κάποιοι από αυτούς ήταν παλιοί μας φίλοι, ήξεραν και εμένα και τον Kai, όπως και το πού μέναμε. Ξαφνικά το ονοματεπώνυμο και η διεύθυνσή μας εμφανίστηκε δημόσια στο ίντερνετ. Με αποκαλούσαν σκύλα, πουτάνα και μουνί. Μου έλεγαν να σταματήσω να χώνομαι και ότι είχα γίνει πράκτορας για λογαριασμό της άλλης πλευράς, της κυβερνώσας ελίτ».

Για έναν «ξένο», αυτό που είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικό είναι ο τρόπος με τον οποίο αναφέρεται η Wittschier στη στρατολόγηση νέων συμμάχων. «Στο παρελθόν, όταν συναντούσες αδαείς άπιστους, τους έστελνες βίντεο στο YouTube που έδειχναν λευκές ουρές «συμπύκνωσης» από αεροπλάνα, οι οποίες έμεναν ορατές για αρκετή ώρα, και τους έλεγες, "Κοίτα τον ουρανό! Είναι πασιφανές!" Δεν έμπαινες σε λεπτομέρειες σχετικά με τις αντιφάσεις ως προς την ύλη και το τεχνικό κομμάτι. Έδινες απλώς μια εξήγηση που ακουγόταν λογική, ενημερωμένη και που είχε συνοχή- με άλλα λόγια μια εξήγηση που έμοιαζε επιστημονική. Και μετά τους έδινες χρόνο να το σκεφτούν».

Οι παλιοί φίλοι της Wittschier δεν έδειξαν να χαίρονται όταν εκείνη δημιούργησε δικό της blog στο οποίο αμφισβητούσε τα «μεγάλα ονόματα» του χώρου. Έγραψε, επίσης, ένα βιβλίο και άρχισε να δίνει συνεντεύξεις στον Τύπο. Η Wittschier υποστηρίζει ότι ένιωσαν να τους εκθέτει κάποιος που γνώριζε τα ονόματά τους και ήξερε καλά τα διαδικτυακά κανάλια τους. Έλαβε, μάλιστα, και ηλεκτρονικές απειλές κατά της ζωής της, τις οποίες όπως είπε, δεν μπορούσε να αγνοήσει, μόνο και μόνο επειδή ήταν διαδικτυακές.

«Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πιθανότητες να υπάρξουν απειλές,» είπε ο Bernd Harder, όταν ρωτήθηκε αν οι συνωμοσιολόγοι είναι επικίνδυνοι. Ο Harder είναι συγγραφέας, δημοσιογράφος και εκπρόσωπος του GWUP (Κοινότητα για την Επιστημονική Έρευνα των Παρα-Επιστημών), έναν δημόσιο οργανισμό που έχει ως στόχο να διερευνήσει επιστημονικώς και- αν χρειαστεί- να απομυθοποιήσει κάποια φαινόμενα, όπως αυτό των ουρών συμπίεσης των αεροπλάνων. Λέγεται πως υπάρχουν γύρω στις 3.000 συνωμοσιο-τρελάρες στη Γερμανία, αν και ο Harder εξηγεί ότι τα «μέλη τους περιγράφουν το κίνημά τους ως παγκόσμιο».

Σύμφωνα με τον Harder, οι άνθρωποι αυτού του χώρου συνομιλούν μόνο με τους ομοϊδεάτες τους, αποφεύγουν οποιαδήποτε επαφή με την πραγματικότητα και κατά συνέπεια γίνονται ολοένα και πιο επιθετικοί και αντιδραστικοί. «Η ριζοσπαστικοποίησή τους εξαρτάται, επίσης, και από τον βαθμό συμμετοχής του ατόμου, με άλλα λόγια από την επικείμενη απειλή μιας φανταστικής δύναμης και των αντιπάλων της,» πρόσθεσε. Οι ουρές συμπύκνωσης φαντάζουν ως μεγαλύτερη απειλή, καθώς αποτελούν άμεσο κίνδυνο για τη ζωή. [Οι πιστοί των θεωριών ψεκασμού] νιώθουν ότι έρχονται αντιμέτωποι με μια συνωμοσία γιγαντιαίων διαστάσεων, ενώ αυτοί που υποστηρίζουν ότι η Γη είναι επίπεδη θεωρούν ότι έχουν ανακαλύψει ένα επιστημονικό σκάνδαλο».

Σύμφωνα με την Wittschier, το ζήτημα ξεφεύγει από τα πλαίσια κάποιων πιστών που εξαπολύουν απειλές κατά των δημοσιογράφων και των πρώην πιστών. «Βλέποντας τα πράγματα εκ των υστέρων, ήταν σαν να ήμουν σε αίρεση,» είπε. Αρχικά ήταν συναρπαστικό το να μαθαίνω μυστικά που οι υπόλοιποι δεν ήξεραν και να μπορώ να διδάξω άλλους. Ήταν μια κλειστή κοινότητα με κανόνες, ιεραρχία και ούτω καθεξής. Μόνο όταν συνήλθα άρχισα να συνειδητοποιώ την πίεση που μου ασκούσαν ταυτόχρονα. Θεωρώ ότι όσοι είχαν διαφορετικές απόψεις δέχονταν άγρια και οργανωμένη επίθεση και είτε διαγράφονταν είτε μπλοκάρονταν μέσα σε λίγα λεπτά. Εγώ τέθηκα υπό παρακολούθηση και όλες μου οι κινήσεις στο διαδίκτυο καταγράφονταν, συγκεντρώνονταν και σημειώνονταν. Υπάρχουν πολλές ομοιότητες με άλλες αιρέσεις όπως η Σαϊεντολογία. Για εμένα είναι ένα και το αυτό».

Ο κοινωνιολόγος και γνωστικός επιστήμονας Andreas Anton εργάζεται στο Ινστιτούτο Ψυχολογίας και Ψυχικής Υγείας του Freiburg της Γερμανίας, και είναι ένας εκ των δύο συγγραφέων του βιβλίου Η Κοινωνιολογία του Συνωμοσιολογικού Τρόπου Σκέψης (Sociology of Conspiracy Thinking). Αρνείται να χρησιμοποιήσει τον όρο «αίρεση» για τους συνωμοσιολόγους. «Δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε αυτούς τους ανθρώπους ως παθολογικά περιστατικά και να τους βάζουμε την ταμπέλα του τρελού,» είπε. «Το ίδιο πράγμα έγινε και με τα θεωρίες για την 11η Σεπτεμβρίου και οι διαμάχες περί αυτού συνήθως οδηγούσαν στον στιγματισμό».

Παρόλο που ο συνωμοσιολογικός κόσμος έχει ορισμένες ιεραρχίες και κοινούς στόχους, ο Anton λέει ότι η επαφή των ανθρώπων συνήθως είναι διαδικτυακή. Υπάρχει η έλλειψη σωματικού καταναγκασμού, ο οποίος είναι χαρακτηριστικό στοιχείο των πραγματικών αιρέσεων.

«Κάτι που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, είναι το γεγονός ότι και οι δύο πλευρές νιώθουν την ανάγκη να απορρίψουν τα επιχειρήματα της αντίθετης πλευράς. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι όσο λιγότερους οπαδούς έχει μια θεωρία- και πρέπει να πούμε ότι οι υποστηρικτές του ψεκασμού είναι λίγοι- τόσο μειώνονται οι πιθανότητες να διεξαχθεί μία ανοιχτή συζήτηση επί του θέματος με στοιχεία,» εξήγησε ο Anton. «Αν μια θεωρία δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη, οι υποστηρικτές της έχουν την τάση να αντιστέκονται περισσότερο και να μην κάνουν συμβιβασμούς. Δεν μπορούμε να τους αγνοήσουμε γιατί ο φόβος τους είναι υπαρκτός. Στην πραγματικότητα, δεν τα κάνουν όλα αυτά για πλάκα. Φοβούνται στ' αλήθεια και δεν αστειεύονται καθόλου».

Η Stepahnie Wittschier υποστηρίζει ότι γνωρίζει από πρώτο χέρι πόσο σοβαρά παίρνουν κάποιοι από αυτούς τις γελοίες φοβίες τους. «Σε κάποια στιγμή αρχίζεις και βλέπεις μερικά πράγματα που σε κάνουν να σκέφτεσαι, "Σοβαρολογούμε τώρα;". Κάποιοι συνωμοσιολόγοι λένε ότι θέλουν να πεθάνουν γιατί δεν αντέχουν άλλο. Μιλάμε για προαναγγελθείσες αυτοκτονίες. Ένας από αυτούς, μάλιστα, είχε ζητήσει από τους ιλλουμινάτι να τον σκοτώσουν, γράφοντάς το στον τοίχο του. Τι να πεις μετά από αυτό; Αυτό ξεφεύγει από τα πλαίσια μιας απλής άποψης, εφόσον θέτουν τον εαυτό τους και άλλους σε κίνδυνο. Υπάρχουν κάποιοι που είναι πραγματικά τρελοί στον κόσμο της συνωμοσιολογίας, οι οποίοι δεν εκφράζουν τις πεποιθήσεις τους ειρηνικά».

Παρόλο που η Wittschier αρχικά προσπαθούσε να προσηλυτίσει τους άπιστους στο δόγμα των ψεκασμών, πλέον προσπαθεί να κάνει τους πρώην φίλους της να αλλαξοπιστήσουν. «Ό, τι και να κάνω είναι σαν να μιλάω στον τοίχο… Πρώτα ήταν οι γονείς μου, οι οποίοι δεν ήθελαν να ακούσουν και να πιστέψουν τις θεωρίες μου και τώρα είναι οι "χημικοί" και άλλος κόσμος. Παλιά σίγουρα κι εγώ νόμιζα ότι γνώριζα όλα τα στοιχεία, όμως τώρα ξέρω: Αυτά είναι τα γεγονότα που είναι αληθινά για τον κόσμο».

Περισσότερα από το VICE

Γιατί Τόσοι Άνθρωποι Πιστεύουν ότι ο Tupac Shakur Είναι Ζωνταντός;

Οι Γυναίκες Αποκαλύπτουν τι Θεωρούν Σέξι

Τι Γίνεται Όταν ένα Σακουλάκι Κοκαΐνης Ανοίξει Μέσα στο Στομάχι ενός Ανθρώπου;