Το «Μεγάλο Κόλπο με τα Κόλλυβα» στον Δήμο Καλαμαριάς

Στο πρόσφατο ντοκιμαντέρ του VICE για τη βιομηχανία του θανάτου στην Ελλάδα, περιγραφόταν το «βαρύ» οικονομικό κόστος που συνοδεύει το φευγιό μας από τον μάταιο τούτο κόσμο. Το νόμιμο κόστος, δηλαδή το αναπόφευκτο, όπως τουλάχιστον αποτυπώνεται στα αποδεικτικά έγγραφα των δημοτικών κοιμητηρίων και τα παραστατικά των γραφείων τελετών.

Λίγες ημέρες αργότερα, αποκαλύφθηκε στη Θεσσαλονίκη μια απίθανη «μαύρη ιστορία» διαφθοράς, στον Δήμο Καλαμαριάς, που φέρεται να έχει επίκεντρο τη Δημοτική Επιχείρηση Τελετών (ΔΕΤΑΚ), η οποία αναλαμβάνει την οργάνωση κηδειών για τους δημότες της συγκεκριμένης περιοχής.

Οικονομικοί επιθεωρητές διαπίστωσαν έλλειμμα στη διαχείριση της ΔΕΤΑΚ συνολικού ύψους 2.476.611,75 ευρώ, για το διάστημα 2002-2006. Με βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Θεσσαλονίκης, συνολικά εννέα άτομα -πρώην δημοτικοί υπάλληλοι και ιδιώτες- παραπέμπονται να δικαστούν για το απίστευτο οικονομικό σκάνδαλο. Στοιχεία της δικογραφίας που έχουν περιέλθει στην κατοχή του VICE, αποκαλύπτουν λεπτομέρειες της πιο πρόσφατης υπόθεσης κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος, ή αλλιώς της πιο «μαύρης κωμωδίας» στον Βορρά.

Στο πόρισμα 150 σελίδων των οικονομικών ελεγκτών σημειώνεται ότι επί χρόνια διακινούταν μαύρο χρήμα στην υπηρεσία της Καλαμαριάς, χωρίς κανένα παραστατικό, με διατήρηση διπλών βιβλίων και ταμείων, που είχαν ως αποτέλεσμα σωρεία οικονομικών ατασθαλιών και φορολογικών παραβάσεων.

Πιο ειδικά, αναφέρεται ότι οι πληρωμές συνεργατών και προμηθευτών της ΔΕΤΑΚ για τη διοργάνωση κηδειών, γίνονταν με μετρητά και όχι με επιταγές ή μέσω τραπεζικού λογαριασμού. Φέρεται να υπήρχαν παρανόμως δύο ταμεία, τα οποία καθημερινά είχαν μεγάλο ταμειακό υπόλοιπο, ως και 100.000 ευρώ το καθένα. «Το ποσό προφανώς το κρατούσε ο κάθε ταμίας στην τσέπη του, αφού δεν υπήρχε χρηματοκιβώτιο γι' αυτόn τον σκοπό στη δημοτική επιχείρηση. Έτσι, δόθηκε η δυνατότητα στον ταμία (…) να υπεξαιρέσει τουλάχιστον 66.491 ευρώ», σημειώνεται.

Η μακάβρια φάρσα αφορά διαφυγόντα έσοδα που φέρεται να σχετίζονται με την αγορά κολλύβων, στεφανιών, κεριών, ως και τις αμοιβές για τοιχοκόλληση αγγελτηρίων κηδειών και μνημόσυνων. Όπως περιγράφεται, για κάθε άναμμα καντηλιού στα κοιμητήρια της Καλαμαριάς, η αρμόδια υπάλληλος εισέπραττε 15 ευρώ τον μήνα, ποσό το οποίο ορίστηκε αυθαίρετα. Με βάση τα δηλωμένα έσοδα και τις καταστάσεις, οι πολίτες που πλήρωναν το συγκεκριμένο ποσό ανέρχονταν κατά μέσον όρο στους 181 κάθε χρόνο. Στα βιβλία της δημοτικής επιχείρησης ωστόσο, τα εισπραχθέντα ποσά ήταν πολύ λιγότερα. Υπάρχει και κάτι ακόμη. Οι τάφοι στο κοιμητήριο Καλαμαριάς είναι περίπου 3.400, επομένως ο αριθμός των 181 πελατών φαίνεται πολύ μικρός. «Τα έσοδα από ανάμματα καντηλιών, την επίμαχη πενταετία, εμφανίζονται μειωμένα κατά 110.006,44 ευρώ», σημειώνεται.

Αντίθετα, το ποσό που διέθετε η ΔΕΤΑΚ για αγορά ηλιέλαιου για τα καντήλια είναι δυσανάλογα μεγάλο και δηλωτικό ότι οι πελάτες ήταν περισσότεροι από 181. Ενδεικτικά, το 2006 είχαν αγοραστεί για άναμμα καντηλιών 2,4 τόνοι. «Η προμήθεια ηλιέλαιου γινόταν σε πολύ μεγάλες ποσότητες σε σχέση με τα καντήλια και η τιμή προμήθειας ήταν διπλάσια σε σχέση με τις τιμές εμπορίου», αναφέρει η δικογραφία.

Αντίστοιχα, για τα κεριά και τις λαμπάδες, φέρεται να διαπιστώθηκε ότι αγοράζονταν τεράστιες ποσότητες. Υπολογίστηκε ότι για τις 950-1.000 τελετές που διοργάνωνε ετησίως η δημοτική επιχείρηση, χρειάζονταν 1.200-1.500 κιλά κεριού. Ωστόσο, οι προμήθειες αφορούσαν 2.469 κιλά το 2003, 2.930 κιλά το 2004 και 2.238 κιλά το 2005. Παρ' όλα αυτά, στις απογραφές δεν εμφανίζεται μεγάλο απόθεμα. Ενδεικτικά για το 2004, σύμφωνα με τα παραστατικά, έπρεπε να υπήρχε απόθεμα 1.482 κιλών κεριού. Βρέθηκαν μόλις 69 κιλά. «Προκύπτει διαφορά 1.413 κιλά, τα οποία πουλήθηκαν προς 12 ευρώ/κιλό σε άγνωστο αγοραστή χωρίς παραστατικά, ζημιώνοντας 16.956 ευρώ την επιχείρηση», σημειώνεται.

Αναφορικά με τα αγγελτήρια κηδειών και μνημόσυνων, στη δικογραφία περιλαμβάνεται κατάθεση δημοτικού υπαλλήλου, ο οποίος σημειώνει ότι αυτά «τυπώνονταν από συγκεκριμένο ιδιώτη τυπογράφο, που πληρωνόταν από την επιχείρηση χωρίς να εκδώσει τιμολόγια για περίπου 10 χρόνια».

Στο πόρισμα των οικονομικών επιθεωρητών, αναφέρονται επίσης καταβολές χρηματικών ποσών ως «έξοδα νεκροθαφτών». Αυτά κυμαίνονται από 10-90 ευρώ/κηδεία και αφορούν την παράνομη αμοιβή νεκροθαφτών (είναι δημοτικοί υπάλληλοι), παπάδων και ψαλτών (είναι δημόσιοι υπάλληλοι), ακόμα και αμοιβή νεκροκομιστών για έκδοση πιστοποιητικού θανάτου. Στους τελευταίους «η επιχείρηση αγόραζε δύο φορές τον χρόνο καινούρια ρούχα», σημειώνεται σε άλλο σημείο της δικογραφίας.

Μεγάλο πλιάτσικο φέρεται να γινόταν και με τα καύσιμα των οχημάτων της ΔΕΤΑΚ. «Την περίοδο 2002-2005 υπάρχουν γεμίσματα 120-130 λίτρων, πράγμα αδύνατον για τη χωρητικότητα των ρεζερβουάρ των αυτοκινήτων της επιχείρησης ("είναι 70 λίτρα το ανώτερο", καταθέτει υπάλληλος)». Σύμφωνα με τις καταστάσεις, προκύπτουν διπλά γεμίσματα εντός ολίγων ωρών των ίδιων οχημάτων, με ποσότητες που ήταν αδύνατον να καταναλωθούν.

Προβληματικά φέρεται να είναι και τα στοιχεία που αφορούν στην αγορά στεφανιών για τις κηδείες. Τα πρώτα χρόνια, η δημοτική επιχείρηση είχε υπογράψει σύμβαση με ανθοπώλη. Στα βιβλία φαίνεται ότι το 2002 διατέθηκαν μόλις 65 στεφάνια (από 30 -50 ευρώ), το 2003 διατέθηκαν 49 στεφάνια και το 2004 διατέθηκαν 50 στεφάνια. Εκείνη τη χρονιά ωστόσο, απομακρύνθηκε ο αρμόδιος δημοτικός υπάλληλος και λύθηκε η σύμβαση με τον συγκεκριμένο ανθοπώλη. Έτσι, το 2005 δηλώθηκαν 509 στεφάνια, 2.338 το 2006, 2.167 το 2007 και 2.397 το 2008, αριθμοί που φαίνεται να προσεγγίζουν περισσότερο την πραγματικότητα, σύμφωνα πάντα με το πόρισμα. «Τα απολεσθέντα έσοδα από την απόκρυψη στεφανιών ανήλθαν σε 128.234,60 ευρώ», σημειώνεται.

Σύμφωνα πάντα με το πόρισμα, σε πολλές περιπτώσεις, το συνολικό κόστος της κηδείας διαφέρει εντυπωσιακά. Αυτό συνέβη γιατί έγινε στον πελάτη άτυπα έκπτωση, χωρίς απόφαση του Δ.Σ., χωρίς να φαίνεται ποιος τη ζήτησε και για ποιον λόγο. «Σε πολλές εντολές ανάθεσης κηδείας, στη στήλη που αναγράφονται οι παροχές και η αμοιβή γραφείου, έγιναν διορθώσεις (άλλαξαν τα ποσά ή σβήστηκαν με το χέρι ή μουντζουρώθηκαν)», διαβάζουμε.

Στη δικογραφία περιγράφονται επίσης μη προβλεπόμενες από το Καταστατικό της δημοτικής επιχείρησης δωρεές προς οργανισμούς και συλλόγους, ακόμη και «αποστολή λουλουδιών στους γιατρούς του Δημοτικού Ιατρείου, λόγω αβροφροσύνης, στις ονομαστικές τους γιορτές», η καθεμιά ανθοδέσμη από τις οποίες χρεωνόταν ως και 50 ευρώ, δηλαδή έξοδα 2.000 ευρώ τον χρόνο.

Όλα αυτά τα χρόνια, στη ΔΕΤΑΚ είχαν συσταθεί επιτροπές ελέγχου προμηθειών, αλλά δεν λειτούργησαν ποτέ. Εξάλλου, μεγάλο μέρος της υπόθεσης συνδέεται με συναλλαγές για τις οποίες δεν εκδόθηκαν τα προβλεπόμενα φορολογικά παραστατικά. Μάλιστα, το ΣΔΟΕ Κεντρικής Μακεδονίας επέβαλε πρόστιμα και πρόσθετους φόρους που ξεπερνούν τις 400.000 ευρώ.

Για το τέλος, μια λεπτομέρεια μπόνους. Το 1990-91, μία υπάλληλος της δημοτικής επιχείρησης είχε καταχραστεί χρήματα. Το δικαστήριο τής επιδίκασε 46.231 ευρώ, όμως στο ταμείο επιστράφηκαν μόνο 15.366 ευρώ. «Τα υπόλοιπα χρήματα ουδέποτε διεκδικήθηκαν. Μάλιστα είχε προταθεί να διαγραφεί η απαίτηση ως επισφαλής, παρά το γεγονός ότι η πρώην υπάλληλος είχε ακίνητη περιουσία, όπως προκύπτει από τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος», σημειώνουν οι ελεγκτές.

Με το βούλευμα 780/2015 του Συμβουλίου Εφετών Θεσσαλονίκης, παραπέμπονται να δικαστούν στο Κακουργιοδικείο εννέα άτομα - πρόεδροι και αντιπρόεδροι παλιότερων διοικήσεων της συγκεκριμένης δημοτικής επιχείρησης, ένας πρώην διευθυντής της, δύο δημοτικοί υπάλληλοι και μία ιδιώτης. Κατηγορούνται, κατά περίπτωση, για απιστία, ηθική αυτουργία στην απιστία, υπεξαίρεση και άμεση συνέργεια στην προηγούμενη πράξη. Αντίθετα, απαλλάσσονται ο πρώην δήμαρχος Καλαμαριάς και ο πρώην γενικός γραμματέας του Δήμου, παρά την αντίθετη πρόταση της εισαγγελέα που χειρίστηκε την υπόθεση και τους ενέτασσε στο κάδρο των ποινικών ευθυνών. Η δίκη θα προσδιοριστεί το προσεχές διάστημα.

Περισσότερα από το VICE

Ο Θάνατος Είναι Περίπλοκη Υπόθεση όταν Είσαι Πολυσυντροφικός

Η Μεγάλη Επιστροφή του «Kick Off»

Αυξάνεται Πραγματικά η Γυναικεία Βία;