Όνειρα και σχέδια για το μέλλον, που ναυάγησαν μέσα σε ποτήρια γεμάτα αλκοόλ και ξελογιάστρες τράπουλες. Σχέσεις καρδιάς που δοκιμάστηκαν σκληρά και έχασαν τον δρόμο τους, παρασυρμένες από την τρελή πορεία της μπίλιας μέσα στο τερέν της κοκκινόμαυρης θεάς. Κόποι μιας ολόκληρης ζωής που χάθηκαν πάνω σε τσόχες, σε μία ζαριά, μέσα σε μία νύχτα. Θλιμμένα πρόσωπα, ψέματα, απόγνωση και θλίψη. Τζόγος. Μια ισοπεδωτική εξάρτηση που κυριεύει το μυαλό και την καρδιά και οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια από το ζενίθ στο ναδίρ. Ένα αυτοκαταστροφικό πάθος που, αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, διαλύει ζωές. Ζωές που δίνουν μάχη για να σταθούν ξανά στα πόδια τους και παλεύουν να ξαναβρούν το νόημά τους μέσα από θεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης, όπως αυτό του ΚΕΘΕΑ.

Εκεί, στο Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων από τον τζόγο, συνάντησα την Ιωάννα Βαλσαμίδου, θεραπεύτρια του προγράμματος, που μου μίλησε για τον ιδιαίτερο αυτό εθισμό, εξηγώντας μου τα χαρακτηριστικά αλλά και τις επιπτώσεις του. Μαζί της, η Κατερίνα και ο Μάνος, δυο άνθρωποι της διπλανής πόρτας που βρέθηκαν αντιμέτωποι με το θηρίο και έπειτα από σκληρή μάχη κατάφεραν να το αφοπλίσουν. Αυτές είναι οι ιστορίες τους.

Ο έρωτας με το μπλακ τζακ

Η καταστροφική σχέση της Κατερίνας με τον τζόγο ξεκίνησε στα 19, όταν ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το μπλακ τζακ. Ο «έρωτας» ήταν κεραυνοβόλος. Από εκείνη τη μέρα, η ζωή της άλλαξε ριζικά και τα επόμενα 30 χρόνια κύλησαν εφιαλτικά.

«Εκείνη την εποχή εργαζόμουν σε νοσοκομείο και ήμουν ήδη παντρεμένη με ένα παιδί. Είχα πολύ καλή ζωή, με υψηλά εισοδήματα και μια υπέροχη οικογένεια. Ξεκίνησα να παίζω έπειτα από παρότρυνση μιας φίλης, που μου είπε πως στο καζίνο μπορούσα να βγάλω πολλά λεφτά και μάλιστα εύκολα και γρήγορα. Πράγματι, για κακή μου τύχη, τις δυο πρώτες φορές κέρδισα αρκετά χρήματα, σχεδόν ένα μηνιάτικο σε κάθε επίσκεψη και μέσα σε λίγες μόλις ώρες. Από τότε, το καζίνο έγινε δεύτερο σπίτι μου. Πίστευα πως μπορούσα να το ελέγξω, πως ήμουν κοινωνικός παίκτης. Τότε δεν μπορούσα να φανταστώ τι θα επακολουθούσε. Η συνέχεια ήταν δραματική».

Εκμεταλλευόμενη την εργασία του συζύγου της, που τον ανάγκαζε να λείπει από το σπίτι πολλές ώρες, η Κατερίνα φρόντισε να οργανώσει το καθημερινό της πρόγραμμα δίνοντας απόλυτη προτεραιότητα στον παράνομο έρωτά της, το καζίνο. Το μυαλό της ήταν συνεχώς στο τραπέζι του μπλακ τζακ και δεν ξεκόλλησε ούτε όταν έφερε στον κόσμο το δεύτερο παιδί της. Ο εφιάλτης είχε ξεκινήσει.

«Φαινομενικά, ήμουν τέλεια σύζυγος και νοικοκυρά. Για να μη δώσω στόχο στον άντρα μου, είχα προσλάβει καθαρίστρια και το σπίτι ήταν πάντα καθαρό και περιποιημένο. Ταυτόχρονα, άλλαζα τις βάρδιές μου στο νοσοκομείο και φρόντιζα να έχω πάντα ελεύθερες ώρες για να πηγαίνω στο καζίνο. Για να μη χάνω χρόνο και επειδή δεν είχα υπομονή, ανέβαινα στο βουνό με ραδιοταξί. Έλεγα απίστευτα ψέματα και το είχα οργανώσει τόσο καλά που κανείς δεν είχε αντιληφθεί τίποτα. Όσο περνούσε ο καιρός, οι επισκέψεις γίνονταν ολοένα και πιο συχνές. Έφτασα να παίζω τέσσερις φορές τη βδομάδα αλλά ποτέ δεν ήταν αρκετό. Πλέον δεν με ενδιέφερε αν θα χάσω ή αν θα κερδίσω. Το κέρδος δεν είχε πια καμία σημασία. Το μόνο που ήθελα ήταν να είμαι εκεί! Η αδρεναλίνη του τζόγου μού είχε πάρει το μυαλό. Ήμουν απόλυτα εθισμένη στο τοξικό περιβάλλον του καζίνου, ένιωθα ικανοποίηση να βρίσκομαι εκεί, σε έναν κλειστό χώρο χωρίς παράθυρα και ρολόγια, δίπλα σε κατεστραμμένους παίκτες που είχαν να κοιμηθούν μέρες και μύριζαν απαίσια επειδή δεν έκαναν ούτε μπάνιο για να μη σηκωθούν απ' το τραπέζι και χάσουν άσκοπα χρόνο! Χωρίς να το καταλάβω, μπήκα σε αυτό τον βρόμικο κόσμο, έγινα ένα με αυτούς, αλλά η κατρακύλα δεν είχε τελειωμό».

Ταξίδια σε τσόχινους προορισμούς

Έπειτα από περίπου δέκα χρόνια, η Κατερίνα πήρε την απόφαση να μιλήσει ανοικτά στον σύζυγό της και να του αποκαλύψει το αρρωστημένο πάθος της για τον τζόγο. Παρά το αρχικό σοκ, ο ίδιος έδειξε κατανόηση, στάθηκε στο πλευρό της και δήλωσε έτοιμος να τη βοηθήσει να το ξεπεράσει. Τότε, του υποσχέθηκε πως ήταν έτοιμη να σταματήσει οριστικά το παιχνίδι. Μια υπόσχεση που κράτησε μόλις μία βδομάδα.

«Για να μη δώσω στόχο και δικαιώματα, ξεκίνησα να λέω φρικτά ψέματα και το έριξα στις εξορμήσεις! Του είπα πως είχα γραφτεί σε έναν γυναικείο σύλλογο για να γεμίζω τον χρόνο μου με δραστηριότητες και εκδρομές. Το πρώτο μου ταξίδι ήταν επταήμερο και φυσικά δεν ήταν με κανένα σύλλογο. Έφυγα μόνη μου, με μια βαλίτσα στο χέρι, και πήγα για… διακοπές στο καζίνο της Αλβανίας! Ταξίδευα στο άγνωστο αλλά δεν ένιωθα κανένα φόβο, μόνο προσμονή και χαρά που επιτέλους θα συναντούσα ξανά τον κρυφό εραστή μου, τον τζόγο! Για μια ολόκληρη βδομάδα έπαιζα πρωί βράδυ χωρίς σταματημό! Ακολούθησαν δεκάδες ταξίδια. Έλεγα πως πηγαίνω στα Ιεροσόλυμα και έφευγα για Αλβανία, ενώ παράλληλα είχα οργώσει όλα τα καζίνα της επαρχίας, από Λουτράκι και Θεσσαλονίκη μέχρι Ρίο, Ρόδο και Σύρο. Με ήξεραν παντού και μου έδιναν ειδικές κάρτες εισόδου με πολλά προνόμια. Εμένα όμως δεν με ενδιέφερε κανένα προνόμιο. Ήθελα μόνο να μπαίνω και να παίζω. Έβρισκα δικαιολογίες και έπαιρνα δανεικά από γνωστούς και φίλους που δεν είχαν ιδέα για όσα συνέβαιναν. Ζούσα σε έναν παράλληλο κόσμο. Είχα χάσει τις μέρες, ήταν Τρίτη και νόμιζα πως είναι Παρασκευή. Δεν είχα προσωπική ζωή, δεν είχα διάθεση για φαγητό, για έρωτα, για κουβέντες, για τίποτα! Το σπίτι μου με έπνιγε. Οι μόνες ανάσες που με γέμιζαν ήταν μέσα στο καζίνο. Το ένιωθα, πλέον είχα πιάσει πάτο! Και τότε σκέφτηκα πως υπήρχε μόνο μία λύση. Να δώσω τέλος στη ζωή μου».

Με το δάχτυλο στη σκανδάλη

Την ακούω να μου λέει για τη στιγμή που πήρε στα χέρια το κυνηγετικό όπλο του άντρα της και άρχισε να το γεμίζει με σφαίρες. Δεν το είχε χρησιμοποιήσει ποτέ ξανά και φοβόταν μην αστοχήσει. Κάνω εικόνα και προσπαθώ να αφουγκραστώ τις σκέψεις που πνίγουν το μυαλό της. Έχει βυθιστεί στην απελπισία, νιώθει μόνη και αβοήθητη. Το δάχτυλό της είναι έτοιμο να τραβήξει τη σκανδάλη.

«Εκείνη τη στιγμή σκέφτηκα την οικογένεια και τους δικούς μου ανθρώπους που με αγαπούν αληθινά, αυτούς που είχα ξεχάσει εξαιτίας του πάθους μου, αλλά και τον πόνο που θα γέμιζε τις ζωές τους αν προχωρούσα σε μια τέτοια πράξη. Η αυτοκτονία δεν ήταν λύση αλλά μια ακόμη λάθος επιλογή. Πέταξα το όπλο μακριά και κλαίγοντας με λυγμούς έπιασα το τηλέφωνο. Κάλεσα στη γραμμή βοηθείας του ΚΕΘΕΑ και άνοιξα την καρδιά μου. Αυτή ήταν η καλύτερη επιλογή της ζωής μου! Ένα μήνα μετά, μπήκα στο πρόγραμμα απεξάρτησης από τζόγο και τώρα είμαι σχεδόν ενάμιση χρόνο καθαρή. Όλα αυτά τα χρόνια ένιωσα να χάνω την αξιοπρέπεια και την υγεία μου, τον ίδιο μου τον εαυτό. Όμως, με τη βοήθεια των ειδικών, ανακάλυψα πως ποτέ δεν είναι αργά. Σήμερα είμαι πιο δυνατή από ποτέ! Βρήκα ξανά τα χαμένα μου συναισθήματα και νιώθω απόλυτα ευτυχισμένη. Άφησα οριστικά πίσω το σκοτάδι και πλέον απολαμβάνω κάθε στιγμή της ζωής. Συμμετέχω σε εθελοντικές δράσεις, προσφέρω, ζωγραφίζω, κινούμαι! Ναι, σήμερα ζω».

Δεν λέει ψέματα, το βλέπω στα μάτια της, ακτινοβολεί. Λίγο πριν φύγω, μου πιάνει το χέρι σφιχτά και μου λέει: «Αυτό που θα σου πω να το γράψεις. Ο τζόγος είναι θηρίο. Είναι χειρότερος από όλες τις αρρώστιες. Δεν είναι ντροπή να ζητάμε βοήθεια. Το έκανα και σώθηκα. Ας το κάνουν όλοι όσοι νιώθουν όπως ένιωσα εγώ. Και ας το κάνουν γρήγορα, χωρίς να χάσουν χρόνο. Η ζωή, η αληθινή ζωή, είναι πολύ ωραία».

Τζογάροντας στο πληκτρολόγιο

Τη δεκαετία του '90, όταν ο Μάνος έφυγε στο εξωτερικό για να σπουδάσει, σίγουρα δεν μπορούσε να φανταστεί πως λίγα χρόνια αργότερα θα έμπλεκε στα δίχτυα του διαδικτυακού τζόγου που αργά αλλά σταθερά κατάφερε να ρουφήξει κάθε άλλο ενδιαφέρον του, καθηλώνοντας το σώμα άλλα κυρίως το μυαλό του μπροστά στην οθόνη ενός υπολογιστή. Μια σχέση απόλυτης εξάρτησης που κράτησε 14 ολόκληρα χρόνια.

«Η πρώτη μου επαφή με τον τζόγο ήταν στα εφηβικά χρόνια, συμπληρώνοντας ένα φαινομενικά αθώο δελτίο ΠΡΟΠΟ, όπως φαντάζομαι έχουν κάνει σχεδόν όλοι οι άντρες. Η πρώτη φορά όμως που έπαιξα ηλεκτρονικό τζόγο ήταν ως φοιτητής στο εξωτερικό. Το έκανα για πλάκα και από περιέργεια και, φυσικά, ξεκίνησα με μικρά ποσά που έπαιρνα από τα χρήματα που έστελναν οι δικοί μου για τις σπουδές. Στη συνέχεια, όμως, τα ποσά έγιναν πιο μεγάλα και το απλό ενδιαφέρον εξελίχθηκε σε εθισμό. Έτσι, από εκεί που έπαιζα μία φορά τον μήνα, άρχισα να παίζω δύο με τρεις φορές τη βδομάδα και τελικά έφτασα σε σημείο να κάτσω μπροστά στον υπολογιστή για 28 συνεχόμενες ώρες! Εκείνη τη στιγμή δεν σκεφτόμουν τι κάνω, απλώς έπαιζα».

Αποτοξίνωση και λύτρωση

Με τη σκέψη του να είναι συνεχώς στο ηλεκτρονικό ποντάρισμα –από φρουτάκια και καζίνο μέχρι στοίχημα– ,ο Μάνος άρχισε να απομακρύνεται από τις παρέες του και να αφιερώνει ολοένα και περισσότερες ώρες στο πάθος του.

«Το μόνο άγχος που είχα ήταν να βρω χρήματα για να καλύψω τα χρέη που είχαν δημιουργηθεί, αφού για να μπορώ να παίζω δεν πλήρωνα σχεδόν τίποτα. Τα πάντα είχαν μείνω πίσω και φυσικά διέλυσα τη σχέση μου, που ήταν αδύνατο να μείνει υγιής μέσα σε όλο αυτό. Είχα εντελώς τζογαδόρικη συμπεριφορά, έλεγα ψέματα στους γύρω μου και πραγματικά, ενώ ένιωθα πως κάτι δεν πάει καλά, δεν ήξερα πώς να απελευθερωθώ.

Η απόφαση να απευθυνθεί στο πρόγραμμα απεξάρτησης του ΚΕΘΕΑ ήρθε το 2005, ύστερα από παρότρυνση των δικών του, στους οποίους ανοίχτηκε, λέγοντάς τους πως πλέον ήταν εξαρτημένος από τον τζόγο.

«Στο ΚΕΘΕΑ κατάλαβα πραγματικά πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημά μου. Τόσα χρόνια ζούσα μέσα στην απελπισία, το ψέμα και τη λύπη και ξαφνικά είδα πως δεν ήμουν μόνος, αλλά πως υπήρχαν κι άλλοι που είχαν τα ίδια προβλήματα και τις ίδιες εμπειρίες με εμένα. Είναι πολύ δύσκολο και χρειάζεται μεγάλη δύναμη, αλλά το πιο σημαντικό βήμα είναι να αποδεχθείς το πρόβλημα ώστε να μπορέσεις να το πολεμήσεις. Κατάφερα να καθαρίσω, αλλά δυστυχώς μετά από 8,5 χρόνια έκανα υποτροπή και έπεσα ξανά για περίπου τρεις μήνες. Βρήκα τη δύναμη και απευθύνθηκα για μια ακόμη φορά στο ΚΕΘΕΑ. Σήμερα είμαι καθαρός, βρίσκομαι σε πρόγραμμα απεξάρτησης και πηγαίνω πολύ καλά. Δυστυχώς, ο τζόγος υπάρχει παντού, από τα πρακτορεία της γειτονιάς μέχρι τις διαφημίσεις στην τηλεόραση. Όμως υπάρχουν κι άλλα πράγματα στη ζωή, που πρέπει να ανοίξουμε τα μάτια μας και να τα δούμε! Και αυτά είναι που φέρνουν την πραγματική ευτυχία».

Θεραπεύτρια στο τμήμα τζόγου του ΚΕΘΕΑ

VICE: Ποιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό του εθισμένου στον τζόγο;
Ιωάννα Βαλσαμίδου: Εθισμένος τζογαδόρος είναι αυτός που δεν μπορεί να ελέγξει τον παρορμητισμό του. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να μην παίζει μια ολόκληρη μέρα, αλλά όταν αποφασίσει να το κάνει, τότε δεν θα ξέρει πότε να σταματήσει. Αυτό είναι το κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμά του. Αυτό ισχύει και για τους αλκοολικούς αλλά και για τους τοξικομανείς. Το κάνουν γνωρίζοντας πως αυτοκαταστρέφονται, αλλά δεν μπορούν να το σταματήσουν. Μέσα τους λένε "όχι", αλλά συνεχίζουν επειδή δεν μπορούν να κρατηθούν.

Σε ποιες ηλικίες εμφανίζεται πιο συχνά το φαινόμενο;
Δυστυχώς, τον τελευταίο χρόνο υπάρχει μεγαλύτερη προσέλευση νέων ανθρώπων που αναζητούν βοήθεια, με τις ηλικίες να κυμαίνονται από 25 έως 30 ετών. Τα περισσότερα μέλη μας είναι γύρω στα 45, με τους άντρες να αποτελούν πλειοψηφία.

Υπάρχουν διαφορετικές κατηγορίες τζογαδόρων; Δηλαδή οι εθισμένοι στο καζίνο και οι εθισμένοι στον ηλεκτρονικό τζόγο;
Έχει παρατηρηθεί πως σε αρκετές περιπτώσεις και προκειμένου να καταφέρουν να εκτονώσουν το πάθος τους, συνδυάζουν δυο και τρεις μορφές μαζί. Ωστόσο, υπάρχουν και φανατικοί που είναι απόλυτα παθιασμένοι μόνο με το καζίνο ή τον ηλεκτρονικό τζόγο.

Ποια είναι η διάρκεια του προγράμματος απεξάρτησης από τον τζόγο;
Το πρόγραμμα διαρκεί από 18 έως 24 μήνες και αυτήν τη στιγμή το παρακολουθούν γύρω στα 80 άτομα. Αυτό το χρονικό διάστημα αφορά τον κύριο όγκο των μελών, αφού ο σχεδιασμός της θεραπείας είναι εξατομικευμένος και μπορεί κάποιος να θεραπευτεί πιο γρήγορα. Πολλοί έρχονται σε μας μετά από πίεση που ασκήθηκε από το οικογενειακό τους περιβάλλον. Αυτοί αν δεν παραδεχθούν πως έχουν πρόβλημα δεν θα καταφέρουν να μείνουν και συνήθως αποχωρούν. Βλέπεις, το πιο σημαντικό είναι να παραδεχθεί κάποιος πως έχει πρόβλημα. Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται μία φορά την εβδομάδα. Μετά από αποχή ενός μήνα και αφού καθαρίσει το μυαλό, το μέλος ακολουθεί ατομική και ομαδική θεραπεία με ψυχολόγους και θεραπευτές. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει και έξτρα δραστηριότητες, όπως δραματοθεραπεία, θεατρικά εργαστήρια για ανάπτυξη δημιουργικότητας κ.ά. Επίσης, εδώ έρχονται και άτομα από το οικογενειακό περιβάλλον των εθισμένων, κυρίως οι σύντροφοί τους. Η στάση τους παίζει τεράστιο ρόλο, τόσο κατά τη διάρκεια της θεραπείας όσο και μετά.

Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που προκαλεί η εξάρτηση από τον τζόγο;
Είναι πολλά, από επαγγελματικά μέχρι κοινωνικά και συναισθηματικά. Ορισμένοι έχουν καταχραστεί χρήματα από το επαγγελματικό τους περιβάλλον, άλλοι βρίσκονται στα όρια του διαζυγίου ή έχουν ήδη χωρίσει. Πολλοί άνθρωποι έρχονται σε εμάς έχοντας ήδη καταθλιπτικά συμπτώματα ή μεγάλο άγχος. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι εθισμένοι χάνουν τους αληθινούς φίλους τους και κρατάνε επαφές μόνο με τους φίλους του τζόγου ή του πρακτορείου. Το βασικό για όλους είναι να ακούσουν το προειδοποιητικό καμπανάκι και όταν αντιληφθούν ένα από τα παραπάνω προβλήματα να ζητήσουν βοήθεια από ειδικό. Πάντως, μεγάλο ποσοστό έχει συνδυάσει τον τζόγο με το αλκοόλ ή τη χρήση χασίς.

Ποιος ο ρόλος της τηλεφωνικής γραμμής;
Λειτουργεί κυρίως για την αντιμετώπιση κρίσεων, δηλαδή τη στιγμή που ο εξαρτημένος έχει την ανάγκη να μιλήσει με κάποιον ειδικό. Αξίζει να αναφέρουμε πως από το 2008 στο ΚΕΘΕΑ δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία πρόσληψη, με αποτέλεσμα η λίστα αναμονής για όποιον θέλει να ενταχθεί στο πρόγραμμα απεξάρτησης από τζόγο να αγγίζει ακόμη και τους δυο μήνες. Υπάρχουν ελλείψεις και είμαστε συνολικά 6 θεραπευτές ενώ κανονικά ο αριθμός θα έπρεπε να είναι σχεδόν διπλάσιος. Ωστόσο, όλοι εδώ καταβάλλουμε υπεράνθρωπες προσπάθειες για να καλυφθούν οι ανάγκες.

Περισσότερα από το VICE

Αυτοί οι Άνθρωποι Ασχολούνται με Πράγματα που τους Κάνουν Πραγματικά Χαρούμενους

Πώς Αλλάζουν οι Σχέσεις Δώδεκα Ζευγαριών στο Πέρασμα του Χρόνου;

Έτσι Είναι μια Νύχτα Παρέα με έναν Tattoo Artist