Είδα για Πρώτη Φορά το Trainspotting στα 30 μου

Ανήκω σε μια γενιά -τους millennials- που μεγάλωσε χωρίς να έχει ήρωες. Δεν ξέρω γιατί συνέβη αυτό, ούτε αν είναι καλό ή κακό. Το μόνο σίγουρο είναι πως ενώ ζήσαμε τεράστιες αλλαγές, όπως την πλήρη μετάβαση στην εποχή του Διαδικτύου και την παγκόσμια κοινωνικοπολιτική κρίση, δεν είχαμε κάποιο μεγάλο καλλιτεχνικό έργο που να μπορεί να μας εμπνεύσει για να αλλάξουμε τον κόσμο ή έστω τη ζωή μας. Επίσης, είμαστε η πρώτη γενιά που δεν χορεύει, που έχει μετατρέψει τον έρωτα σε πυρηνική φυσική και που, ουσιαστικά, δεν ζει. Δεν το παίζω έξυπνος, βάζω και τον εαυτό μου μέσα σε όλα αυτά. Δεν μπορώ να καταλάβω τι κάνουμε λάθος. Πάντως, αν είσαι από τους ανθρώπους που έχουν λίγο μεγαλύτερα αδέρφια ή απλώς ασχολείσαι με την alternative μουσική, τότε σίγουρα θα έχεις μεγαλώσει -ή θα έχεις μπει- σε ένα δωμάτιο που έχει μια αφίσα του Trainspotting κρεμασμένη στον τοίχο. Της ταινίας που μετέτρεψε τον Ewan McGregor σε σούπερ σταρ και που -λόγω του τρομερού της soundtrack, αλλά και της γλαφυρής απεικόνισης της βρετανικής πραγματικότητας του '90, αγαπήθηκε όσο λίγες από τους πιο ψαγμένους της Generation X και όχι μόνο.

Ειλικρινά, δεν υπήρχε κανένας στον στενό μου κύκλο που να μην είχε δει αυτό το φιλμ. Έχω βρεθεί σε συζητήσεις όπου ήταν δεδομένο ό,τι όλοι το έχουν δει, μιας και θεωρείται «απαραίτητη» ταινία. Όμως, η αλήθεια είναι πως παίζει να είμαι από τους λίγους εκεί έξω που είχαν λιώσει το soundtrack, χωρίς να έχουν παρακολουθήσει ούτε πέντε λεπτά του έργου. Υπάρχει πάντως μια καλή δικαιολογία για αυτό και έχει να κάνει με μια σχετικά τραυματική εμπειρία που έζησα και η οποία είχε ως αποτέλεσμα να εκτεθώ σε ένα τρελό spoiler. Όταν ήμουν 16 χρονών, με είχε πιάσει κάτι και έβαλα ως στόχο να δω όσες περισσότερες κλασικές ή cult ταινίες μπορούσα. Από τον Επαναστάτη Χωρίς Αιτία με τον υπέρτατο James Dean, μέχρι το καταπληκτικό Pulp Fiction του Tarantino. Ένας βασικός στόχος ήταν και το Trainspotting, το οποίο δεν είχε κλείσει καν δεκαετία τότε. Πήγα λοιπόν στο βιντεοκλάμπ και το νοίκιασα σε DVD. Δεν θυμάμαι πολλά από την υπόλοιπη μέρα μου, αλλά το μόνο σίγουρο είναι πως το βράδυ που κάθισα να το δω ήμουν κουρασμένος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δω την πρώτη κλασική σκηνή με το τρέξιμο και να με πάρει ο ύπνος. Προσοχή, κάπου εδώ ξεκινάνε τα spoilers. Εκεί που κοιμόμουν λοιπόν, ξύπνησα από κάποια ουρλιαχτά και προτού καλά-καλά καταλάβω τι συμβαίνει, βλέπω στην οθόνη ένα μελανιασμένο, νεκρό μωρό. Δεν ξέρω γιατί, αλλά το σκηνικό με σόκαρε και αποφάσισα να μη δω τελικά την ταινία.

Μέσα στα επόμενα χρόνια είδα πολύ χειρότερα πράγματα και μάλιστα, υπήρξαν πολλές στιγμές που σχεδόν έφτασα να δω το Trainspotting, αλλά πάντα κάτι με κρατούσε πίσω. Με αφορμή όμως το υπέροχο τρέιλερ του sequel και το όλο hype που έχει χτιστεί, αποφάσισα να κάτσω επιτέλους και να το δω. Ναι, δεν ντρέπομαι να το πω, είμαι 30 ετών και χθες είδα για πρώτη φορά το Trainspotting.

Τη στιγμή που πάτησα το «play» ένιωθα πολλά και διαφορετικά πράγματα. Τα κυρίαρχα συναισθήματα όμως, ήταν αυτά της ανυπομονησίας και του φόβου της απομυθοποίησης. Εντάξει, η πρώτη σκηνή της ταινίας, με το τρέξιμο και τον κλασικό μονόλογο -που είμαι σίγουρος ότι πολλοί είχαν αποστηθίσει κάποτε- είναι από τα πιο ωραία μπασίματα που έχω δει ποτέ σε ταινία. Αλήθεια, πώς γίνεται ο McGregor του τότε να είναι ο ίδιος άνθρωπος με τον σημερινό; Δεν μοιάζει καθόλου. Ο τρόπος δε, που η ίδια σκηνή επαναπροσδιορίζεται συναισθηματικά αργότερα μέσα στην ταινία, είναι καταπληκτικός και δείχνει πόσο μεγάλη σημασία έπαιξε η μουσική στο συγκεκριμένο φιλμ. Αυτό ήταν από τα πρώτα πράγματα που παρατήρησα, ο κάθε στίχος που ακούγεται στο background, δένει τρομερά με τη σκηνή που βλέπεις, λες και έχει γραφτεί ειδικά για αυτήν.

Μια παρέα από 20άρηδες που μεγαλώνουν σε μια σχεδόν κατεστραμμένη Σκωτία αποφασίζουν -ο καθένας για τους δικούς του λόγους- να αφεθούν στον «μαγικό» κόσμο των ναρκωτικών και ειδικά της ηρωίνης. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας, ο Mark Renton, δίνει στην εξάρτησή του μια πολιτική, σχεδόν αναρχική, ιδεολογία που δεν ξέρω αν αποτελεί δικαιολογία για τυχόν αποτυχίες που είχε στη ζωή του ή αν την πιστεύει όντως. Το καταπληκτικό είναι πως ενώ δεν έχω δοκιμάσει ποτέ ηρωίνη, θεωρώ ότι η σκηνοθεσία του Danny Boyle καταφέρνει να σε βάλει στο κλίμα της μαστούρας που μπορεί να σου προσφέρει. Κάπου εδώ, θα πρέπει να αναφέρω κάτι περίεργο: Δεν ξέρω αν είμαι μόνο εγώ που το ένιωσα, αλλά σε όλη τη διάρκεια της ταινίας αισθανόμουν ότι έβλεπα μια νέα εκδοχή από το Κουρδιστό Πορτοκάλι. Ο Mark, σαν νέος Alex, βρίσκεται σε μία φάση ξεσαλώματος, κάνοντας ναρκωτικά, κλέβοντας πράγματα από μαγαζιά και φάρμακα από γέρους και ασθενείς για να βρει τη δόση του και μπλέκοντας σε χίλιες δύο καταστάσεις που καταστρέφουν αυτόν και τους γύρω του. Το ίδιο και ο χαρακτήρας από την ταινία του Stanley Kubrick, που αρχικά ήταν σε αυτή τη βίαιη φάση, μέχρι που άρχισε η «απεξάρτησή» του. Ακριβώς δηλαδή όπως και ο Mark. Ειδικά στην τελευταία σκηνή που μας ενημερώνει με ένα ψεύτικο χαμόγελο πως «διάλεξε τη ζωή», θυμίζει τη φάτσα του Μalcolm ΜcDowell στον αντίστοιχο κλασσικό ρόλο.

Αυτό είναι το ωραίο όταν βλέπεις μια ταινία για πρώτη φορά σε σχετικά μεγαλύτερη ηλικία: Μπορείς να σκεφτείς πίσω από αυτό που βλέπεις και να βγάλεις τα δικά σου -σωστά ή λάθος- συμπεράσματα, έχοντας κάποιες αναφορές που έχεις μαζέψει στην πορεία. Επίσης, όπως καταλαβαίνετε, όποτε έβλεπα το μωρό κάτι με έπιανε και όταν έφτασα στην επίμαχη σκηνή σχεδόν δάκρυσα. Ειδικά με την αντίδραση του Sick Boy, η οποία αφήνει να εννοηθεί πως αυτός ήταν τελικά ο πατέρας. Επίσης, οι παραισθήσεις του Mark κατά τη διάρκεια της αποτοξίνωσής του δεν με βοήθησαν ιδιαίτερα να ξεπεράσω την όλη φάση, αλλά τέλος πάντων. Το μωρό και η μάνα του -που δεν τη βλέπουμε ξανά στην ταινία- ήταν τα πρώτα θύματα αυτού του τόσο εγωιστικού τρόπου ζωής. Η επόμενη παράπλευρη απώλεια ήταν ο Tommy, που ενώ ζούσε μια υγιή ζωή, έμπλεξε με τα ναρκωτικά λόγω της ερωτικής απογοήτευσης που προκλήθηκε από την απερίσκεπτη ενέργεια του Mark να κλέψει μια κασέτα που περιείχε προσωπικές του στιγμές με το άλλο του μισό. Η σκηνή που επισκέπτεται το σπίτι του -το οποίο, πλέον είναι ένα γιαπί- και μαθαίνει πως το τεστ που έκανε για HIV είναι θετικό, με συγκλόνισε. Όμως, το Trainspotting δεν είναι τόσο καταθλιπτικό όσο πίστευα. Παίζει αρκετή καφρίλα και μαύρο χιούμορ στην όλη φάση. Η στιγμή που τα υγρά σκατά του Spud λούζουν την οικογένεια της κοπέλας του την ώρα του πρωινού, είναι σιχαμένα αστεία. Επίσης, έχει αρκετό γυμνό και πέραν της απαραίτητης -για να αποδοθεί η μαστούρα- ψυχεδέλειας, θα δεις τα απόλυτα 90s ντυσίματα και κουρέματα.

Οι ερμηνείες είναι εκπληκτικές, αλλά αυτό δεν χρειάζεται να το αναφέρω όταν στο καστ της ταινίας υπάρχουν ονόματα όπως αυτά του Ewan McGregor και του Jonny Lee Miller (γνωστού μας και από τη σειρά Elementary) - βασικά, καμία ταινία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί κλασική χωρίς ερμηνείες. Αν μου ζητούσες να καταλήξω στα συναισθήματα που μου άφησε, θα σου έλεγα πως, ενώ δεν περίμενα να με αγγίξει λόγω ηλικίας και εποχής, συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Είχα πολύ καιρό να αισθανθώ ότι βρίσκομαι μέσα στην ταινία και πως αυτά που διαδραματίζονται στην οθόνη με αφορούν για κάποιο περίεργο λόγο. Στην πραγματικότητα, αν εξαιρέσεις τη μουσική, μιλάμε για μια ιστορία που αντιπροσωπεύει μια γενιά που δεν είναι η δική μου και μια εποχή που έχει φύγει για πάντα. Ωστόσο, ένιωσα μια μελαγχολία που δεν μπορώ να εξηγήσω. Ίσως να φταίει το γεγονός ότι συνειδητοποίησα πως, παρόλο που οι τύποι ήταν μέσα στα ναρκωτικά, τη μιζέρια, τα πισώπλατα μαχαιρώματα και με τον θάνατο να περιμένει στη γωνία, ζούσανε περισσότερο από εμάς. Όχι, δεν μιλάω μόνο για τους χαρακτήρες του Trainspotting, αλλά για τη γενιά που εκπροσωπούν. Ελπίζω το δεύτερο μέρος της ιστορίας να μη με απογοητεύσει.

Περισσότερα από το VICE

«Είσαι Ένας Τίμιος Άνδρας. Δεν Είσαι Γκέι»: Η Ιστορία του Νουρ που Ξέφυγε από το ISIS και Ζει στην Αθήνα

Trainspotting: Oι Έλληνες που Βλέπουν τα Τρένα να Περνούν

Τελικά Υπάρχουν Άνθρωποι που Ψάχνουν στα Σκουπίδια στην Αθήνα (και) το 2017