Πώς η πιο Aσφαλής Xώρα του Kόσμου Έβγαλε Τόσους Μαχητές του ISIS

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο VICE UK.

Δυο γυναίκες μαχαιρώθηκαν θανάσιμα στο Τούρκου την Παρασκευή, στην πρώτη, κατά της Aρχές, τρομοκρατική επίθεση σε φινλανδικό έδαφος. Τα θύματα, 66 και 31 ετών, βρήκαν τον θάνατο και άλλοι οκτώ τραυματίστηκαν από έναν 18χρονο Μαροκινό ύποπτο που κατονομάστηκε ως Abderrahman Mechkah και που μάρτυρες λένε ότι φώναζε «Allahu akbar» (Ο Αλλάχ είναι μεγάλος) -οι Αρχές δεν το επιβεβαιώνουν- καθώς κυνηγούσε τις γυναίκες για να τις μαχαιρώσει, πριν τον πυροβολήσει η Αστυνομία.

Ο Mechkah πιστεύεται ότι έφτασε στη Φινλανδία, ζητώντας άσυλο, πέρσι. Ζούσε αρχικά σε κέντρα ανηλίκων κι ύστερα μεταφέρθηκε στο βασικό κέντρο υποδοχής στην πόλη. Άλλοι τέσσερις Μαροκινοί συνελήφθησαν σε κατ' οίκον έρευνες στα προάστια της πόλης και έχει εκδοθεί διεθνές ένταλμα σύλληψης για έναν έκτο ύποπτο. Οι αστυνομικές έρευνες είναι διαρκείς και ο Mechkah θα εμφανιστεί στο δικαστήριο μέσω video-link από το νοσοκομείο.

Υπάρχει μια αίσθηση έκπληξης και δυσπιστίας ως προς το αν η ισλαμική τρομοκρατία έχει φτάσει σε μια χώρα που ανακηρύχθηκε φέτος η ασφαλέστερη στον κόσμο. Αλλά η Φινλανδία, χρόνια τώρα, αγνοεί το ισλαμικό πρόβλημα. Ενώ, από το 2013 ο ISIS καλεί για επιθέσεις ενάντια στη χώρα που πολλοί από τους κορυφαίους ξένους μαχητές του αποκαλούσαν κάποτε πατρίδα.

Από τον Ιούνιο, η SUPO είπε ότι παρακολουθεί 350 Ισλαμιστές ως «άτομα ενδιαφέροντος», αύξηση της τάξης του 80% από το 2012. Νωρίτερα μες στη χρονιά, η Αστυνομία του Τούρκου έλαβε μια πληροφορία ότι ο Mechkah «φαίνεται να έχει ριζοσπαστικοποιηθεί», πληροφορία που μετέφερε στη SUPO – αλλά δεν ήταν ανάμεσα στους 350 που η υπηρεσία παρακολουθούσε ενεργά.

Η Verna Leinonen, εκπρόσωπος της SUPO, μου είπε τον Ιούνιο πως ήταν σημαντικό να τονιστεί ότι οι Αρχές έπαιρναν σοβαρά την απειλή ισλαμικής τρομοκρατίας, αλλά δίστασε να μου δώσει παραδείγματα. «Αυτοί που έχουν πάει στη Συρία έχουν 19 διαφορετικά εθνικά υπόβαθρα. Δεν τους συνδέει τίποτα και δεν υπάρχει καμία εξήγηση γιατί πηγαίνουν», με διαβεβαίωσε η Leiononen.

Ο Juhad Saarinen, ερευνητής τρομοκρατίας στο King's College του Λονδίνου, συγκεντρώνει πληροφορίες για τη ροή μαχητών από τη γενέτειρά του, από το 2013. Ανακάλυψε αρκετές ξεχωριστές ομάδες, όπου υπήρχαν πολλά άτομα που πρόσφατα ασπάστηκαν τον μουσουλμανισμό και Σομαλούς υπηκόους ή άτομα από τις κοινότητες των Σομαλών.

«Η Φινλανδία δεν είχε παρελθόν τζιχαντιστικού ακτιβισμού. Προέκυψε κυρίως κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Συρία και σχετίζεται με την άνοδο του ISIS», εξήγησε. Χρησιμοποιώντας πληροφορίες που υπάρχουν δημοσίως, ο Saarinen ταυτοποίησε πάνω από 25 Φινλανδούς που ταξίδεψαν για να πολεμήσουν.

«Το τζιχαντιστικό κίνημα στη Φινλανδία έχει αναπτυχθεί τα τελευταία πέντε χρόνια. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι προωθούν ενεργά την ιδεολογία και την ατζέντα των διάφορων τζιχαντιστικών ομάδων», είπε ο Saarinen. «Δυστυχώς, κάποιοι από αυτούς έχουν έρθει στην Φινλανδία ως πρόσφυγες ή ζητώντας άσυλο τα τελευταία δύο με τρία χρόνια. Αυτό επηρεάζει την εκτίμηση της απειλής τρομοκρατίας, που έχει τριπλασιαστεί μέσα σε τρία χρόνια».

Η αγγλική γλώσσα διδάσκεται στο σχολείο από την ηλικία των επτά και αυτό έχει κάνει κάποιους ειδικούς να αποδώσουν την άνοδο του ISIS στα πολλά αγγλικά προπαγανδιστικά κανάλια που υπάρχουν στο Διαδίκτυο.

Αν και αρχικά υποστήριζε την Jabhat al-Nusra στη Συρία, που έχει δεσμούς με την Al-Qaeda, η άνοδός του στην ιεραρχία του ISIS ήταν γρήγορη και στο τέλος χειριζόταν τον λογαριασμό Twitter που ήταν σε κάποια φάση ο σημαντικότερος αγγλόφωνος λογαριασμός τους –@Muhajid4Life– από το σπίτι του στη νότια Φινλανδία.

O Al-Finlandi ακόμη χρησιμοποιεί το όνομα που χρησιμοποιούσε όσο ήταν στον ISIS και η αγγλική προφορά του τον κάνει να ακούγεται σαν να είναι από τη Μέση Ανατολή, πράγμα που αποδίδει στο γεγονός ότι μιλούσε αραβικά και αγγλικά με τους πρώην φίλους του. Κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων μιλάει συχνά αραβικά και χρησιμοποιεί τη λέξη «αστείο», για να περιγράψει πράγματα που κάθε άλλο παρά αστεία είναι.

«Δεν έχουμε στην πραγματικότητα αντιτρομοκρατικούς νόμους στη Φινλανδία, έτσι απλώς το ονόμαζα ελευθερία του λόγου. Υποθέτω ότι μπορείς να πεις πως φερόμουν έξυπνα», καυχιέται. «Είναι αστείο. Οργάνωνα πράγματα για τον ISIS και βοηθούσα άλλους, όμως δεν παραβίαζα κανέναν νόμο ώστε να μου ασκηθεί δίωξη».

Πέρσι τον Δεκέμβρη, Φινλανδοί νομοθέτες πέρασαν τον πρώτο νόμο που καθιστούσε παράνομη τη μετάβαση στη Συρία για συμμετοχή στον πόλεμο. Κανείς δεν διώχθηκε απ' όταν πέρασε ο νόμος, αλλά όπως μου είπε ο εισαγγελέας Tom Laitinen, «Οι πιθανότητες να συλλάβουμε κάποιον είναι μεγαλύτερες τώρα. Τώρα έχουμε τη δυνατότητα».

Η μεγάλη πλειοψηφία ταξίδεψε για να πολεμήσει για τον ISIS ανάμεσα σε 2013 με 2015, αλλά δεν θα υπάρξουν αναδρομικές διώξεις, τονίζει ο Laitinen, εκτός αν υπάρχουν στοιχεία ότι ένα συγκεκριμένο άτομο είναι ένοχο για εγκλήματα πολέμου ή τρομοκρατικές ενέργειες όσο ήταν εκεί. Στις σπάνιες περιπτώσεις που υπήρχε νόμος με βάση τον οποίο μπορούσαν να διωχθούν τζιχαντιστές εξτρεμιστές, τα δικαστήρια της Φινλανδίας μέχρι στιγμής δεν έχουν δώσει πιστευτό λόγο αποφυγής.

Στην πρώτη δίκη τρομοκρατών στη χώρα, το 2013, τρεις άνδρες κρίθηκαν ένοχοι για χρηματοδότηση και στρατολόγηση για τον λογαριασμό της al-Shabaab. «Κρίθηκαν ένοχοι και αφέθηκαν έχοντας εκτίσει την ποινή της (σε κράτηση προ της δικής)», εξηγεί ο Saarinen.

O Al-Finlandi, 20άρης τώρα και υπάλληλος σε σουπερμάρκετ, αντιμετωπίζει με φιλοσοφικό τρόπο τον καιρό του στον ISIS. Αφότου ασπάστηκε τον ισλαμισμό, συνειδητοποίησε ότι αναζητούσε «την πιο αγνή μορφή του Ισλάμ. Λέγεται σαλαφισμός», λέει, «αλλά έκανα το λάθος και ακολούθησα τον δρόμο της τζιχάντ». Πιστεύει ότι τον παραπλάνησαν οι διαδικτυακές απόπειρες προπαγάνδας της al-Qaeda –ανάμεσά τους το περιοδικό Inspire- αλλά παραδέχτηκε ότι «πάντα υπήρχε ένα στοιχείο εκτός Διαδικτύου», στις φιλίες που έκανε και στα δίκτυα όπου ανήκε.

«Όταν ανακήρυξαν το Χαλιφάτο, ήμασταν περιχαρείς. Ακόμα και εκ των υστέρων, νομίζω ότι ήταν η πιο ευτυχισμένη μου στιγμή», είπε. «Οι περισσότεροι άνθρωποι που ήξερα προσωπικά είναι νεκροί ή βρίσκονται ακόμα στη Συρία. Αρκετοί μου είπαν ότι εγώ τους έδωσα κίνητρο να πάνε. Είναι αστείο. Και μερικοί κατέληξαν νεκροί, αλλά έτσι είναι η ζωή».

Πολλοί από τους πρώην συνεργάτες του, λέει, σκόπιμα περίμεναν μέχρι να τελειώσουν την υποχρεωτική στρατιωτική εκπαίδευση της Φινλανδίας, αντιμετωπίζοντάς την ως τρόπο προετοιμασίας.

«Οι Φινλανδοί μαχητές στον ISIS τα πηγαίνουν πολύ καλύτερα σε σχέση με τους μαχητές από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, λόγω της στρατιωτικής θητείας που είναι υποχρεωτική για όλους […] Μερικοί απ' όσους εκπαιδεύτηκαν το έκαναν σκόπιμα πριν φύγουν, σίγουρα. Είναι δύσκολο να μάθω αν παρέμειναν ζωντανοί χάρη στην εκπαίδευση αυτή, αλλά εγώ έφυγα από την ομάδα το 2015. Είναι θέμα εμπειρίας στη μάχη και ό,τι βοηθάει με την επιβίωση και την ανάπτυξη νέων ικανοτήτων και κρίσης, το ενισχύει».

Ο πρώτο Φινλανδός βομβιστής αυτοκτονίας του ISIS, Abu Hurairah Finlandi, ήταν υπαξιωματικός στον φινλανδικό στρατό, που σημαίνει ότι έκανε ένα χρόνο πολεμική και στρατιωτική εκπαίδευση ενώ ένας άλλος μαχητής –επίσης πρώην φίλος του al-Finlandi- καυχιόταν ότι παράτησε την εκπαίδευσή του όταν ένιωσε ότι είχε κάνει αρκετά και πήγε κατευθείαν στη Συρία για να καταταγεί στον ISIS.

Οι Φινλανδοί είναι καιρό γνωστοί για τη στρατιωτική τους υπεροχή και η βασική εκπαίδευση –σύμφωνα με τον Saarinen- περιλαμβάνει χειρισμό όπλων, σκοποβολή μεγάλων αποστάσεων, ελεύθερη σκοποβολή και «ανάλογα με τον ρόλο σου, να είσαι διασώστης μάχης και να μαθαίνεις μικρές τακτικές πυρομαχικών- πώς να χειρίζεσαι εκρηκτικά, πώς να χρησιμοποιείς αυτές τις ικανότητες για να φτιάχνεις βόμβες».

Οι Φινλανδοί ελεύθεροι σκοπευτές συγκεκριμένα είναι χρόνια γνωστοί για τις ικανότητές τους και η χώρα έχει το τρίτο υψηλότερο ποσοστό κατοχής όπλων στον κόσμο. Ο φινλανδικός στρατός βοήθησε στην εκπαίδευση τους Peshmerga για τον αγώνα τουw ενάντια στον ISIS.

«Μέσω της έρευνάς μου διαπίστωσα ότι υπάρχουν πολλοί Φινλανδοί που έκαναν στρατιωτική εκπαίδευση και μετά κατετάγησαν», είπε ο Saarinen. «Υπάρχουν ορισμένα άτομα που πέρασαν στρατιωτική εκπαίδευση για να αποκτήσουν συγκεκριμένες ικανότητες τις οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν όταν θα κατατάσσονταν σε μια ομάδα που δραστηριοποιείται σε εμπόλεμη ζώνη».

Για τον Abdullah Al-Finlandi, που τώρα αυτοαποκαλείται «πραγματικός» σαλαφιστής, το τέλος της διαδρομής με τον ISIS –λέει- ήρθε όχι εξαιτίας κάποιας ανάμειξης της SUPO ή τις Αρχές, αλλά επειδή το Twitter έκλεισε τον λογαριασμό του όταν ανέβασε τις πρώτες εικόνες της δολοφονίας και του αποκεφαλισμού του Αμερικανού δημοσιογράφου James Foley.

«Όταν ο ISIS άρχισε τη φάση με τους δημοσιογράφους, στην αρχή δεν είχα πρόβλημα επειδή το δικαιολογούσαν λέγοντας ότι σκότωναν κατασκόπους […] Για μένα δεν ήταν θέμα τότε να παρακολουθήσω έναν αποκεφαλισμό. Στα πρώτα ρεπορτάζ, μάλιστα, με παρέθεταν ως πηγή επειδή είχα ποστάρει screenshots. Είχα δεκάδες χιλιάδες ακόλουθους. Είναι κάπως σουρεαλιστικό επειδή ο λογαριασμός μου τώρα έχει πολύ λιγότερους».

Ο Al-Finlandi έχει περάσει τον τελευταίο χρόνο σε μια περίοδο, όπως την περιγράφει, ατομικής περισυλλογής κι όχι σε ένα επίσημο πρόγραμμα από-ριζοσπαστικοποίησης, επειδή κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στη Φινλανδία. Όταν ρωτήθηκε τον Ιούνιο πώς θα ένιωθε αν μέρος της προπαγάνδας του ISIS που έκανε είχε παίξει ρόλο στο να εμπνεύσει κάποιον ώστε να πραγματοποιήσει μια επίθεση, μίλησε επιτέλους σοβαρά.

«Δεν μπορώ να με σταυρώσω και να είμαι σε φάση "Αχ, έγινε το τάδε φρικτό πράγμα στο παρελθόν", επειδή αναλαμβάνω πλήρως την ευθύνη. Σε τελική ανάλυση, έκανα αυτό που έκανα.

»Για να είμαι απολύτως ειλικρινής, νομίζω πως μια επίθεση έχει να κάνει μόνο με το πότε. Όχι το αν. Οι φινλανδικές Αρχές είναι πολύ χαλαρές. Πιστεύουν ότι δεν υπάρχει αληθινή απειλή και νομίζω ότι κάνουν μεγάλο λάθος καθώς υποτιμούν τις επιθέσεις των μοναχικών λύκων. Είναι κάτι που θα έπρεπε να ανησυχεί πολύ τις Αρχές, επειδή είναι πολύ εύκολο. Δεν χρειάζεται μεγάλο δίκτυο ανθρώπων».

«Οι Αρχές θα έπρεπε να ανησυχούν επειδή δεν χρειάζονται πολλά. Είναι εύκολο να φτιάξεις ένα γιλέκο αυτοκτονίας. Ελπίζω να μη συμβεί και θα ήταν πολύ κρίμα, αλλά, ξέρεις, θα δούμε».

Η SUPO έχει διαβεβαιώσει τον Al-Finlandi ότι δεν θα αντιμετωπίσει ποινή φυλάκισης, καθώς δεν έχει παραβεί κανέναν νόμο.

Περισσότερα από το VICE

Η Ικαριώτισσα που Αναγκάστηκε να Ζει στο Ίδιο Χωριό με τον Ρουφιάνο που την Κατέδωσε επί Χούντας

Το Μόνο που Δεν Είπατε Ακόμα Είναι να τον Δικάσουμε για Εθνική Προδοσία

Ένας Ψυχίατρος μάς Εξηγεί τι Συμβαίνει στο Μυαλό των Πυρομανών