Ο Γιάνης Βαρουφάκης Ζει σαν Ήρωας Video Game σε ένα Δωμάτιο Γεμάτο Ανήλικους

Το μόνο χρώμα που έσπαγε τη μουντάδα του μπαρ ήταν η απόχρωση του ποτηριού του. Καθώς πλησίαζα, σήκωσε το βλέμμα του και με χαιρέτησε με ένα νεύμα, πριν στρέψει την ματιά του ξανά στο ουίσκι του. Βυθίστηκα σε έναν καναπέ δίπλα του. Η φωνή του ακούστηκε βίαιη. "Γιάνη", είπε, "Εχεις κάνει ένα μεγάλο λάθος".

Ενα βιβλίο που ξεκινάει με τόσο νουάρ ατμόσφαιρα, με τόσες σιωπές, τόσες περιγραφές, τόσο σασπένς, δεν μπορεί να μην είναι ένα βιβλίο που αξίζει να ασχοληθείς μαζί του. Ετσι ξεκινάει το βιβλίο Adults in The Room, (εκδ. Penguin), που κυκλοφόρησε στις 3 Μαϊου του 2017. Την πρώτη φορά που το είδα, βρισκόταν σε ένα ειδικό stand, κάτω από το μειδίαμα του συγγραφέα του, στο βιβλιοπωλείο Waterstones στο κέντρο του Λονδίνου. Είναι το βιβλίο που συζητήθηκε περισσότερο αυτή την εβδομάδα. Από μια άποψη, κακώς. Ο ελληνικός Τύπος, σε άλλη μια επίδειξη χρεοκοπημένης λογικής, ανακάλυψε το βιβλίο την προηγούμενη εβδομάδα και όχι στις 3 Μαϊου, κυρίως γιατί ο ελληνικός εκδοτικός οίκος που θα το μεταφράσει, έστειλε ζουμερά αποσπάσματα, για να κάνει promotion. Αλλά η κατάσταση του ελληνικού Τύπου μέσα στο 2017, είναι μια άλλη ιστορία.

Ο συγγραφέας του βιβλίου μας έχει μπερδέψει λίγο. Κάποιοι είναι απόλυτοι: Εναι γοητευτικός. Μοιάζει να έχει σκηνοθετήσει τον εαυτό του. Κάθε πρωί ξυπνάει και φοράει μια μάσκα ωραιοπάθειας και ναρκισσισμού. Τα πουκάμισα του είναι σουρεαλιστικά, όπως και το μυαλό του.

Αλλά και κάποιοι άλλοι ορκίζονται πως: Ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι πανέξυπνος. Είναι asset. Πώς ο Γιάνης ξεφτίλισε την τρόικα. Πως ο Γιάνης είναι πιο έξυπνος από τον Schäuble και ο Dijsselbloem τον βλέπει και τρέχει καθώς οι μπούκλες του ανεμίζουν. Ορισμένοι άλλοι εξηγούν με ύφος πως ο Γιάνης φοράει παρδαλά πουκάμισα, αλλά έχει ωραίο σώμα. Πως ο Γιάνης θα άλλαζε την Ευρώπη, αλλά αυτή δεν ήθελε. Κάποιοι απαντούν πως ο Γιάνης τα κάνει όλα, για να πουλάει βιβλία. Ναι, αλλά τα βιβλία του προκαλούν ναυτία σε όποιον είχε συναναστραφεί. Ο Γιάνης όμως γράφει ωραία. Αλλά είναι αναξιόπιστος. Η μήπως όχι;

Ο Γιάνης μας έχει μπερδέψει λίγο.

Γνώρισα τον Γιάνη Βαρουφάκη για τις ανάγκες της συνέντευξης που δημοσιεύτηκε στο VICE στις 18 Μαίου. Η αφορμή ήταν η δημοσίευση του βιβλίου του.

Ηταν όλα τα παραπάνω αντιφατικά που τον συνοδεύουν και ακόμα περισσότερα. Είναι σταρ, αλλά και προκλητικός. Είναι ετοιμόλογος, αλλά ξέρει καλά να ντριμπλάρει τις δυσκολίες. Είναι φωτογενής, αλλά και διψασμένος για προβολή. Είναι φτιαγμένος από τα υλικά των σταρ, αλλά ξεκάθαρα δεν είναι κατασκευασμένος από τα υλικά ρεαλισμού και συμβιβασμού από τα οποία φτιάχνονται οι υπουργοί. Είναι ευγενικός, αλλά όταν χρειαστεί θα δημιουργήσει μια θεατρική ένταση για να εξηγήσει την άποψη του. Μοιάζει ενίοτε παθιασμένος, ενιότε ψυχρός. Και όλα αυτά, είτε η κάμερα είναι ανοιχτή, είτε κλειστή.

Αρκετοί τα ήξεραν όλα αυτά όταν ο Αλέξης Τσίπρας τον έχριζε υπουργό Οικονομικών στις 27 Ιανουαρίου του 2015. Μετά από εκείνο το show της Παρασκευής με την χειραψία στον Dijsselbloem, που τότε χαιρετήθηκε από τους συντρόφους του ως την απαρχή της επανάστασης, το κατάλαβαν και άλλοι. Οταν μέσα στην παραζάλη εκείνης της εποχής, εμφανιζόταν ντυμένος casual έξω από την Downing Street ("ξέχασα την βαλίτσα μου και δανείστηκα ένα παλτό", δικαιολογείται ο ίδιος σε ειδικό κεφάλαιο στο βιβλίο), όταν έλεγε "Honey I shut the banks", όταν προσπαθούσε να εξηγήσει την ρήξη με την δημιουργική του ασάφεια, το κατάλαβαν όλο και περισσότεροι. Το έλεγαν. Το παραδέχεται ενίοτε και ο ίδιος, γράφοντας ειδικό κεφάλαιο στο βιβλίο του για τη διαφορά των insiders με τους outsiders, περιγράφοντας τον εαυτό του ως τον δεύτερο, ως έναν άνθρωπο που δεν θέλει να ακολουθήσει τους κανόνες, αλλά οι κανόνες έπρεπε να ακολουθήσουν αυτόν.

Ο Αλέξης Τσίπρας μάλλον δεν το ήξερε. Ο Πρωθυπουργός που έσπευσε να απαντήσει στην επικοινωνιακή λαίλαπα του Γιάνη με έναν παρόμοιο κοσμοπολιτισμό -δίνοντας συνέντευξη στην εφημερίδα Guardian, με την οποία εξηγούσε πως, «έκανα λάθη σε πρόσωπα σε θέσεις κλειδιά»- άργησε να το καταλάβει. Το σημαντικότερο; Σε όσους του επισήμαιναν πως «δεν κάνει» απαντούσε κατηγορώντας τους ως γερμανοτσολιάδες και τσιράκια των δανειστών. Αλλά αυτή η κυβέρνηση ζει κάνοντας αντιπολίτευση, είναι μια κυβέρνηση που χωρίς έναν υπακρτό ή κατασκευασμένο εχθρό -κανάλια, Ευρώπη, δικαιοσύνη, Τύπος- μοιάζει αμήχανη να διαχειριστεί την εξουσία που της έλαχε. Και αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία.

Εδώ και καιρό, η Ελλάδα έχει μεταβληθεί σε μια μανιχαϊστική επικοινωνιακά χώρα. Το άσπρο γίνεται μαύρο και αντίστροφα, χωρίς ιδιαίτερη σκέψη, χωρίς ντροπή, χωρίς κριτική σκέψη, χωρίς ενδιάμεσες ζώνες, εκεί που κρύβεται σχεδόν πάντα η αλήθεια. Το «είστε μαζί μας ή εναντίον μας» έχει γίνει κανόνας, με αποτέλεσμα ο φανατισμός να έχει κυριεύσεις τους περισσότερους απ' όσους ασκούν τον δημόσιο λόγο. Παίζουμε ή βλέπουμε ένα τόσο φθηνό επικοινωνιακό παιχνίδι, καθώς ο πλανήτης πάει σε άλλη κατεύθυνση, που μοιάζουμε πιο εσωστρεφείς και από τις χειρότερες στιγμές της Ιστορίας μας. Αλλά και αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Το ερώτημά μας είναι άλλο: ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι καλός ή κακός; Είναι με εμάς ή με τους άλλους;

Ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι μόνο με τον εαυτό του - και κόντρα σε όσους τον κατηγορούν, δεν έχει αλλάξει τον εαυτό του. Από την πρώτη στιγμή, για την ακρίβεια χρόνια πρίν πάρει την εξουσία, πρότεινε μια ασαφή για τους μη γνώστες έξοδο από την κρίση, παραθέτοντας στοιχεία, ντριμπλάροντας την αλήθεια, όποτε χρειαζόταν, διαχωρίζοντας τον εαυτό του από τη ρεάλ πολιτίκ – και ενίοτε και τον ρεαλισμό. Ηταν ένας γλυκομίλητος, επικοινωνιακός, σαρωτικός τύπος που υποσχόταν πως υπάρχει και άλλη λύση. Για τους γνώστες, αυτή η λύση σήμαινε ρήξη. Για τους υπόλοιπους ήταν μουσική στα αυτιά τους. Αν είναι να σε σώσει κάποιος, γιατί να μην είναι και γοητευτικός; Γιατί να μην είναι και κοσμοπολίτης; Στη συνέντευξη, όταν τον ρώτησα για τον ρεαλισμό, απάντησε πως, «είναι καλύτερα να ονειρεύεσαι, παρά να συμβιβάζεσαι». Σωστό από τη μια. Από την άλλη, το να είσαι πολιτικός έχει στον πυρήνα του και τον συμβιβασμό. Το να είσαι υπερήρωας, δεν το έχει.

Και ο Γιάνης Βαρουφάκης έτσι ένιωθε, έτσι νιώθει. Ένας υπερήρωας που καβαλάει τη μηχανή του και σώζει τους πάντες. Την Ελλάδα αρχικά και έπειτα, αν έχει διάθεση και τον υπόλοιπο κόσμο. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις ότι όλο αυτό έχει και μια γοητεία – κάτι που δικαιολογεί το ότι στις εκλογές του 2015 ήταν πρώτος σε σταυρούς στη Β΄ Αθηνών, χωρίς να έχει καν εκλογικό κέντρο. Άλλο όμως να είσαι δημοφιλής, άλλο να είσαι αποδοτικός. Εκεί εντοπίζεται και η ευθύνη όσων του εμπιστεύτηκαν ένα μεγάλο μέρος της διαπραγμάτευσης. Αν είχαν διάθεση να τον ακολουθήσουν στη σταθερή πορεία του προς την «άλλη Ευρώπη», θα έπρεπε να τον στηρίξουν μέχρι τέλους. Ή να μην του δώσουν καθόλου την ευκαιρία. Όλα τα άλλα είναι επικοινωνιακές φιοριτούρες, κατόπιν εορτής.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης, κάποτε δούλευε ως σύμβουλος στην αμερικανική εταιρεία video games «Valve» στο πεδίο της οικονομικής θεωρίας και της εικονικής οικονομίας. Προφανώς τον επηρέασε. Δεν είναι τυχαίο πως περιγράφει και στο βιβλίο του στιγμές όπου, «καβαλούσα τη μηχανή μου και ένιωθα μόνος μέσα στην Αθήνα». Είναι ένας αυτοσχέδιος υπερήρωας σε μια χώρα που είχε ανάγκη από τέτοιους.

Δυο χρόνια μετά το 2015, αφού η ελληνική κοινωνία άλλαξε ενδιαφέροντα και από την έντονη πολιτικοποίηση εκείνης της εποχής προτίμησε φέτος τον Ντάνο και τον Σπαλιάρα για υπερήρωες, ο Γιάνης είναι αμήχανος. Με το βιβλίο του να βρίσκεται σε περίοπτη θέση στα κεντρικά βιβλιοπωλεία του Λονδίνου (με ό,τι σημαίνει αυτό για το ύψος της προκαταβολής που λαμβάνει, για να το γράψει) και να απολαμβάνει τη φήμη του opinion leader σε θέματα αντιπαγκοσμιοποίησης, θα παραμείνει για λίγο καιρό ακόμη στην κορυφή της επικαιρότητας. Το βιβλίο του θα εξακολουθεί να πουλάει και να ενοχλεί αυτούς που ο ίδιος θεωρεί "ανήλικους στο δωμάτιο" - για την ακρίβεια στενούς συνεργάτες του Πρωθυπουργού, όπως ο Νίκος Παππάς με τον οποίο δεν είχε ποτέ χημεία.

Τι θα κάνει μετά; Θα κεφαλαιοποιήσει τη δημοσιότητα κατεβαίνοντας στις επόμενες εκλογές; Οι πρώτες συναθροίσεις του κινήματος diem25 είναι απογοητευτικές, καθώς και ο ίδιος δεν φαίνεται να έχει αποφασίσει να δηλώσει ξεκάθαρα πως θα πολιτευτεί. Θα συνεχίσει να μπερδεύει και ενίοτε να τρολάρει την ελληνική κοινωνία, κάνοντας διάφορους υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ να σβήνουν αγχωμένοι τα παλιά tweets τους που τον αποθέωναν, μιας και τώρα τον βρίζουν ως «αντικυβερνητικό»; Θα γίνει το αγαπημένο παιδί της παλιάς «τρόικας εσωτερικού», για να χρησιμοποιήσουμε μια δική του έκφραση, που στο πρόσωπό του έχουν βρει έναν τρόπο να χτυπάνε «από τα αριστερά» τη μνημονιακή κυβέρνηση που πλέον, όπως είπε και στο VICE, «είναι το νέο ΠΑΣΟΚ»;

Ή μήπως θα χαθεί στο ηλιοβασίλεμα με τη μηχανή του, ένας μοναχικός ήρωας που δεν τον κατάλαβε κανείς; Πιθανότατα το τελευταίο. Και εμείς; Εμείς θα είμαστε αυτοί που κουρασμένοι απ' όλα, θα παρακολουθούμε και αυτό το σίριαλ, το γεμάτο με προδοσίες, μπέρτες υπερήρωα και ηχογραφήσεις, προτού πάμε το πρωί στη δουλειά μας, για να μαζέψουμε και τα ελλείμματα του 2015. Κακή εξέλιξη. Αλλά μάλλον υπήρχε και χειρότερη.

Περισσότερα από το VICE

Η Ιστορία της Ξεχασμένης Ελεύθερης Σκοπεύτριας που Σκότωσε 75 Ναζί

Οι Σκέψεις που Έκανα Ακούγοντας το Νέο Single της Μόνικα

Ετοιμάσου να Λιώσεις με το Υλικό Δεκαετιών που Έχει Ξεκινήσει να Αναρτά η NASA στο YouTube

Ακολουθήστε το VICE στοTwitter, Facebook καιInstagram.