FYI.

This story is over 5 years old.

Μουσική

Οι Άνδρες της Μουσικής Βιομηχανίας που Εκμεταλλεύτηκαν Γυναίκες Pop Stars Χωρίς να Τιμωρηθούν

Από τον Phil Spector μέχρι τον Dr. Luke, άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας εξακολουθούν να καραδοκούν για να εκμεταλλευτούν το γυναικείο ταλέντο στη μουσική βιομηχανία.
RH
Κείμενο Rebecca Haithcoat

To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.

Το 2003, όταν η Ronnie Spector έμαθε ότι ο πρώην άνδρας της, ο θρυλικός παραγωγός Phil Spector, συνελήφθη με την κατηγορία της δολοφονίας μιας δευτεροκλασάτης ηθοποιού την οποία γνώριζε ελάχιστα, η πρώην τραγουδίστρια των Ronettes εξέδωσε το ακόλουθο σχόλιο για τον Spector: «Το μόνο που μπορώ να πω, είναι ότι όταν τον εγκατέλειψα στις αρχές τις δεκαετίας του '70. Ήξερα ότι αν δεν έφευγα τότε, θα πέθαινα».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Μπορεί ο Phil Spector να μην είναι ο πρώτος «Svengali» της pop μουσικής, αλλά είναι σίγουρα ο πιο διαβόητος. Είναι μόνο ένας, όμως, από τους πολλούς άνδρες που δημιούργησαν girl groups και «έφτιαξαν» pop stars, μόνο για να δουν λίγο αργότερα τις δημιουργίες τους να στρέφονται εναντίον τους, όταν εκείνοι είχαν ξεπεράσει τα όρια του μέντορα και είχαν αρχίσει να γίνονται τυραννικοί. Η παλιά ιστορία του «Svengali και του νεαρού κοριτσιού» καλά κρατεί στη σημερινή μουσική σκηνή.

Βλέποντας ότι οι γυναίκες αποτελούν μόλις το 9% των καλλιτεχνών της λίστας του Billboard για το 2016, φαίνεται ότι τα δυσανάλογα ποσοστά των δύο φύλων στην κορυφή της μουσικής βιομηχανίας έχουν πολύ δρόμο μπροστά τους μέχρι να αλλάξουν - πράγμα που σημαίνει ότι η μη υγιής δυναμική των τριαντάρηδων, σαραντάρηδων και πενηντάρηδων ανδρών που παίρνουν έφηβα κορίτσια υπό την προστασία τους, εκμεταλλευόμενοι την εξάρτησή τους από τους ίδιους, πιθανότατα να μην διορθωθεί σύντομα.

Η πραγματικότητα όπως είναι, μέσα από το Newsletter του VICE Greece

Ακόμα και αν η μεταξύ τους σχέση δεν γίνει σεξουαλική, μπορεί πολύ εύκολα να γίνει «τοξική». Οι διασυνδέσεις είναι δικές του, τα στούντιο είναι δικά του, οι διαπραγματεύσεις είναι δικές του, ενώ εκείνη αισθάνεται, είτε με έμμεσο είτε με άμεσο τρόπο, ότι μπορεί να αντικατασταθεί. Σε συνδυασμό με το ότι η κοινωνία της έχει μάθει να συμβιβάζεται, εκείνη το βουλώνει και κάνει ό,τι της πει αυτός. Μόλις η νεαρή καλλιτέχνης γίνει star και αναγνωρίσει τη δύναμή της, ξεμένει με ένα χάλια συμβόλαιο που υπέγραψε όταν ήταν άφραγκη.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ας σκεφτούμε τις πιο σκανδαλώδεις σχέσεις-Svengali.

Mariah Carey και Tommy Mottola

Η Mariah Carey ήταν 18 χρόνων όταν γνώρισε τον 39χρονο Tommy Mottola, τον τότε διευθυντή της Sony Music. Ο Mottola υπέγραψε συμβόλαιο με την Carey, θέτοντάς της τον όρο να ξεφορτωθεί τον συνεργάτη της Ben Margulies, γιατί υποπτευόταν ότι είχαν σχέση. Ο Mottola ήλεγχε με ποιους συνεργαζόταν η Carey, τι τραγούδια τραγουδούσε και πόσο συχνά δούλευε (δηλαδή συνεχώς).

Στο βιβλίο του Hitmaker, ο Mattola ισχυρίζεται ότι η Carey άρχισε πρώτη να φλερτάρει μαζί του και προσθέτει ότι «ήταν εντελώς ανάρμοστο και μεγάλο λάθος το να κάνω σχέση με τη Mariah». Παρόλα αυτά, το έκανε. Όταν παντρεύτηκαν το 1993, φήμες αναφέρουν ότι ο Mottola την κλείδωσε στην έπαυλή του, την οποία η Carey αποκαλούσε «Sing Sing», παραπέμποντας στη φυλακή της Νέας Υόρκης. Χρόνια αργότερα, μιλώντας για τον γάμο της, τον οποίο περιγράφει ως συναισθηματικά και διανοητικά βάναυσο, η Carey λέει: «Ευχόμουν να έρθει κάποιος και να με απαγάγει τότε. Το ονειρευόμουν συνεχώς αυτό».

Ronnie και Phil Spector

Σε συνέντευξή της στον Guardian, η Ronnie Spector είπε ότι ο Phil Spector είχε ξετρελαθεί από τη στιγμή που άκουσε τη φωνή της. Όμως τα πράγματα δεν σταμάτησαν εκεί. «Βγαίναμε έξω και τρώγαμε σάντουιτς στη λιμουζίνα του και σύντομα άρχισε να με βγάζει για δείπνο υπό το φως των κεριών. Όταν έκανα πρόβες στο ρετιρέ του με κρατούσε όλο και πιο αργά. H ατμόσφαιρα μεταξύ μας ηλεκτριζόταν όλο και περισσότερο. Ήταν καταγοητευμένος από τη φωνή μου, το σώμα μου, όλα». Τα συναισθήματα ήταν αμοιβαία, είπε, όμως η δύναμή του σίγουρα έπαιξε σημαντικό ρόλο στη σχέση. Οι Ronettes προσπαθούσαν με δυσκολία να τα καταφέρουν, είπε η Ronnie, και ο Phil ήταν «ο πιο "in" παραγωγός στην Αμερική». Εκείνη ήταν 17 χρόνων.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Καθώς άρχισε να γίνεται star και τα φορέματά της να κονταίνουν όλο και περισσότερο, τα αγόρια -συμπεριλαμβανομένων μεγάλων προσωπικοτήτων όπως ο John Lennon- άρχισαν να ξετρελαίνονται μαζί της. Παντρεύτηκε τον Phil το 1968 και η σχέση τους ήταν μια κόλαση. Ο Spector τιμώρησε τη Ronnie φυλακίζοντάς τη στην έπαυλή του και βάζοντας συρματοπλέγματα και σκυλιά. Όλο αυτό έβαλε απότομα τέλος στην καριέρα της. H Ronnie Spector έδινε μάχη στα δικαστήρια με τον Phil για 15 χρόνια, σχετικά με έσοδα από δικαιώματα τα οποία δεν της είχε αναγνωρίσει. Στο τέλος κέρδισε, όμως -ούτως ή άλλως-, τα δικαιώματα της ανήκαν από την αρχή.

Oι Runaways και ο Kim Fowley

Στον Kim Fowley άρεσαν κορίτσια που ήταν πολύ νέα. Όχι πολύ νέα σε σχέση με αυτόν· πολύ νέα από νομικής άποψης. Κανείς δεν το αμφισβητεί αυτό - ούτε καν ο ίδιος ο Kim Fowley. Τον Ιούνιο του 1975, έναν μήνα πριν από τα 36α γενέθλιά του, έβαλε μια προσωπική αγγελία σε ένα περιοδικό του Λος Άντζελες που έλεγε, «Αν είσαι 18 και γουστάρεις ή αν είσαι κάτω από 18 και νομικά ανεξάρτητη (με χαρτιά), τότε αυτή μπορεί να είναι η ευκαιρία της ζωής σου. Θέλω μια ξανθιά, γαλανομάτα, σκλάβα του σεξ». Μαζί με έναν κιθαρίστα πήγαιναν σε γυμνάσια και ψάρευαν κορίτσια. Στο Queens of Noise: Η Αληθινή Ιστορία των Runaways, μια βιογραφία της Evelyn McDonnell για τις Runaways, τη γυναικεία rock μπάντα που δημιούργησε ο Fowley, ο ίδιος λέει ότι οι απροστάτευτες νεαρές κοπέλες ήταν η λεία του κι εκείνος ήταν, όπως λέει «ένας καρχαρίας που μύριζε το αίμα».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η Joan Jett, η Lita Ford, η Cherie Currie, η Sandy West και η Jackie Fox -οι Runaways- έχουν γίνει θρύλος, το ίδιο όμως και οι φήμες για την καταδικαστέα συμπεριφορά του Fowley. Στην ηλικία των 25, ένας μεγάλος άνδρας πετούσε βάσεις από μικρόφωνα πάνω τους. Εκείνος πίστευε ότι ήταν χαριτωμένο να αυτοαποκαλείται ο «νταβατζής» τους και να ντύνει τη 15χρονη Currie με κολλητά strapless. Πέρσι το καλοκαίρι, η Jackie Fox έκανε αποκαλύψεις σε άρθρο της

Huffington Post

και ομολόγησε ότι την παραμονή μιας Πρωτοχρονιάς ο Fowley της είχε υπαγορεύσει να πάρει πολλά υπνωτικά χάπια και όντας ναρκωμένη σε σημείο παράλυσης, τη βίασε.

Kesha και Dr. Luke

Στο μυθιστόρημα του 1895 Trilby, του George Maurier, το οποίο εγκαινίασε τον όρο «Svengali», ένα υπνωτιστής με το όνομα Svengali μαθαίνει σε ένα νεαρό κορίτσι με αδούλευτη, πλην όμως εξαιρετική φωνή, να τραγουδά. Αργότερα τη βλέπουμε σε μια συναυλία, τη διοργάνωση της οποίας έχει αναλάβει ο Svengali, ο οποίος αναφέρει ότι «ο χρόνος και οι καλές μέρες είχαν επιφέρει μια υπέροχη αλλαγή». Όμως, η Trilby δείχνει καταπονημένη και αποδεικνύεται ότι οι εξουθενωτικές πρόβες και οι ταλαιπωρίες έχουν καταστρέψει την υγεία της. Το 2014 η Kesha κατέθεσε μήνυση εναντίον του παραγωγού της Dr. Luke και οι κατηγορίες έμοιαζαν να είναι βγαλμένες από το βιβλίο: «Τα τελευταία δέκα χρόνια, η δεσποινίς Sebert (Kesha) δέχτηκε σεξουαλική, σωματική, λεκτική και ψυχολογική παρενόχληση, σε τέτοιο βαθμό που παραλίγο να χάσει τη ζωή της. Ο Dr. Luke παρενοχλούσε τη δεσποινίδα Sebert με σκοπό να πλήξει την αυτοπεποίθησή της, την εικόνα που έχει η ίδια για τον εαυτό της και τον αυτοσεβασμό της, ώστε να διατηρεί τον απόλυτο έλεγχο πάνω στη ζωή και την καριέρα της».

Για άλλη μια φορά, ένα 18χρονο κορίτσι γνώρισε έναν πολύ μεγαλύτερο και πετυχημένο άνδρα της μουσικής βιομηχανίας, ο οποίος την καλόπιανε με υποσχέσεις. Ο Dr. Luke τη στρατολόγησε στη δισκογραφική του εταιρεία και την έπεισε να μετακομίσει στο Λος Άντζελες, απομονώνοντάς την από την οικογένειά της και τους ανθρώπους που τη στήριζαν. Φτάνοντας εκεί, η Kesha ισχυρίζεται ότι άρχισε να την αγνοεί, χωρίς να της παρέχει καμία καθοδήγηση σχετικά με την καριέρα της, κάτι που ήταν πολύ θλιβερό για μια κοπέλα σε αυτήν την ηλικία, που είχε δείξει τέτοια εμπιστοσύνη. Σύμφωνα με τη μηνυτήριο αναφορά, ο Dr. Luke ήταν απασχολημένος με μεγαλύτερα ονόματα του καλλιτεχνικού χώρου και συνεχώς έπληττε την αυτοπεποίθησή της με σκοπό να την υποβιβάσει και να επιβάλλει τη δύναμή του, κάνοντας σχόλια όπως, «Δεν είσαι όμορφη, δεν έχεις ταλέντο, είσαι απλά τυχερή που με έχεις» και «Υπάρχουν εκατομμύρια κορίτσια σαν κι εσένα εκεί έξω». Σύμφωνα με τη μήνυση, η Kesha δέχτηκε «σεξουαλική, σωματική, λεκτική και ψυχολογική παρενόχληση» από τον Dr. Luke για μια περίοδο δέκα χρόνων, κάτι που προκάλεσε μείζονα κατάθλιψη και διατροφικές διαταραχές στην ίδια. Ακόμα χειρότερα, υπάρχουν ισχυρισμοί ότι πολλές φορές της χορήγησε ναρκωτικά δια της βίας και ότι, μία εξ αυτών, τη βίασε. Φέρεται να την απείλησε ότι αν το αποκάλυπτε σε οποιονδήποτε θα κατέστρεφε την καριέρα της και τη ζωή της οικογένειάς της. Είναι δύσκολο να μη φέρουμε συνειρμικά στον νου μας τη διαμάχη της Ronnie και του Phil Spector, που διήρκεσε μια δεκαετία και μισή.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Το μοτίβο που σχηματίζεται είναι ξεκάθαρο. Ισχυροί άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας που ανήκουν στη βιομηχανία εκμεταλλεύονται νεαρές, πολλά υποσχόμενες γυναίκες καλλιτέχνιδες. Πώς μπορεί να ξεκινήσει μια αλλαγή σε όλο αυτό, χωρίς να καταρρεύσει το όλο σύστημα;

Ένας τρόπος είναι να ενθαρρύνουμε τις γυναίκες παραγωγούς. Όπως, όπως μου είπε μια παραγωγός που ζήτησε να μην αποκαλύψουμε τα στοιχεία της, «Αν οι νεαρές κοπέλες δεν μάθουν να βγάζουν δίσκους από μόνες τους, το μόνο που θα έχουν είναι όνειρα. Θα εξαρτώνται από τους παραγωγούς, οι οποίοι κατά 99 τοις εκατό είναι άνδρες».

H M.I.A. και η Björk έχουν αναλάβει οι ίδιες την παραγωγή της δουλειάς τους, ενώ όλο και περισσότερες καλλιτέχνιδες όπως η Tinashe και η Ryn Weaver, πρωτοεμφανίζονται έχοντας κάνει οι ίδιες την παραγωγή στο ντεμπούτο τους. Φυσικά, παρόλο που γυναίκες όπως η Syd tha Kid και η WondaGurl εδραιώνονται όλο και περισσότερο στον κόσμο των παραγωγών, η pop μουσική εξακολουθεί να αποτελεί ένα ανδρικό προπύργιο (τόσο η Weaver όσο και η Tinashe έχουν μεταθέσει σε άλλους τη δουλειά της παραγωγής). Πάντως, ο αριθμός των γυναικών που έχουν στα χέρια τους τον δημιουργικό έλεγχο, όπως η Kali Uchis, μοιάζει να μεγαλώνει.

Σε συνέντευξή του πάνω στο βιβλίο του, Η Μηχανή του Τραγουδιού: Μέσα στο Εργοστάσιο των Hits, ο John Searbook εξηγεί τα οικονομικά οφέλη του να είσαι παραγωγός. «Συνήθως οι άνδρες έχουν την τάση να γίνονται παραγωγοί, ενώ οι γυναίκες έχουν την τάση να γράφουν ριφάκια. Οπότε υπάρχουν οι άνδρες-παραγωγοί και οι γυναίκες-δημιουργοί, ενώ τα στούντιο ηχογραφήσεων λειτουργούν με τέτοιο τρόπο, που οι παραγωγοί (οι άνδρες) "κλείνουν" μια αίθουσα και συνήθως πληρώνονται από την εταιρεία με την ώρα. Ενώ οι γυναίκες (που γράφουν τα ριφάκια) πληρώνονται μόνο αν τα κομμάτια τους μπουν στο άλμπουμ. Η πλειοψηφία των τραγουδιών δεν μπαίνει στον δίσκο. Αυτό σημαίνει ότι όλος εκείνος ο χρόνος που περνούν στο στούντιο δουλεύοντας πάνω σε τραγούδια τα οποία δεν μπαίνουν στον δίσκο, δεν πληρώνεται. Οι άντρες, όμως, πληρώνονται πάντα, είτε ένα τραγούδι μπει στον δίσκο, είτε όχι», εξηγεί.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Μίλησα σε έναν φίλο για το «δίλημμα-Svengali», ο οποίος μισο-αστεία, μισο-σοβαρά με ρώτησε για ποιο λόγο δεν έχει δημιουργηθεί ένα σύστημα υποστήριξης από όλες τις καλλιτέχνιδες που είναι μέρος της βιομηχανίας -από την Queen Latifah και τη Lita Ford μέχρι τη Lady Gaga- που να καθοδηγεί τις πρωτάρες.

Δεν είναι τρελή η ιδέα. Η οικονομολόγος Sylvia Ann Hewlett και οι συνάδελφοί της είναι συγγραφείς μιας μελέτης με τίτλο «To Φαινόμενο του Σπόνσορα: Σπάζοντας το Τελευταίο Γυάλινο Ταβάνι», στο πλαίσιο της οποίας ανακάλυψαν ότι οι γυναίκες δεν είχαν αρκετούς σπόνσορες (ανθρώπους, δηλαδή, που να τους ανοίγουν πόρτες και όχι απλώς μέντορες που τους δίνουν συμβουλές για το πώς να ανοίξουν οι ίδιες πόρτες για τον εαυτό τους). Οι γυναίκες έχουν περισσότερους μέντορες, όμως οι άνδρες έχουν περισσότερους σπόνσορες, και οι σπόνσορες είναι οι άνθρωποι που κατέχουν τη δύναμη και τη δυνατότητα να σε προτείνουν και να σε «σπρώξουν» προς τα πάνω.

Όμως λόγω της έλλειψης γυναικείων στελεχών, δεν υπάρχουν μεγάλες προοπτικές να βρεθεί μια γυναίκα-σπόνσορας. Ένα γυναικείο περιοδικό φάνηκε να τα παρατάει εντελώς, συμβουλεύοντας τις γυναίκες να ενσωματώσουν περισσότερους άνδρες στον κύκλο τους, κάτι το οποίο φέρνει ξανά τις γυναίκες στο μηδέν. Να εξαρτώνται δηλαδή από τους άνδρες, αφήνοντάς τους να αποφασίζουν πότε να τις προωθήσουν και πότε να τους ανακόψουν την πορεία.

«Πριν από χρόνια ήταν σαν να ήμασταν τα δημιουργήματα ιδιοφυών ανδρών. Ήμασταν σαν μικρές «τραγουδίστριες του Stepford» που μπορούσαμε εύκολα να αντικατασταθούμε. Έπαιρνες μία γυναίκα από τη στήλη Α, δύο από τη στήλη Β. Μας έβλεπαν σαν υπαλλήλους, όχι ως καλλιτέχνες», λέει η Ronnie Spector. «Δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους όλων των κοριτσιών, όμως εγώ πάντα έβλεπα τον εαυτό μου ως καλλιτέχνη. Γι' αυτό πιστεύω ότι είμαι ακόμα ζωντανή. Για να μπορώ να πω ότι εμείς τα κορίτσια πρέπει να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Σωστό αυτό. Όμως, μέχρι να υπάρξουν γυναίκες που θα τις υπερασπιστούν και θα τις προωθήσουν, οι Svengali θα εξακολουθούν να έχουν τον απόλυτο έλεγχο.

Περισσότερα από το VICE

Όταν Κατούρησα τη Ρούλα Κορομηλά στο Μπράβο

Μέσα στις Εγκαταλελειμμένες Πόλεις του Νέου Μεξικού

Απαίσιες Ιστορίες των Χειρότερων Εμπειριών με Ναρκωτικά

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.