Ένας Ιερέας Απαντά Πώς Γίνεται Ένας Σύγχρονος Εξορκισμός

O εξορκισμός πάντα παρουσιαζόταν πολύ δραματοποιημένος στις ταινίες τρόμου: δαιμονικές φωνές, ματωμένα μάτια, ανύψωση, δαιμονισμός. Από το Annabelle ως το Conjuring και ίσως την πιο διάσημη ταινία, τον Εξορκιστή, η εμμονή μας με τον κόσμο των πνευμάτων είναι στα όρια του ανθυγιεινού. Αλλά πόσο μοιάζουν με αληθινό εξορκισμό οι εξορκισμοί στις ταινίες; Υπάρχουν στ’ αλήθεια;

Ρωτήσαμε τον Πατέρα John Corrigan της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, έναν ιερέα από την επαρχιακή πόλη Ballarat στην Αυστραλία - μου θυμίζει τον ιερέα από το Fleabag, νεαρός, hip, cool. Σπούδαζε επτά χρόνια θεολογία, ιστορία, λατινικά, ελληνικά και εβραϊκά, πριν γίνει ιερέας. Πριν από μερικά χρόνια πήγε στο Βατικανό για το ετήσιο σεμινάριο εξορκισμού. Στη συνέχεια έγραψε το άρθρο, “Lessons Learned From an Exorcism Course”. 

«Υπήρχε ένας πολύ διάσημος εξορκιστής, ο πατέρας Amorth και το οργάνωσε επειδή είδε ότι υπήρχαν Επισκοπές όπου δεν έπαιρναν στα σοβαρά τους εξορκισμούς και αγνοούσαν ανθρώπους ή γινόταν κακό», είπε στο VICE ο Corrigan. «Οργάνωσε το σεμινάριο που είχε την ευλογία του Πάπα και είναι πλέον ημι-επίσημο».

Έχοντας την εντύπωση ότι θα συμμετείχε σε ένα πρακτικό σεμινάριο εξορκισμού, ο Corrigan απογοητεύτηκε διότι δεν υπήρχε ιδιαίτερη πρακτική εκπαίδευση. Παρόλα αυτά, μπόρεσε να δει την πραγματικότητα των σύγχρονων εξορκισμών.

Ο John Corrigan δεν έχει κάνει εξορκισμό σε κάποιον δαιμονισμένο («ελπίζω να μη δω κάτι τέτοιο ποτέ», λέει) αλλά έχει αντιμετωπίσει ζητήματα στοιχειώματος – ένα σπίτι με στοιχειωμένα πνεύματα.

Τον ρωτήσαμε πώς είναι ένας εξορκισμός στην πραγματικότητα.

VICE: Αν σκεφτώ έναν εξορκισμό, στο μυαλό μου έρχεται κατευθείαν ένας σταυρός και αγιασμός, με τα οποία εξορκίζεις τον δαιμονισμένο. Προφανώς υπάρχουν πολλοί μύθοι σχετικά.
Father John Corrigan: Ναι, το Χόλιγουντ έχει κάνει δουλίτσα. Και ο Εξορκιστής είναι η πιο διάσημη ταινία, αλλά είναι πολύ ανακριβής. Το Rite με τον Άντονι Χόπκινς είναι αρκετά κοντά στην πραγματική απεικόνιση του πώς είναι ένας εξορκισμός, όπως το αντιμετωπίζει η Εκκλησία. Διότι, φυσικά, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν πολλοί προτεστάντες που θα είχαν πολύ διαφορετική προσέγγιση. Και επικίνδυνη. Όλα αυτά τα πρωτοσέλιδα που σκάνε κάθε τόσο, ότι κάποιος πέθανε από εξορκισμό... αυτό δεν θα συνέβαινε στην Καθολική Εκκλησία επειδή έχουμε ένα σωρό κανόνες. Οπότε έχει ενδιαφέρον. Νομίζω ότι το Χόλιγουντ πάντα χρησιμοποιεί καθολικούς ιερείς.

Δηλαδή ο Εξορκιστής, που είναι η πιο διάσημη ταινία με εξορκισμό, είναι μούφα;
Είναι πολύ δραματοποιημένη. Με την ανύψωση, τις ρουκέτες εμετού, το σκαρφάλωμα στους τοίχους. Αυτά είναι πολύ ακραία. Η πιο τρομακτική ταινία κατά τη γνώμη μου είναι ο Εξορκισμός της Έμιλι Ρόουζ. Έχει ενδιαφέρον. Βασίζεται σε ιστορικές περιπτώσεις. Μάλλον πρέπει να έχουμε τον νου μας για τις δραματοποιημένες εκδοχές, επειδή ο κίνδυνος είναι ότι μπορεί να κάνει γοητευτικά τα σκοτεινά και επικίνδυνα πράγματα. Ο κόσμος αποκτά περιέργεια.

Πώς θα ήταν λοιπόν ένας legit εξορκισμός;
Ένα από τα πράγματα που έμαθα στη Ρώμη, που δεν ήξερα, ήταν ότι το τελετουργικό του εξορκισμού δεν είναι κάποια μαγεία που μπορεί να αλλάξει τα πράγματα εν μία νυκτί. Είναι σημαντικό, αλλά το πιο σημαντικό είναι η όλη αλλαγή του τρόπου ζωής. Μοιάζει πολύ με ό,τι έμαθα στην Ψυχολογία. Μπορεί να πας στον ψυχοθεραπευτή σου και να κάνεις μια ώρα ψυχοθεραπεία, αλλά αυτό δεν αλλάζει τη ζωή σου όσο το να έχεις καλές σχέσεις, καλούς φίλους, καλή διατροφή, μια οικογένεια γύρω σου που σε στηρίζει.

Ο εξορκισμός είναι πολύ απλός. Διαβάζω από το βιβλίο, ραντίζω με αγιασμό. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις λατινικά ή αγγλικά. Λέγονται πολλές προσευχές στον Θεό, στον Χριστό και στους Αγίους. Ο καθένας μπορεί να το κάνει. Ακολουθείς το βιβλίο. Βέβαια, το βιβλίο δεν μπορείς να το βρεις εύκολα. Ο επίσκοπός μου αναγκάστηκε να το ζητήσει για λογαριασμό μου. Οι επίσκοποι επιτρέπεται να το πάρουν, αλλά οι ιερείς όχι.

Η Καθολική Εκκλησία ρυθμίζει τον εξορκισμό επειδή τον παίρνουμε σοβαρά. Κάποιοι θα έλεγαν ότι είναι τρελό αλλά εγώ δεν το βρίσκω τρελό. Θεωρώ ότι υπάρχει κακό και είναι έξυπνο, πιο έξυπνο από μας.

Νόμιζα πως όταν κλήθηκα να γίνω εξορκιστής δεν ήμουν αρκετά άγιος, ένιωθα ότι δεν είμαι αρκετά καλός, δεν έχω τα χαρίσματα που έχουν πολλοί εξορκιστές. Επειδή είμαι αμαρτωλός. Αλλά στο σεμινάριο μας διδάσκουν ότι δεν έχει να κάνει με την προσωπική αγιοσύνη του ιερέα, έχει να κάνει με την Εκκλησία και ο ιερέας λειτουργεί απλώς εκ μέρους της Εκκλησίας.

Αν το έκανα χωρίς άδεια από τον επίσκοπό μου και χωρίς την ευλογία της Εκκλησίας μου, τότε θα ήμουν μόνος μου και μπορεί να είναι επικίνδυνο και για μένα και για το δαιμονισμένο άτομο. Και γ’ αυτό με τους αποστάτες εξορκιστές έχουν συμβεί θάνατοι.

Το κάνω εδώ και μερικά χρόνια και σχεδόν όσοι έρχονται να με βρουν χρειάζονται καλή ψυχολογική θεραπεία. Έτσι τους βοήθησα να φτιάξουν μια κοινότητα με ομοϊδεάτες και οι ζωές τους βελτιώθηκαν, αλλά δεν είναι δαιμονισμένοι. Ο δαιμονισμός στην Αυστραλία είναι πολύ σπάνιος, γιατί οι Αυστραλοί δεν πιστεύουν σε αυτά τα πράγματα. Στη νότια Αμερική ή στην Αφρική όπου υπάρχει πολλή φτώχεια και βία, και έντονη θρησκευτική πρακτική, υπάρχει και μαγεία. Έτσι οι Καθολικοί αναμειγνύουν τη μαγεία με την πίστη τους για να σε σώσουν π.χ. από τη φτώχεια, ή να βοηθήσουν τα παιδιά να επιβιώσουν από τον πόλεμο των συμμοριών και τότε αρχίζουν τα σκοτεινά δαιμονικά πράγματα. Ενώ εδώ μερικοί έφηβοι χρησιμοποιούν ένα πνευματιστικό τραπεζάκι, κάνουν σεάνς και προσπαθούν να μιλήσουν με τους πεθαμένους, αλλά δεν οργανώνουν τελετές μαύρης μαγείας ούτε βλασφημούν τον Χριστό. Έτσι κατά έναν ειρωνικό τρόπο, ο αθεϊσμός και ο αγνωστικισμός σε αυτήν τη χώρα μας προστατεύει από τα σκοτεινά, σατανικά πράγματα.

Δεν θέλω να μειώσω τους ανθρώπους που έχουν έρθει να με βρουν –έχουν προβλήματα– αλλά δεν είναι δαιμονισμένοι. Ο δαιμονισμός είναι το ανώτατο επίπεδο κακού στη ζωή ενός ανθρώπου.

Πιστεύεις ότι έχει έρθει κάποιος που μπορεί να ήταν δαιμονισμένος; 
Νομίζω ότι το πιο τρομακτικό που μου έχει συμβεί -και το πιο συνηθισμένο- είναι τα στοιχειωμένα μέρη. Οι άνθρωποι είναι δαιμονισμένοι, ενώ τα σπίτια ή οι χώροι στοιχειώνονται. Και αυτό μπορεί να είναι πολύ παράξενο. Ίσως το ‘χεις βιώσει, εσύ ή κάποιος φίλος σου. Μπαίνεις σε ένα δωμάτιο και είναι πάντα τέσσερις ή πέντε βαθμούς πιο κρύο από το υπόλοιπο σπίτι. Ακόμα κι αν έχει ζέστη και ανοίξεις το παράθυρο, το δωμάτιο είναι παγωμένο.

Πολλοί άνθρωποι μπορούν να ταυτιστούν με τις εικόνες φαντασμάτων σε ένα συγκεκριμένο σημείο του σπιτιού ή ανατριχιάζουν όταν περνούν από ένα σημείο. Είναι τρομακτικό γιατί δεν μπορεί να το φαντάζονται αν συμβαίνει κάθε φορά στο ίδιο δωμάτιο, αλλά ίσως και να είναι αυθυποβολή. Το έχω αντιμετωπίσει πολλές φορές.

Επίσης κάτι άλλο που με εκπλήσσει είναι ότι ο εξορκιστής μπορεί να έρθει και να χρειαστεί μήνες ή χρόνια, κι αυτό είναι κάτι αποθαρρύνει πολύ τον κόσμο. Μπαίνεις, ραντίζεις αγιασμό και ευλογημένο αλάτι. Οι καθολικοί ξέρουν τον αγιασμό. Τα ευλογημένα άλατα είναι πιο σπάνια. Αλλά είναι η ίδια ιδέα. Ο αγιασμός εξατμίζεται. Αλλά ραντίζεις με αλάτι το δωμάτιο και μένει εκεί μέχρι να το σκουπίσεις. Χρησιμοποιείς λοιπόν ιερά ή καθημερινά πράγματα για να αντιμετωπίσεις την αόρατη πνευματική πραγματικότητα. Λειτουργεί κάπως. Βέβαια, συχνά χρειάζεται μήνες ή χρόνια να φύγει η παγωνιά ή η παρουσία.

Τις περισσότερες φορές τα φαντάσματα είναι φαντασία. Υπάρχει εξήγηση. Τα φαντάσματα ή τα πνεύματα μερικές φορές έχουν αφήσει πράγματα στη μέση και εσύ απλώς βρίσκεσαι εκεί και πρέπει να ειπωθούν κάποιες προσευχές. Τα φαντάσματα είναι φυλακισμένα στον χώρο και είναι δύσκολο να το αντιληφθείς, γιατί δεν έχουν σώμα. Αλλά συχνά δεν πρόκειται για ανθρώπινα πνεύματα – είναι δαίμονες που παριστάνουν τα ανθρώπινα πνεύματα για να μας παγιδεύσουν. Έτσι αντιμετωπίζω όλα τα φαντάσματα καταρχάς σαν φαντασίες. Και όταν έχω εξαλείψει την πιθανότητα της φαντασίας, τα αντιμετωπίζω σαν κακά πνεύματα κι όχι σαν ανθρώπινα.

Έχεις μιλήσει ποτέ με κάποιο πνεύμα;
Όχι, αυτό είναι κάτι παραπλανητικό στην ταινία Εξορκιστής. Οι ιερείς εκεί μιλάνε με τους δαίμονες. Αν και, ακόμα και στην ταινία, παρουσιάζεται ως κάτι επικίνδυνο επειδή είναι πιο έξυπνοι από εμάς και θα μας τη φέρουν. Καλύτερα να μην το κάνεις.

Όταν έκανα το σεμινάριο στη Ρώμη, μας έμαθαν ότι δεν μπαίνεις σε διάλογο με τα πνεύματα. Τα πνεύματα μπορεί να σου μιλάνε αλλά τα αγνοείς και μιλάς στον Θεό, συνεχίζεις να προσεύχεσαι. Έτσι, δεν παίζω με αυτά τα πράγματα. Πιστεύω στις σεάνς για παράδειγμα - και στο πνευματιστικό τραπεζάκι, αλλά δεν το έχω κάνει ποτέ. Και είναι ΟΚ για τους περισσότερους που το κάνουν, αλλά ίσως για έναν στους δέκα που προσπαθεί να επικοινωνήσει με τους πεθαμένους η ζωή να γίνει άθλια. Και οι ταινίες δεν κάνουν εντελώς λάθος.

Νομίζω ότι στον Εξορκισμό της Έμιλι Ρόοουζ παρουσιάζεται ότι υπάρχει μια μεγάλη περίοδος κακοτυχίας προτού καλέσουν τον ιερέα. Χάνεται η μια δουλειά μετά την άλλη, οι σχέσεις αποτυγχάνουν, υπάρχει αστάθεια, ψύχωση και παραισθήσεις. Αυτός είναι νομίζω ο κίνδυνος της επικοινωνίας με τους πεθαμένους. Μια στις δέκα φορές μπορεί να συμβεί κάτι, όντως, αλλά μετά η ζωή σου γίνεται κόλαση.

Α, δηλαδή δεν είναι ότι κάποιος θα μπει μέσα σου και αλλάζεις φωνή, και τα μάτια σου αλλάζουν χρώμα.
Αυτό είναι δαιμονισμός. Και δεν το έχω δει ακόμα. Ελπίζω να μην το δω ποτέ. Μάλλον θα το δω κάποια στιγμή, διότι συμβαίνει. Το μόνο που έχω είναι οι μαρτυρίες των άλλων. Τα παράξενα πράγματα δεν μπορείς να τα εξηγήσεις. Όλοι μπορούν να «κάνουν» μια φωνή. Αλλά συχνά άνθρωποι που είναι δαιμονισμένοι δεν έχουν απλώς παράξενη φωνή αλλά ξερνάνε μεταλλικά αντικείμενα που δεν έχουν καταναλώσει ή βγαίνουν από το δέρμα τους.

Ξέρω ότι πολλοί εκτός εκκλησίας θα πίστευαν ότι είναι προλήψεις αλλά ένας από τους κανόνες του καθολικού εξορκισμού είναι ότι πρέπει να αποκλείσεις όλες τις φυσικές εξηγήσεις πρώτα. Έτσι αν συναντούσα κάποιον που πίστευε ότι είναι δαιμονισμένος, σε έναν εξορκισμό θα συνεργαζόμουν με έναν ψυχολόγο – επίσης ο «πάσχων» θα πήγαινε στον ίδιο ψυχολόγο για θεραπεία – γιατί ίσως είναι ψύχωση και παραισθήσεις. Μερικές φορές χρειάζεται και γιατρός και ψυχίατρος. Πρέπει να συνεργαστούν όλοι για να θεραπεύσουν ένα άτομο, δεν αρκούν δυο προσευχές και μια πρόληψη, γιατί συχνά αν κάποιος έχει θρησκευτικές παραισθήσεις και έρχεται στην εκκλησία, αν δεν παίρνει ψυχολογική βοήθεια, και ο ιερέας το δεχτεί τότε οι παραισθήσεις θα γίνουν χειρότερες και θα συμβάλλουν στην επιδείνωση της ψυχικής υγείας.

Υπάρχει μια πολύ σπάνια εγκεφαλική διαταραχή –μια νευρολογική διαταραχή κι όχι ψυχική πάθηση– που εκδηλώνεται με συμπτώματα που μοιάζουν πολύ με δαιμονισμό, και θεραπεύεται με επέμβαση. Αν διαβάσεις τη Βίβλο, σε πολλές περιπτώσεις ο Χριστός θεράπευε ανθρώπους που αποκαλούνται δαιμονικοί. Και τους έχουν καταλάβει πολλά κακά πνεύματα και πολλοί σκεπτικιστές σήμερα θα πουν «Α, είχαν όλοι ψυχικές παθήσεις. Εκείνος είχε επιληψία. Δεν ήταν δαιμονισμένος. Ο τάδε είχε σχιζοφρένεια», αλλά ο κόσμος νόμιζε  ότι ήταν δαίμονες. Και ίσως μερικές φορές να ήταν αλήθεια. Πρέπει να ξεχωρίζουμε τις σωματικές και ιατρικές διαταραχές από τις πνευματικές. Το βρίσκω συναρπαστικό.

Περισσότερα από το VICE

Μπλε Λωτός και Κρόκος Σαφράν: Τα Ναρκωτικά που Χρησιμοποιούσαν στην Αρχαιότητα

Μία Ψυχολόγος Εξηγεί Γιατί Θέλουμε να Εξαφανιστούμε

Η Ιστορία του Συνθήματος "It's Coming Home" των Φίλων της Εθνικής Αγγλίας

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.