Το VICE με τη νέα του στήλη ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΜΟΝΟ απευθύνεται σε experts απ’ όλους τους τομείς και ρωτάει όσα πάντα ήθελες να μάθεις – κι άλλα τόσα που δεν είχες σκεφτεί ποτέ να ρωτήσεις. Το ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΜΟΝΟ έρχεται για να απαντήσει σε ερωτήματα, να καταρρίψει μύθους και σε βάλει σε σκέψεις που ενδεχομένως ποτέ δεν είχες.
Στο πρώτο κείμενο της νέας στήλης θα ασχοληθούμε με την ελληνική γλώσσα και πιο συγκεκριμένα για τον πιο γνωστό μύθο γύρω από αυτή. Ρωτήσαμε, λοιπόν, τον κ. Μαρκόπουλο, που είναι Επίκουρος Καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, τι είναι αυτό που καθιστά μύθο το κλισέ ότι «η ελληνική γλώσσα είναι η πλουσιότερη όλων».
Videos by VICE
Σε αντίθεση με τους ανθρώπους, οι γλώσσες -ευτυχώς- δεν διακρίνονται σε πλούσιες και φτωχές (ούτε φυσικά σε όμορφες και άσχημες, σε λογικές και μη λογικές, σε εκφραστικές και μη εκφραστικές, αλλά αυτές οι κατηγοριοποιήσεις είναι διαφορετικού είδους και δεν θα τις συζητήσουμε εδώ). Δεν υπάρχει κανένα ποσοτικό κριτήριο το οποίο θα μπορούσε να κατηγοριοποιήσει τις γλώσσες με βάση κάποιο «πλούτο», ειδικά μάλιστα από τη στιγμή που στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες ο οποιοσδήποτε «πλούτος» θεωρείται, στην πραγματικότητα, μία ένδειξη ανωτερότητας.
Γιατί όμως να μη θεωρήσουμε τον αριθμό κάποιων στοιχείων που περιλαμβάνει μία γλώσσα ενδεικτικό πλούτου; Και ποιο καλύτερο γλωσσικό στοιχείο για αυτόν τον σκοπό από τις λέξεις, των οποίων ο αριθμός θα μπορούσε θεωρητικά να καθοριστεί με σχετική ακρίβεια (π.χ. με κάποιο λεξικό); Το τελευταίο ρητορικό ερώτημα κρύβει μία παρανόηση για τη γλώσσα: Η γλώσσα δεν είναι ένα αντικείμενο αυστηρά καθορισμένο, με μία συγκεκριμένη -σωστή- γραμματική και ένα συγκεκριμένο λεξιλόγιο. Αντίθετα, συναποτελείται από πολλές διαφορετικές κοινωνικές ποικιλίες, που συγκλίνουν αλλά και αποκλίνουν ως προς την «γραμματική» τους.
Ειδικά σε σχέση με το λεξιλόγιο, ο καθορισμός του αριθμού των λέξεων μίας γλώσσας είναι απλά ανέφικτος, καθώς α) Το λεξιλόγιο των ομιλητών ποικίλλει σε πολύ μεγάλο βαθμό, β) Συνεχώς δημιουργούνται καινούριες λέξεις και σταματούν να χρησιμοποιούνται παλιότερες, γ) Η καταμέτρηση όλων των λέξεων από την ιστορία μίας γλώσσας, ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι θα ήταν εφικτή για το παρελθόν μιας και σώζεται ένας συγκεκριμένος αριθμός κειμένων, δεν αντιστοιχεί στο λεξιλόγιο καμίας γλώσσας και καμίας γλωσσικής κοινότητας (εκτός κι αν υποθέσουμε π.χ. ότι οι ομηρικές λέξεις ανήκουν στο λεξιλόγιο της Νέας Ελληνικής). Η λίστα αυτή με τα τρία σημεία είναι ενδεικτική, στην πραγματικότητα τα εμπόδια -θεωρητικά και πρακτικά- σε ένα τέτοιο εγχείρημα είναι πολύ περισσότερα.
Η ελληνική λοιπόν δεν είναι η πλουσιότερη γλώσσα του πλανήτη, ούτε και υπάρχει καμία πλουσιότερη γλώσσα στον πλανήτη, η έννοια αυτή είναι μία κατασκευή, ένας μύθος. Γιατί τότε ο συγκεκριμένος μύθος να είναι τόσο δημοφιλής; Μα γιατί πρόκειται στην ουσία για διαφορετική διατύπωση του μύθου περί ανωτερότητας της Ελληνικής. Και αυτός ο μύθος, παρόλο που στέκεται ενάντια σε οποιαδήποτε έννοια γλωσσολογικής επιστήμης, η οποία απορρίπτει με έμφαση οποιαδήποτε ιδέα περί ανώτερων και κατώτερων γλωσσών, βρίσκεται στον πυρήνα της κυρίαρχης γλωσσικής ιδεολογίας του νεοελληνικού κράτους.
Ακολουθήστε τον Νίκο Σταματίνη στο Instagram.
Κάνε subscribe στο YouTube – VICE Greece.
Περισσότερα από το VICE
Η Σρεμπρένιτσα Ακόμα «Μιλάει» για τη Φρίκη του Πολέμου και τον Παραλογισμό του Εθνικισμού
Η Ιστορία του Jeffrey Dahmer: Σταμάτα να Λυπάσαι τους Serial Killer
Τα Βίντεο-Κλαμπ του Σήμερα Έχουν το Άρωμα των Παιδικών μας Χρόνων