Η Μarcel Rosa-Salas είναι ερωτευμένη με τα κοσμήματα με ονόματα –συνήθως χρυσά περιδέραια που φέρουν το όνομα αυτού που τα φοράει με καλλιγραφικά γράμματα– από τότε που θυμάται τον εαυτό της. Στην κατά βάση πορτορικανική και ιταλική γειτονιά του Μπρούκλιν όπου μεγάλωσε, υπήρχε ένα κοσμηματοπωλείο απέναντι από το σπίτι της και καθημερινά περνούσε μπροστά από διάφορα κολιέ με ονόματα στη βιτρίνα. «Η λάμψη τους και το γεγονός ότι διακηρύσσουν την παρουσία σου στον κόσμο, με τράβηξε σε αυτά», είπε.
Τελικά, πήρε την πρώτη της αλυσίδα με όνομα στην εφηβεία, όταν έγραψε στη μητέρα της ένα γράμμα που εξηγούσε ότι οι άριστες επιδόσεις της στο σχολείο αποδείκνυαν ότι ήταν αρκετά υπεύθυνη, για έχει ένα κόσμημα αξίας $200 και θεώρησε ότι αυτό θα σηματοδοτούσε την ενηλικίωσή της. Την έπεισε και έκτοτε κάνει συλλογή από κοσμήματα με ονόματα – στην οποία συμπεριλαμβάνονται κομμάτια που δεν φέρουν μόνο το όνομά της, όπως ένα δαχτυλίδι που γράφει «INFJ» (τύπος της προσωπικότητάς «Συνήγορος» βάσει του ερωτηματολογίου Myers-Briggs) και σκουλαρίκια κρίκους από μπαμπού που γράφουν «Σκεπτική», την αγαπημένη της λέξη. «Μου αρέσει η παραφωνία που προκαλείται, όταν έχεις σκουλαρίκια από μπαμπού, τα οποία κάποιοι μπορεί να αποκαλέσουν “φιγουρατζίδικα” ή “κιτς”, για να σε προσβάλλουν, αλλά τα έχεις συνδυάσει με μια λέξη που είναι φαινομενικά αντίθετη με αυτό – και καλωσορίζω αυτήν την αντίφαση», λέει. «Αυτό συνοψίζει το ποια είμαι».
Videos by VICE
Για τους κατόχους κοσμημάτων με ονόματα όπως η Rosa-Salas, τα κοσμήματα σημαίνουν συχνά πολύ παραπάνω πράγματα. Η κοινωνική τους λειτουργία, όπως και η σύνδεσή τους με μια συγκεκριμένη κουλτούρα και η επιβεβαίωση της ατομικότητας που παρέχουν, είναι πλούσια και πολύπλοκη. Ωστόσο, όπως λέει η Rosa-Salas και η τακτική συνεργάτιδά της Isabel Flower, αν εξερευνήσει κάποιος την ιστορία των κοσμημάτων με ονόματα δεν θα βρει πολλές ιστορίες όπως της Rosa-Salas, που να αναδεικνύουν τη σημασία και τη γενεαλογία τους. Αντίθετα, θα βρει κυρίως αναφορές στον χαρακτήρα της Sarah Jessica Parker στο Sex and the City, την Carrie Bradshaw, η οποία φορούσε αλυσίδα με το όνομά της στη σειρά – η στιλίστρια της Parker είδε «παιδιά της γειτονιάς» να λανσάρουν αυτό το στιλ κοντά στο κατάστημά της στη Νέα Υόρκη και αποφάσισε να φορέσει ένα και στην εμβληματική τηλεοπτική φιγούρα.
Σήμερα, πολλοί αναφέρονται σε αυτά τα κοσμήματα ως «αλυσίδα της Carrie» και θεωρούν ότι η σειρά καθιέρωσε αυτό το στιλ, παρόλο που στην πραγματικότητα είναι πολύ παλιότερο. «Δεν είναι ότι δεν υπάρχει η ιστορία», λέει η Rosa-Sales, «απλώς δεν έχει κανονικοποιηθεί από τον ακαδημαϊκό κόσμο με τρόπο, που να την επικυρώνει ως ένα πολιτιστικό προϊόν άξιο μελέτης».
Σε μια προσπάθεια να το διορθώσει αυτό, η Rosa-Salas (φοιτήτρια πολιτισμικής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης) και η Flower (φωτογράφος, συγγραφέας και πρώην συντάκτρια του Art Forum) ξεκίνησαν το #DocumentingTheNameplate, ένα project που χρησιμοποιεί μεθόδους προφορικής ιστορίας, για να συνθέσει το παζλ της προέλευσης και της εξέλιξης της πολιτιστικής σημασίας του συγκεκριμένου στιλ.
«Δεν εξετάζουμε τα κοσμήματα με ονόματα ως υλικά αντικείμενα μόνο, μας αφορά και η φύση της ιστοριογραφίας» – Isabel Flower
Το project ξεκίνησε το 2015, όταν η Flower και η Rosa-Salas ξεκίνησαν ένα podcast, το οποίο πλέον συμπαρουσιάζουν για λογαριασμό του περιοδικού Top Rank, με μια εκπομπή πάνω στις αλυσίδες με ονόματα (σας το προτείνουμε ανεπιφύλακτα), αφού ήταν η κοινή τους αγάπη για τα κοσμήματα που τις έφερε κοντά (η Flower μεγάλωσε ως επί το πλείστον στο Νιου Τζέρσεϊ, έχει επίσης ένα δαχτυλίδι Myers-Briggs και κρίκους που γράφουν «Αποκλειστικότητα», μεταξύ άλλων κομματιών). Στη συνέχεια, το 2017, έγραψαν μαζί το επιστημονικό άρθρο Say My Name: Nameplate Jewelry and the Politics of Taste (Πες το Όνομά μου: Κοσμήματα με Ονόματα και Πολιτική του Γούστου).
Το άρθρο του διδύμου, καθώς και το podcast του, εξερευνούν τους τρόπους με τους οποίους τα κοσμήματα με ονόματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως περιπτωσιολογική μελέτη, για να κατανοηθεί πώς η φυλή και η τάξη διασταυρώνονται, για να διαμορφώσουν την έννοια του γούστου. Για παράδειγμα, διερευνούν τον λόγο για τον οποίο, σε μερικές περιπτώσεις, το συγκεκριμένο κόσμημα θεωρείται «cool» και σε άλλες «κιτς». Αναφέρονται επίσης στο γεγονός ότι όταν τα κοσμήματα αυτά είναι φορεμένα από ανθρώπους διαφορετικού χρώματος της εργατικής τάξης, αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως πράξη «κατάληψης χώρου». «Σε πιο προσωπικό επίπεδο, η επιλογή του να φοράει κάποιος το όνομά του αντιτίθεται στην ομογενοποίηση και την έννοια του “λαθραίου” με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι οι μετανάστες, οι χαμηλο-εισοδηματίες και οι κοινότητες ανθρώπων διαφορετικού χρώματος στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς προβάλλεται η ταυτότητα του κατόχου του κοσμήματος», γράφουν στο άρθρο.
VICE Video: Το Διεφθαρμένο Συνδικάτο Διαμαντιών στο Τόκιο
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Επιπλέον, επισημαίνουν πως η πεποίθηση ότι η Sarah Jessica Parker καθιέρωσε το στιλ αποτυπώνει τον τρόπο με τον οποίο οι λευκοί των ανώτερων τάξεων είναι οι θεματοφύλακες του «mainstream». «Στα γραπτά και τις έρευνές μας, εκπλαγήκαμε ευχάριστα, όταν συνειδητοποιήσαμε ότι τα κοσμήματα με ονόματα είναι ένα πραγματικά ενδιαφέρον θεωρητικό όχημα, με το οποίο μπορούμε να εξετάσουμε πολλά από αυτά τα μεγάλα πολιτιστικά συστήματα και τους δομικούς μηχανισμούς που υφίστανται, ως προς τον τρόπο που μεταφέρεται η πληροφορία ή το κατά πόσο νομιμοποιείται ή όχι», λέει η Flower.
Το επόμενο βήμα του διδύμου ήταν να ξεκινήσει τη διοργάνωση δημόσιων εκδηλώσεων στις οποίες όλοι καλούνται να φέρουν τα κοσμήματά τους, για να φωτογραφηθούν και να γράψουν την ιστορία και τη σημασία που έχουν. Η ιδέα είναι να μπουν στο επίκεντρο τα παιδιά της γειτονιάς -και όσοι έχουν υπάρξει παιδιά της γειτονιάς– τα οποία καλλιέργησαν και καθιέρωσαν το στιλ, όμως παραλείφθηκαν από την ιστορία. Μέχρι στιγμής, έχουν φιλοξενήσει τρεις εκδηλώσεις, καθεμία με διαφορετικό φωτογράφο – η επόμενη θα είναι στις 16 Ιουνίου. Για όσους δεν μπορούν να παρευρεθούν, υπάρχει επίσης μια ηλεκτρονική φόρμα, για την υποβολή φωτογραφιών και μαρτυριών. Στο τέλος, οι φωτογραφίες και οι προφορικές ιστορίες θα συμπεριληφθούν σε ένα βιβλίο.
Σήμερα, άνθρωποι σε όλον τον κόσμο φορούν και κατασκευάζουν κοσμήματα με ονόματα – το κάθε ένα με τη δική του ιστορία, η οποία διαμορφώνει την αισθητική, τη γραμματοσειρά και τον τρόπο που φοριέται.
«Η “αλυσίδα της Carrie” είναι, για μερικούς ανθρώπους, μια εισαγωγή στα κοσμήματα με ονόματα, τα οποία θέλω να τιμήσω», λέει η Rosa-Salas, «αλλά νομίζω ότι θέλουμε επίσης να ανατρέψουμε την ιδέα ότι υπάρχει ένας μοναδικός δημιουργός του συγκεκριμένου στιλ, καθώς και να αντισταθούμε στη συνεχή παράλειψη από την ιστορία, με την οποία έρχονται αντιμέτωποι οι χαμηλού εισοδήματος μαύροι δημιουργικοί παραγωγοί, όταν οι αισθητικές συνεισφορές τους γίνονται mainstream».
«Δεν εξετάζουμε τα κοσμήματα με ονόματα ως υλικά αντικείμενα μόνο», προσθέτει η Flower, «μας αφορά και η φύση της ιστοριογραφίας, όπως και το γεγονός ότι κάθε εμπειρία και κάθε ιστορικό γεγονός ή στοιχείο είναι ουσιαστικά πλουραλιστικό και ποτέ δεν υπάρχει μια γραμμική αφήγηση για το τι σημαίνει κάτι».
Πράγματι, αυτό που διαπίστωσε το δίδυμο, όταν έκανε έρευνα πάνω στην προέλευση αυτού του στιλ, εξέπληξε ακόμη και τις ίδιες – οι οποίες ήρθαν σε επαφή με αυτά τα κοσμήματα μέσω της κουλτούρας του hip hop της δεκαετίας του ’90. Έμαθαν, για παράδειγμα, ότι κατά τη βικτοριανή εποχή, μερικοί Ευρωπαίοι φορούσαν καρφίτσες με τα ονόματά τους και την ίδια περίοδο, κάτι αντίστοιχο συνέβαινε στην εβραϊκή παράδοση, όπου κάποιοι φορούσαν μενταγιόν που έγραφε «mizpah», για να δηλώσουν ότι βρίσκονταν μακριά από ένα αγαπημένο πρόσωπο. Στο άρθρο τους, η Flower και η Rosa-Salas αναφέρουν, επίσης, έναν φίλο του οποίου η γιαγιά φορούσε στα νιάτα της ένα κόσμημα με το όνομά της, στη Φιλαδέλφεια της δεκαετίας του 1940, ενώ το ίδιο έκαναν και οι γυναίκες της εργατικής τάξης στο Κουίνς και το Λονγκ Άιλαντ της Νέας Υόρκης, φορώντας περιδέραια με τα ονόματά τους, λίγο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σε όλες τις ιστορίες, ωστόσο, διαπίστωσαν ότι ο κοινός παρονομαστής ήταν η ανάγκη να διεκδικηθεί η ατομικότητα ενός προσώπου ενάντια στη παράλειψη και την εκτόπισή του από την ιστορία, καθώς και ότι το στιλ μπορεί να συνδεθεί με τα παγκόσμια μεταναστευτικά κινήματα που δημιουργήθηκαν τα τελευταία 200 χρόνια. Επίσης, μέσα από τις μαρτυρίες του κόσμου, συνειδητοποίησαν ότι σήμερα άνθρωποι σε όλον τον κόσμο φορούν και κατασκευάζουν κοσμήματα με ονόματα – το κάθε ένα με τη δική του ιστορία, η οποία διαμορφώνει την αισθητική, τη γραμματοσειρά και τον τρόπο που φοριέται.
«Ξέρουμε από έναν φίλο μας στο Τέξας ότι τα κοσμήματα με ονόματα είναι διαφορετικά εκεί, όπως και ότι άνθρωποι από το Λονδίνο έρχονται στη Νέα Υόρκη, για να τα βρουν. Επίσης, ο κόσμος στο Ιράν φορά ένα συγκεκριμένο στιλ. Υπάρχει μεγάλη γεωγραφική ποικιλομορφία στον τρόπο που κατασκευάζονται και φοριούνται αυτά τα κοσμήματα», λέει η Rosa-Sales. «Ελπίζουμε να καταφέρουμε να αγγίξουμε όσο το δυνατόν περισσότερες από αυτές τις κοινότητες και να ακούσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες από αυτές τις ιστορίες».
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Broadly.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Κωνσταντή, τι θα Έκανες αν Είχες Πατέρα ΜΑΤατζή;
Νεοναζί και Καλόγριες στη «Μεγαλύτερη Νεοναζιστική Πορεία» της Ευρώπης
Προσπάθησα να Μην Κάνω Καθόλου Σκουπίδια για μία Εβδομάδα στην Αθήνα