Πριν από μερικές μέρες ο 19χονος Henry Miller, ένας φοιτητής από το Μπρίστολ που έκανε το συνηθισμένο ετήσιο διάλειμμα από όλα (gap year), πέθανε στην Κολομβία αφότου πήρε μέρος σε μια σαμανική τελετή. Τα έγγραφα αναφέρουν ότι πέθανε αφού ήπιε ένα ναρκωτικό ρόφημα που λέγεται yage (γιαχέ), το οποίο είναι απλώς άλλο ένα όνομα για το ayahuasca (αγιαουάσκα), ένα φυτό που στις αυτόχθονες φυλές της Νότιας Αμερικής αναμειγνύεται με ένα φυτό που λέγεται chacruna και χρησιμοποιείται στις σαμανικές τελετές για τις προφανείς θεραπευτικές ιδιότητες του.
Οι αναφορές για την εμπειρία της ίασης ποικίλλουν. Μερικοί άνθρωποι λένε ότι ήταν η πιο έντονη πνευματικά υπερβατική εμπειρία της ζωής τους. Άλλοι λένε ότι ήταν μια παρατεταμένη και ελαφρώς ψυχεδελικά ταξιδιάρικη συνεδρία εμετού.
Videos by VICE
Ωστόσο, για να ικανοποιηθούν οι ολοένα και περισσότεροι νεαροί Δυτικοί που πηγαίνουν στη Νότια Αμερική για να «ταξιδέψουν», έχει αναπτυχθεί ένα πιο σκοτεινό στοιχείο της βιομηχανίας τουρισμού για το ayahuasca. Όπως είχε γράψει πέρυσι το Motherboard, «γλοιώδεις ψευδοσαμάνοι» -ανεκπαίδευτοι οπορτουνιστές οι οποίοι μόλις που έχουν παρακολουθήσει μαθήματα για το ayahuasca- έχουν αρχίσει να δουλεύουν στο Περού, δίνοντας σε ανθρώπους εξωφρενικά υπερβολικές και επικίνδυνες δόσεις για να βγάλουν εύκολο χρήμα. Γράφοντας για το Men‘s Journal, η δημοσιογράφος Kelly Hearn αναφέρει ότι από το 2011, δύο Γάλλοι προσκυνητές και ένας 18χρονος Καλιφορνέζος πέθαναν στους χώρους όπου προσφέρεται το ayahuasca, ενώ μια Γερμανίδα ξυλοκοπήθηκε και βιάστηκε από δυο άνδρες που της είχαν δώσει ayahuasca.
Για να μάθω λίγα περισσότερα για αυτό μίλησα με τον Robert Tindall, έναν ειδικό για το και συγγραφέα δυο βιβλίων για σαμανισμό The Jaguar That Roams the Mind και The Shamanic Odyssey: Homer, Tolkien, and the Visionary Experience.
Ο Robert Tindall
VICE: Γεια σου Robert. Καταρχάς άκουσες για τον Βρετανό έφηβο που πέθανε στην Κολομβία; Το ayahuasca δεν είναι γενικά γνωστό ως επικίνδυνο, σωστά;
Robert Tindall: Αυτό που διαβάζω στο διαδίκτυο είναι ότι στο νεαρό άνδρα πιθανώς έδωσαν ένα μείγμα που περιείχε toé, που ανήκει στην οικογένεια datura. Είναι ένα πολύ ισχυρό παραισθησιογόνο.
Θα χρησιμοποιούσες ποτέ toé σε κάποια από τις συνεδρίες ayahuasca που κάνεις;
Θέε μου, δεν θα το αγγίξω. Μπορεί να φύγεις και να μην γυρίσεις ποτέ. Τα ευρωπαϊκά ανάλογα είναι ο μανδραγόρας, ο στρύχνος, η θανατηφόρα μπελαντόνα, όλα αυτά τα φυτά που υπήρχαν στα φίλτρα των μαγισσών του Μεσαίωνα. Είναι πολύ ισχυρό πράγμα.
Γιατί οι τουρίστες πέφτουν θύματα αυτών των υποτιθέμενων σαμάνων;
Κάποτε χρειάζονταν τουλάχιστον είκοσι χρόνια μαθητείας για να γίνεις σαμάνος και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι έχουν γίνει σαμάνοι εντός δυο ή τριών ετών. Δεν υπάρχει κανένας έλεγχος ποιότητας -δεν υπάρχει γνώση της γενεαλογίας- οπότε οι Δυτικοί ψάχνουν στο διαδίκτυο, βλέπουν «καταφύγια στον Αμαζόνιο» και δεν τους περνάει καν από το μυαλό να ρωτήσουν ποιος είναι ο σαμάνος, ποιο είναι το γενεαλογικό του δέντρο, εάν έχει συστάσεις και δεν το σκέφτονται καν. Φαίνεται ότι πρόκειται για νοοτροπία τύπου Ντίσνεϊλαντ.
Είναι ένα σκηνικό καταστροφής, γιατί με όλους αυτούς τους αφελείς ανθρώπους να φέρνουν χρήματα παρατηρείται μεγάλη άνθιση στη δημιουργία κέντρων όπου παρασκευάζονται μείγματα διαφορετικής ποιότητας από ανθρώπους χωρίς εμπειρία. Άνθρωποι θα συνεχίζουν να πεθαίνουν όσο συνεχίζεται αυτή η κατάσταση.
Άρα ποιος είναι ο σωστός τρόπος για να πάρει κάποιος ayahuasca;
Κάνουμε εκτενείς συνεντεύξεις με τους ενδιαφερόμενους πριν τους πάρουμε στον Αμαζόνιο, στα μέρη των καταφυγίων ayahuasca. Βλέπουμε το ιατρικό ιστορικό τους, είμαστε μαζί τους, δουλεύουμε μαζί τους για τη θεραπεία τους. Τους πάμε εκεί για να δουλέψουμε τη θεραπεία τους ανάμεσα στους vegetalista [σαμάνοι που χρησιμοποιούν φυτά για να φτιάξουν τα θεραπευτικά σκευάσματα τους]. Εάν το ayahuasca θα είναι κατάλληλο για αυτούς, για την αποθεραπεία τους θα το πιουν, αλλά εάν δεν είναι, όχι. Τους παρακολουθούμε και μετά την επιστροφή γιατί έτσι πρέπει.
Τι περιλαμβάνει το τελετουργικό;
Όλοι κάθονται σε κύκλο. Στην αρχή κάνουν προσευχές, οι άνθρωποι πίνουν το μείγμα, κάθονται πίσω και όλοι αρχίζουν να τραγουδούν μέχρι την ώρα που θα αρχίσουν να έχουν οράματα. Εάν όλα πάνε καλά, ο σαμάνος κατευθύνει την τελετή έτσι ώστε όλοι να έχουν καλή αποθεραπεία και οράματα κατά τη διάρκεια του τελετουργικού. Έπειτα ο σαμάνος και ο βοηθός του τους βγάζουν όλους έξω. Οι άνθρωποι πάνε για ύπνο και έχουν όνειρα γλυκά.
Μερικοί σαμάνοι τραγουδούν τραγούδια που μπορούν πραγματικά να βάλουν πράγματα στην ψυχή ενός ανθρώπου, εάν το μυαλό τους είναι ανυπεράσπιστο ή εάν δεν ξέρεις πώς να προστατέψεις τον εαυτό σου. Υπάρχουν τραγούδια που δεν θεραπεύουν. Είναι σαγηνευτικά τραγούδια που δεν απελευθερώνουν. Τα μαθαίνεις όλα αυτά μόνο όταν μείνεις καιρό εκεί κάτω. Αρχίζεις να διεισδύεις.
Πώς μπορεί κάποιος να καταλάβει εάν η τελετή ayahuasca είναι αυθεντική ή όχι;
Επιφανειακά μπορεί να μη φαίνεται διαφορετική. Πραγματικά παίρνει χρόνο μέχρι να διεισδύσεις και να καταλάβεις ποιο είναι το αληθινό και ποιο όχι. Εάν παρατηρήσεις τον τρόπο που κάποιος μπαίνει στο δωμάτιο και μιλάει για το φάρμακο ή τον τρόπο που σου συστήνονται, καταλαβαίνεις αρκετά γρήγορα εάν είναι αυθεντικό ή όχι.
Πόσες φορές έχεις πιεί ayahuasca εσύ;
Πόσες φορές; Τόσες πολλές που έχω χάσει το λογαριασμό πριν από πολύ καιρό. Το βλέπω τώρα πια ως ένα προσαρμογόνο, που σε βοηθάει να προσαρμοστείς στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της εξέλιξης. Σε κρατάει σε εγρήγορση. Μεγάλωσα στους δρόμους της Καλιφόρνιας και είχα κάποια πολύ σοβαρά θέματα εθισμού και πολύ θυμό με την οικογένεια μου. Η ayahuasca με βοήθησε τρομερά στο να το ξεπεράσω. Είμαι ένας άλλος άνθρωπος μετά τη χρήση του εδώ και δέκα χρόνια ως φυτικό σύμμαχο.
Μεγάλωσες στο δρόμο;
Ναι, η μαμά μου χρειάστηκε να με αφήσει σε ορφανοτροφείο όταν ήμουν εννέα ετών. Η εύθραυστη μεσοαστική ύπαρξη μου γκρεμίστηκε και έτσι έπεσα στην ποινική κατηγορία. Μέχρι τα 15 μου έπινα τόσο πολύ που ξυπνούσα στη φυλακή και δεν θυμόμουν πώς πήγα εκεί. Ήμουν εκεί έξω προσπαθώντας να αυτοκτονήσω με αλκοόλ. Δεν είχα οικογένεια. Δεν είχα λόγο για να ζήσω. Αλλά είχα μια ευλογημένη εμπειρία με ψυχεδελικά μανιτάρια εδώ στην Καλιφόρνια, που διέλυσε τον εθισμό μου στο αλκοόλ αποτελεσματικά όταν ήμουν 16 ετών και έσωσε τη ζωή μου.
Ήμουν σε ένα πάρτι και όλοι οι φίλοι μου ήταν ξαπλωμένοι στο πάτωμα κι έκαναν ταξίδι στον Τζίμι Χέντριξ. Εγώ στεκόμουν στην πόρτα με ένα μπουκάλι ποτό στο χέρι. Ξαφνικά είχα μια φλασιά για τον εαυτό μου. Εκείνη τη στιγμή είδα ότι θα πέθανα στο δρόμο, με το οποίο ήμουν απόλυτα ικανοποιημένος. Έπειτα, περίπου δυο εβδομάδες αργότερα, συνειδητοποίησα ότι δεν είχα πια ανάγκη να μεθάω τόσο πολύ. Η αυτοκτονική τάση είχε εξαφανιστεί.
Ένας σαμάνος προετοιμάζει ayahuasca (Photo: Robert Tindall)
Περίγραψε μου την πρώτη φορά που πήρες ayahuasca.
Ανακάλυψα την ayahuasca, νομίζω, πριν τα σαράντα και μέχρι τότε είχα κάνει πολλά χρόνια βουδιστική ζεν εκπαίδευση. Τα ψυχεδελικά ήταν που με είχαν οδηγήσει στο βουδισμό. Μπήκα σε ένα ναό ζεν όταν ήμουν 19 ετών και εκεί εκπαιδεύτηκα ως μοναχός με τη μέγιστη ειλικρίνεια. Ήμουν προετοιμασμένος. Είχα κάνει χρόνια διαλογισμό. Είχα κάνει και αρκετή θεραπεία επίσης, οπότε η ψυχή μου ήταν στο σημείο που μπορούσε να επικοινωνήσει με τη σοφία αυτού του φυτού.
Η πρώτη φορά ήταν σε ένα μικρό μέρος κάπου στα βουνά εδώ στην Καλιφόρνια. Ένας Περουβιανός σαμάνος είχε έρθει εδώ. Ο τύπος ήταν θεότρελος, αλλά η τύχη ήταν με το μέρος μου εκείνη τη μέρα. Ωστόσο δεν θα ξαναέπινα με αυτό τον άνδρα. Ήταν τρελός.
Πώς ένιωσες ήταν άρχισε να δρα η ayahuasca;
Νομίζω ότι γενικά οι άνθρωποι αυτό που βιώνουν είναι κάτι σα να βλέπουν όνειρο ξύπνιοι. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι περνάς από κάποιου είδους κατώφλι όπου ίσως έχεις ασυνήθιστα όνειρα, ίσως ακούσεις κάτι, μπορεί να δεις γεωμετρικά μοτίβα. Ενδεχομένως να ακούσεις ένα τραγούδι που σου αρέσει. Απλά δεν ξέρεις τι μπορεί να γίνει. Και έπειτα βρίσκεσαι σε μια βαθύτερη οραματική κατάσταση. Και αυτό που βιώνεις εκεί είναι όπως όταν δεν ξέρεις τι θα ονειρευτείς απόψε όταν πας να κοιμηθείς. Το ίδιο συμβαίνει με την ayahuasca. Μπορείς να ορίσεις την πρόθεση γύρω από την τελετή, μπορείς να δημιουργήσεις τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα προκύψει η ίαση. Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείς να κάνεις, αλλά όταν μπαίνεις σε αυτή τη σφαίρα οραμάτων είναι πάντα μυστηριώδες, είναι πάντα υπέροχα. Εκείνη τη συγκεκριμένη νύχτα, έζησα τη μεταμόρφωση μου σε τζάγκουαρ. Ακόμα και τώρα, μπορεί να βρίσκομαι σε μια τελετή και ξαφνικά να μεταμορφωθώ. Θα κάθομαι εκεί και το κεφάλι μου θα γίνει αιλουροειδές. Μπορώ να αισθανθώ ότι τα μάτια μου είναι γατίσια και ότι σκέφτομαι σαν γάτα.
Έγινες γάτα; Κυκλοφορεί πολύ αυτό. Είναι μια συνηθισμένη εμπειρία;
Η μεταμόρφωση σε άλλα ζώα, άλλα φυτά, άλλα όντα είναι μια αρκετά συνηθισμένη εμπειρία με το αγιαχουάσκα. Εκείνο που χρειάστηκα για να σπάσω το κέλυφος του εγώ μου σε εκείνη τη φάση ήταν μια ισχυρή ροή ενέργειας και, Θεέ μου, το έφερε εκείνο το τζάγκουαρ. Το ayahuasca φαίνεται ότι αγαπάει τους βόες και τα τζάγκουαρ. Μερικοί άνθρωποι ίσως βιώσουν την εμπειρία του ότι έγιναν πραγματικά τζάγκουαρ και να πάνε στη ζούγκλα για να το τσεκάρουν. Οι άνθρωποι πραγματικά ανιχνεύουν -πάνε εκεί έξω και ανακαλύπτουν πράγματα στη ζούγκλα που δεν ήξεραν για αυτά.
Άρα, ποια είναι τα οφέλη να πίνει κανείς ayahuasca σωστά, εκτός από το να μεταμορφωθεί σε τζάγκουαρ;
Υπάρχουν μερικά πράγματα με τα οποία αυτό το φάρμακο αλληλεπιδρά πολύ καλύτερα από ότι η δυτική τεχνολογική ιατρική και πραγματικά θα μπορούσαμε να ωφεληθούμε έχοντας μια καλή σχέση μαζί του. Ωστόσο όσο συνεχίζουμε να το αντιμετωπίζουμε ως το νέο συναρπαστικό ναρκωτικό που θέλουμε να δοκιμάσουμε, θα συμβεί ότι και με το LSD. Μόλις τώρα αρχίζουμε να αναρρώνουμε από τη δρακόντεια καταστολή για τη χρήση του LSD, που είναι επίσης ένας καταπληκτικός θεραπευτικός παράγοντας. Οπότε αυτό που συμβαίνει είναι βαθιά ανησυχητικό και δεν εκπλήσσομαι καθόλου αυτό που άκουσα ότι συνέβη στο νεαρό άνδρα.
Είναι ένα υπέροχο φυτό, αλλά έχουμε παγιδευτεί σε αυτή την κατάσταση αυτή τη στιγμή όπου αρχίσαμε να το προσεγγίζουμε ως ναρκωτικό.
Εντάξει, ευχαριστώ Robert.
Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.
